ORTAOKUL ALTINCI SINIF ÖĞRENCİLERİNİN TEMEL DEMOKRATİK DEĞERLERİNİN ÇEŞİTLİ DEĞİŞKENLER AÇISINDAN İNCELENMESİ

Yıl 2019, Cilt: 2019 Sayı: 12, 91 - 107, 30.04.2019

Adnan Çırak

https://doi.org/10.46778/goputeb.521358

Cited By: 4

Öz

Bu araştırmanın amacı altıncı sınıf
öğrencilerinin temel demokratik değerlerinin çeşitli değişkenler açısından
incelenmesidir. Bu amacı gerçekleştirmek için 2016-2017 eğitim öğretim yılında,
Adana ilindeki Seyhan, Yüreğir, Çukurova ve Sarıçam ilçelerinden 15 farklı
okuldan 435 altıncı sınıf öğrencisi ile anket uygulaması yapılmıştır.
Araştırmada Uygun ve Engin (2014) tarafından geliştirilen “Temel Demokratik
Değerler Ölçeği”, Bacanlı (1997) tarafından geliştirilen “Sosyo-Ekonomik Düzey
Ölçeği” ve araştırmacı tarafından geliştirilen kişisel bilgi formu
kullanılmıştır. Araştırmada elde edilen verilerin çözümlenmesinde betimsel
istatistik tekniklerinden bağımsız örneklem t-testi ve tek yönlü varyans
analizi değerleri kullanılmıştır. Veriler SPSS 22.0 programından yararlanılarak
bilgisayar ortamında çözümlenmiştir.

Araştırma sonuçlarına göre öğrencilerin
genel olarak temel demokratik değerler ölçeğinden yüksek puan aldığı
görülmüştür. Öğrencilerin Temel Demokratik Değerler Ölçeği’nden aldıkları
toplam puanların ortalaması (=4,070)’dir. Bununla beraber öğrenciler en yüksek puanı
özgüven boyutundan (=4,180), en düşük puanı ise adil olma boyutundan (=3,965) almışlardır. 4 alt boyutta öğrencilerin
aldıkları puanlar ile cinsiyet değişkeni arasında anlamlı bir farklılık
bulunmamıştır. Fakat kız öğrencilerin puanlarının erkek öğrencilerin puanlarına
göre daha yüksek olduğu görülmüştür. İşbirliği ve adil olma boyutu haricinde
diğer tüm boyutlarda farklı değişkenlere göre anlamlı farklılıklar görülmüştür. 

