Gıda Güvenliği Konusunda Tüketicilerin Bilinç Düzeyini Etkileyen Faktörler

Yıl 2016, , 132 - 141, 16.05.2016

Ebru Onurlubaş Arslan Zafer Gürler

https://doi.org/10.13002/jafag925

Cited By: 10

Öz

Teknolojik gelişme, ekonomik ve sosyal refahın artması tüketicilerin büyük çoğunluğunun gıda tüketimi üzerine olan hassasiyetini arttırmış ve satın alma davranışlarını değiştirmiştir. Bu çalışmada, Tokat Merkez İlçede yaşayan tüketicilerin gıda tüketimi, davranışları ve bunları etkileyen faktörlerin belirlenmesi, gıda güvenliği konusunda bilinç düzeylerinin ortaya konulması amaçlanmıştır. Araştırma kapsamında veriler, 401 hane ile yapılan tüketici anketi aracılığıyla toplanmıştır. Tüketicilerin, %68.6’sının gıda güvenliği kavramını duyduğu, %31.4’ünün ise gıda güvenliği kavramını duymadığı saptanmıştır. Tüketicilerin gıda ürünleri satın alırken önemli ölçüde son kullanma tarihine baktıkları tespit edilmiştir. Ayrıca gıda güvenliğiyle ilgili bilgileri en fazla radyo-televizyon programlarından edindikleri ve gıda satın almada en çok TV reklamlarından etkilendikleri ortaya konmuştur. Tüketicilerin %75.8 gibi önemli bir kısmı, güvenilir gıda için fazladan ödeme yapmaya razı oldukları belirlenmiştir. Gıda güvenliği kavramını duyanların profillerini etkileyen değişkenleri belirlemek için binary logit analizi uygulanmıştır. Buna göre yaş grubu, eğitim düzeyi, gelir ve annenin çalışma durumu, gıda güvenliği kavramının duyulmasında önemli değişkenler olarak saptanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Gıda güvenirliği, farkındalık, tutum, satın alma, faktör analizi, lojit analizi

Kaynakça

• Aksu H (2000). Gıda Endüstrisinde HACCP Sistemi ve Güvenli Gıda Üretimi. Yemekhanelerde ve Lokantalarda Gıda Sağlığı ve Temizliği Semineri. İstanbul: İstanbul Ticaret Odası Yayını.
• Asseal H (1992). Consumer Behavior and Marketing Action. New York University, PSW-Kent Publishing Company, Boston, USA.
• Badrie N, Gobin A, Dokeran S, Duncan R (2006). Consumer Awarenes And Perception To Food Safety Hazardsbin Trinidad, West İndies. Food Control, (17)370-377.
• Bosi AT (2003). Gıda güvenliği ve güvencesi. Türk Belediyecilik Sempozyumu (SABEM) www.sabem.saglik.gov.tr/kaynaklar/2989.pdf (16.01.2007)
• Bulduk S (2003). Gıda ve Personel Hijyeni, Detay Yayıncılık, 179 s., ISBN No: 975-8326-71-6, Ankara.
• Burnkrant RE, Cousineau A (1975). Informational and Normative Social Influence in Buyer Behavior. Journal of Consumer Research, 2 (3), 206-215.
• Biloukha OO, Utermohlen V (2001). Healthy eating in Ukraine: attitudes, barriers and information sources. Public Health Nutr, 4 (2) 207-215.
• Caswell JA, Modjuzska EM (1996). Using Informational Labeling to Influence the Market for Quality in Food Products. American Journal of Agricultural Economics 78: s.1248-1253.
• Cutura M (2006). The impacts of ethnocentrism on consumer evaluation processes and willingness to buy domestic vs. imported good in the case of Bosnia and Herzegovina. South East European Journal of Economics and Business, 1(2), 54-63
• Crocket JS, Potter DJ, Wngt SM, Bacheller A (1992). Validation of a self reported shelf inventory to measure food purchase behavior. Journal ofthe American Dietetic Association, 92 (6): 694-697.
• Dölekoğlu C (2003). Tüketicilerin İşlenmiş Gıda Ürünlerinde Kalite Tercihleri, Sağlık Riskine Karşı Tutumları ve Besin Bileşimi Konusunda Bilgi Düzeyleri (Adana Örneği) TEAE, Temmuz, Yayın no:105, ISBN 975-407-128-4. Ankara.
• Emeksiz F, Albayrak M, Güneş E, Özçelik A, Özer OO, Taşdan K (2005). Türkiye’de tarımsal ürünlerin pazarlama kanalları ve araçların değerlendirilmesi, Türkiye Ziraat Mühendisliği VI. Teknik Kongresi, Cilt:2, 1155-1171, Ankara.
• FAO (2000). Handbook for Defining and Setting up a Food Security Information and Early Warning System (FSIEWS), Rome.
• Gujarati ND (1992). Essential of Econometrics, Mc Graw Hill, New York. 1999, Temel Ekonometri, Çeviren: Şenesen, Ü., Şenesen, G.G., literatür yayıncılık, İstanbul. s. 849
• Henson SJ, Traill B (1993). The Demand for Food Safety. Market Imperfections and the Role of Government, Food Policy, (18) 152-162.
• Kavas G, Kınık Ö (2000). Gıdaların etiketlenmesi ve etiket standartlarına uygunluğunun incelenmesi. Gıda Dergisi, (10)77-85.
• Laajami A, Briz JE (1992). Analisis del consuma de la carne de ovino en Espana.Revista de Estudios Agro-Sociales, Ministerio De Agricultura, Pesca Alimentacion, Espana.
• Leisinger KM (2000). Population Growth, Food Security, and Civil Society, Development and Cooperation, , DSE, Berlin, (1)9-12.
• Lessing VP, Park CW (1978). Promotional Perspective of Reference Group Influence:Advertising Implication. Journal of Advertising, 7 (2), 41-47.
• Okumuş A, Bulduk S (2003). Tüketicilerin süper marketlerdeki alışveriş alışkanlıkları ve ürün seçimini etkileyen etmenler, Dokuz eylül üniversitesi, sosyal bilimler enstitüsü dergisi, 5(4), 70-83.
• Onurlubaş E, Doğan H.G, Gürler A.Z (2015). Türkiye’ de Ev Dışı Gıda Tüketimin Durumu ve Tüketici Eğilimleri , Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 8 (38), 917-924.
• Özgül E, Aksulu İ (2006). Ambalajlı gıda ürünlerinde tüketicilerin etiket duyarlılığındaki değişimler. Ekonomi, İşletme, Uluslararası İlişkiler ve Siyaset Bilimleri Dergisi, (6)1.
• Şengül S, Emeksi F, Yurdakul O (1998). DİE Araştırma SempozyumuBildirileri, Ankara.
• Topuzoğlu A, Hıdıroğlu S, Ay P, Önsüz F, İkiışık H (2007). Tüketicilerin gıda ürünleri ile ilgili bilgi düzeyleri ve sağlık risklerine karşı tutumları, TSK Koruyucu Hekimlik Bülteni, 6(4) 253-258.
• Yang S, Allenby MG (2003). Modeling Interdependent Consumer Preferences. Journal ofMarketing Research Vol. XL, 282-294.
• Yılmaz E, Oraman Y, İnan İH (2009). Gıda ürünlerine ilişkin tüketici davranışı dinamiklerinin belirlenmesi: “Trakya Örneği” Tekirdağ ziraat fakültesi dergisi yılmaz ve ark., 6(1) Journal of Tekirdağ Agricultural Faculty.
• Wilkie W (1986). Consumer Behaviour. University of Florida, New York, USA.