KISALTILMIŞ GENEL TUTUM VE İNANÇ ÖLÇEĞİ'NİN TÜRKÇEYE UYARLANMASI

Yıl 2019, Cilt: 2019 Sayı: 12, 53 - 61, 30.04.2019

Osman Urfa , Deniz Tuğçe Urfa

https://doi.org/10.46778/goputeb.468852

Cited By: 1

Öz

Bu çalışmanın
amacı Kısaltılmış Genel Tutum ve İnanç Ölçeği (KGTİÖ) Türkçe formunun geçerlik
ve güvenirliğinin test edilmesidir. Çalışmanın örneklemini, 16-51 yaş aralığında,
145 erkek (x_yaş=23.14±8.52), 119 kadın (x_yaş=21.30±6.83)
olmak üzere toplam 264 birey (x_yaş=22.31±7.84) oluşturmaktadır.
KGTİÖ (Lindner, Kirkby, Wertheim ve Birch, 1999), 26 madde ve 7 alt boyuttan
oluşan beşli likert tipi bir ölçektir. Kendini değersizleştirme (4 madde),
Başkalarını değersizleştirme (3 madde), Başarı ihtiyacı (4 madde), Onaylanma
ihtiyacı (3 madde), Rahatlık ihtiyacı (4 madde) ve Adalet talebi (4 madde) alt
boyutları aynı zamanda toplam akıldışı inanç puanı vermektedir. Akılcı inanç
alt boyutu 4 maddeden oluşmaktadır. Ölçekten alınan yüksek puan, o alt boyuta
ait inancın yüksek olduğunu ifade etmektedir. Ölçeğin yapı geçerliği için
doğrulayıcı faktör analizi yapılmış, güvenirliği için iç tutarlık katsayısı
hesaplanmıştır. Ölçek maddelerinin ayırt ediciliklerini belirlemek için madde
analizi yapılmıştır. Doğrulayıcı faktör analizi sonucunda, ölçeğin Türkçe
formunun orijinal yedi faktörlü yapıyı desteklediği bulunmuştur (χ²/df=1.481,
GFI=.896, CFI=.956, RMR=.064, RMSEA=.043). Ölçeğin Toplam akıldışı inanç puanına
ait iç tutarlık katsayısı .72, Akılcı inanç alt boyutuna ait iç tutarlık
katsayısı .81’dir. Alt boyutlar arasında iç tutarlık katsayısı .72 ile .91
aralığındadır. Sonuç olarak, KGTİÖ Türkçe formunun, akıldışı inançları ölçmek
için geçerli ve güvenilir bir ölçüm aracı olduğu söylenebilir. KGTİÖ, akıldışı ve
akılcı inançlarla ilgili yapılacak araştırmalarda kullanılabilir.