Anahtar Kelimeler

Demokrasi, Değerler Eğitimi, Temel Demokratik Değerler

Kaynakça

• Ağboyraz, İ. (2015). Sınıf öğretmenlerinin empatik eğilimleri ile demokratik değerlere sahip olma düzeylerinin incelenmesi (Malatya Örneği). Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Zirve Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Akbaş, O. (2004). Türk milli eğitim sisteminin duyuşsal amaçlarının (değerlerinin) ilköğretim 8. sınıf öğrencilerinde gerçekleşme derecesinin değerlendirilmesi. Yayınlanmamış Doktora Tezi. Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Akın, U. & Özdemir, M. (2009). Öğretmen adaylarının demokratik değerlerinin çeşitli değişkenler açısından İncelenmesi: Eğitim bilimleri fakültesi örneği. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, Cilt 42, Sayı 2, 183-198
• Bacanlı, H.(1997). Sosyal İlişkilerde Benlik: Kendini Ayarlamanın Psikolojisi. İstanbul, MEB Yayınları: 3022
• Bayramoğlu, O.E. (2016). Öğretmenlerin demokratik değerleri ile iş doyumları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Kafkas Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Beycioğlu, K. & Aslan, B. (2012). Öğretmen ve yöneticilerin öğretmen liderliğine ilişkin görüşleri: Bir karma yöntem çalışması. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, Cilt 18, Sayı 2, 191-223
• Boland, A.J. (2005). Student participation in shared governance: A means of advancing democratic values? Tertiary Education and Management, No. 11, 199-217
• Brown, M.L. (1970). Aims of Education. Teachers College Press, New York.
• Büyükkaragöz, S. & Kesici, Ş. (1996). Öğretmenlerin hoşgörü ve demokratik tutumları. Eğitim Yönetimi Dergisi, Sayı 3, 353-365
• Büyüköztürk, Ş. (2012). Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Pegem Yayınları, Ankara
• Can, Y. (2007). Demokratik değerlerin benimsenmesinde sosyal çevre faktörü. Ege Üniversitesi Sosyoloji Dergisi, Sayı 18, 16-39
• Chen, H.K. (2007). Democratic values of university students in Taiwan: A study of two generations university. Unpublished doctoral dissertation. University of California, Santa Barbara.
• Cırık, A. (2013). Demokratik eğitim (demokratik eğitimde değer, metod ve gayeler). Yayınlanmamış Doktora Tezi. Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Çiftçi, S.A. (2015). İlkokul öğretmenlerinin sınıf yönetim tarzları ve demokratik değerlere ilişkin görüşleri arasındaki ilişki. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Diker, Z. (2012). Demokrasi eğitimi ve lise öğrencilerinin demokratik davranışları üzerine bir araştırma. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 1 (3), 229-238
• Doğanay, A. (2009). Değerler Eğitimi. Sosyal Bilgiler Öğretimi-Demokratik Vatandaşlık Eğitimi. (Ed. Öztürk, C.).Pegem Akademi Yayınları, Ankara
• Doğanay, A. ve Sarı, M. (2004). İlköğretim ikinci kademe öğrencilerine temel demokratik değerlerin kazandırılma düzeyi ve bu değerlerin kazandırılması sürecinde açık ve örtük programın etkilerinin karşılaştırılması. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi Dergisi, 356-383
• Dunlop, F. (1996). Democratic Values and the Foundations of Political Education. Values in Education and Education in Values (Ed. Halstead, J.M. & Taylor, J.M.), The Falmer Press, Washington D.C.
• Ekşi, H. (2003). Temel insani değerlerin kazandırılmasında bir yaklaşım: Karakter eğitimi programları. Değerler Eğitimi Dergisi, Cilt 1, Sayı 1, 79-96
• Ellis, K.A. (2007). Teaching&Learning Elementart Social Studies. Pearson Education Press, Boston.
• Estrada, E.V. (2012). Evaluating the effects of diversity courses and student diversity experiences on undergraduate students democratic values at a private urban research institution. Unpublished doctoral dissertation. University of Southern California.
• Gafoor, K.A. (2015). Validation of scale of commitment to democratic values among secondary students. Guru Journal of Behavioral and Social Sciences, Vol. 3, No.1, 361-373
• Gömleksiz, N.M & Cüro, E. (2011). Sosyal Bilgiler dersi öğretim programında yer alan değerlere ilişkin öğrenci tutumlarının değerlendirilmesi. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, Cilt 8, Sayı 1, 96-134
• Hanh, C.L. (2003). Democratic values and citizen action: a view from US ninth graders. International Journal of Educational Research, Vol. 39, 633-642
• Hursh, D.W & Ross, W.E. (2000). Democratic Social Education-Social Studies for Social Change. Falmer Press, New Yok