Anahtar Kelimeler

Akılcı duygusal davranış terapisi, akılcı inanç, akıldışı inanç, inanç, tutum

Kaynakça

• Bernard, M. E. (1998). Validation of the general attitude and belief scale. Journal of Rational Emotive and Cognitive-Behavior Therapy, 16(3), 183-196.
• Brislin, R. W. (1986). The wording and translation of research instruments. In W. J. Lonner ve J. W. Berry (Eds.), Field Methods in Educational Research (pp. 137-164). Newbury Park, CA: Sage Publications.
• Burgess, P. (1986). Belief systems and emotional disturbance: Evaluation of the rational emotive model. Unpublished doctoral dissertation. University of Melbourne, Parkville, Melbourne, Australia.
• Büyüköztürk, Ş. (2012). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı (16.baskı). Pegem Akademi.
• Chang, E. C., ve D'Zurilla, T. J., (1996). Irrational beliefs as predictors of anxiety and depression in a college population. Personality and Individual Differences, 20(2), 215-219.
• Çivitci, A. (2006). Ergenler için mantık dışı inançlar ölçeğinin geliştirilmesi: Geçerlik ve güvenirlik çalışmaları. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 3, 69-80.
• DiGiuseppe, R. A., Doyle, K. A., Dryden, W., ve Backx W. (2014). A practitioner's guide to rational-emotive behavior therapy. Oxford University Press.
• DiGiuseppe, R., Leaf, R., Exner, T., ve Robin, M. W. (1988). The development of a measure of irrational/ rational thinking. Presented at the World Congress of Behaviour Therapy, Edinburgh, Scotland.
• Dryden, W. ve Neenan, M. (2004). The rational emotive behavioural approach to therapeutic change. Sage.
• Dryden, W., ve Branch, R. (2008). Fundamentals of rational emotive behaviour therapy: A training handbook. John Wiley & Sons.
• Dudău, D. P., Sfeatcu, I. R., Sfeatcu, C., ve Dumitrache, M. A., (2015). Professional stress in relation to anxiety, depression and irrational beliefs among dental and psychotherapy students. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 187, 158-162.
• Erdem, A. Y., ve Bilge, F. (2008). Lise öğrencileri için meslek seçimine ilişkin Akılcı olmayan inançlar ölçeği’nin geliştirilmesi. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 3, 95-114.
• Field, A. (2009). Discovering statistics using SPSS. Sage Publications.
• Fives, C. J., Kong, G., Fuller, J. R., ve DiGiuseppe, R., (2011). Anger, aggression, and irrational beliefs in adolescents. Cognitive Therapy and Research, 35(3), 199-208.
• Flett, G. L., Hewitt, P. L., Blankstein, K. R., ve Koledin, S. (1991). Dimensions of perfectionism and irrational thinking. Journal of Rational-Emotive ve Cognitive Behavior Therapy, 9, 185-201.
• Gonzalez, J. E., Nelson, J. R., Gutkin, T. B., Saunders, A., Galloway, A., ve Shwery, C. S., (2004). Rational emotive therapy with children and adolescents: A meta-analysis. Journal of Emotional and Behavioral Disorders, 12(4), 222-235.
• Jones, R. (1968). A factorial measure of Ellis’s irrational belief system. Unpublished doctoral dissertation. Texas Technological College.
• Kline, R. B. (2011). Principles and practice of structural equation modeling (Third ed.). New York: Guilford Press.
• Lindner, H., Kirkby, R., Wertheim, E., ve Birch, P. (1999). A brief assessment of irrational thinking: The shortened general attitude and belief scale. Cognitive Therapy and Research, 23(6), 651-663.
• MacInnes, D., (2003). Evaluating an assessment scale of irrational beliefs for people with mental health problems. Nurse Researcher, 10(4), 53-67.
• Malouff, J. M., Schutte, N. S., ve McClelland, T. (1992). Examination of the relationship between irrational beliefs and state anxiety. Personality and Individual Differences, 13, 451 456.
• Shorkey, C. T., ve Whiteman, V. L. (1977). Development of the Rational Behaviour Inventory: Initial validity and reliability. Educational and Psychological Measurement, 37, 527-534.
• Türküm, A. S. (1999). Bilişsel-davranışçı yaklaşıma dayalı grupla psikolojik danışmanın bilişsel çarpıtmalar ve iletişim becerileri üzerindeki etkisi. Doktora tezi. Ankara Üniversitesi, Ankara.
• Türküm, A. S. (2003). Akılcı Olmayan İnanç Ölçeğinin geliştirilmesi ve kısaltma çalışmaları. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 2, 41-47.
• Türküm, A. S., Balkaya, A., ve Karaca, E. (2005). Akılcı Olmayan İnanç Ölçeğinin lise öğrencilerine uyarlanması: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 3, 77-85.
• Turner, M. J. (2016). Rational Emotive Behavior Therapy (REBT), Irrational and rational beliefs, and the mental health of athletes. Frontiers in Psychology, 7, 1423.
• Ugwoke, S. C., Eseadi, C., Igbokwe, C. C., Chiaha, G. T. U., Nwaubani, O. O., Orji, C. T., … Abugu, L. I. (2017). Effects of a rational-emotive health education intervention on stress management and irrational beliefs among technical college teachers in Southeast Nigeria. Medicine, 96, 1-6.
• Vîslă, A., Flückiger, C., Holtforth, M. G., ve David, D., (2016). Irrational beliefs and psychological distress: A meta-analysis. Psychotherapy and Psychosomatics, 85(1), 8-15.
• Xu, L., ve Liu, H. (2017). Effects of Rational Emotive Behavior Therapy (REBT) intervention program on mental health in female college students. Neuro Quantology, 15, 156-161.