• İlğan, A., Karayiğit, D. & Çetin, B. (2013). Ortaokul öğrencilerinin demokratik değerlere sahip olma düzeylerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt 11, 97-118
• Kaldırım, E. (2005). İlköğretim 8. sınıf öğrencilerinin demokrasi algıları. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, Cilt 25, Sayı 3, 143-162
• Karadağ, B. (2015). Sınıf öğretmeni adaylarına metaforik algıları doğrultusunda yaratıcı drama yöntemiyle demokratik değerlerin kazandırılması. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Sakarya Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Karadağ, E., Baloğlu, N. & Yalçınkayalar, P. (2006). İlköğretim okulu yöneticilerinin öğretmenler tarafından algılanan demokratik tutumları ile öğretmenlerin demokratik değerleri üzerine ilişkisel bir araştırma. Değerler Eğitimi Dergisi, Cilt 4, Sayı 12, 65-82
• Karasar, N. (2015). Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Nobel Yayınları, Ankara.
• Maxim, W.G. (2006). Dynamic Social Studies for Constructivist Classrooms-Inspiring Tomorrow’s Social Scientists. Pearson Education Press, New Jersey.
• Oğuz, A. (2011). Öğretmen adaylarının demokratik değerleri ile öğretme ve öğrenme anlayışları. Değerler Eğitimi Dergisi, Cilt 9, 139-160
• Özpolat, V. (2010). Bir toplumsal değişme paradigması olarak demokrasinin eğitime yansımaları: demokratik eğitim. Milli Eğitim Dergisi, 365-381
• Powney, J., Cullen, A. M., Schlapp, U., Glissov, P., Johnstone, M. & Munn, P. (1995). Understanding values education in the primary school. (Res. Rep. No.64) Scottish Council for Research in Education. University of Glasgow.
• Puolimatka, T. (1997). The problem of democratic values education. Journal of Philosophy, Vol.31, No. 3, 461-476
• Sarı, M. (2007). Demokratik değerlerin kazanımı sürecinde örtük program: Düşük ve yüksek okul yaşam kalitesine sahip iki ilköğretim okulunda nitel bir çalışma. Yayınlanmamış Doktora Tezi. Çukurova Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü
• Sarı, M., Sarı, S. & Ötünç, S.M. (2008). İlköğretim öğrencilerinin demokratik değerlere bağlılıkları ve çatışma çözümü becerileri. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 161-192
• Tahiroğlu, M. & Aktepe, V. (2015). Değerler eğitimi yaklaşımlarına göre geliştirilen etkinliklerin demokratik algı ve davranışlar üzerine etkisi. Değerler Eğitimi Dergisi, Cilt 12, No.36, 309-345
• Tonga, D. & Uslu, S. (2015). Sosyal bilgiler dersinde kazanım-değer ilişkisi. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, Cilt 16, Sayı 1, 91-110
• Topkaya, Z. E. & Yavuz, A. (2011). Democratic values and teacher self-efficacy perceptions: A case of pre-service english language teachers in Turkey. Australian Journal of Teacher Education, Volume 36, 32-48
• Uluçınar, U. (2012). Öğretmen adaylarının eleştirel düşünme eğilimlerinin demokratik değerlerini yordama düzeyi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi. Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Ulusoy, K. (2007). Lise tarih programında yer alan geleneksel ve demokratik değerlere yönelik öğrenci tutumlarının ve görüşlerinin çeşitli değişkenler açısından değerlendirilmesi. Yayınlanmamış Doktora Tezi. Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Ulusoy, K. ve Dilmaç, B. (2014). Değerler Eğitimi. 2.Baskı. Pegem Akademi Yayınları, Ankara
• Uygun, S. ve Engin, G. (2014). Temel demokratik değerler ölçeği: bir ölçek geliştirme çalışması. Turkish Studies-International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, Volume 9/5, 2021-2031
• Yazıcı, K. (2011). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının demokratik değerlerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Eğitim ve Bilim Dergisi, Cilt 36, 166-178
• Yeşil, R. & Aydın, D. (2007). Demokratik değerlerin eğitiminde yöntem ve zamanlama. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 11 (2), 65-84
• Yeşil, R. (2003). İnsan hakları ve demokrasi eğitiminde yöntem. G.Ü. Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, Cilt 5, Sayı 1, 35-41
• Yetek, Y. (2003). İlköğretim okullarında yöneticilerin demokratik değerlere sahip olma düzeyleri. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Yılmaz, K. (2011). Öğretmen adaylarının demokratik değerler ile öğrenci kontrol ideolojilerine ilişkin görüşleri arasındaki ilişki. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 24 (2), 297-315
• Yüksel, İ., Bağcı, Ş. & Vatansever, E. (2013). İlköğretim son sınıf öğrencilerinin demokratik değerlere sahip olma düzeylerinin belirlenmesi. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Sayı 12, 310-334