Şebin Ceviz Çeşidinin Stres Koşullarına Dayanımının Belirlenmesi

Yıl 2017, Cilt: 34 Sayı: Ek Sayı, 141 - 150, 29.12.2017

Hüseyin Şimşek Yaşar Akça Ali Ünlükara Çetin Çekiç

https://doi.org/10.13002/jafag4416

Cited By: 1

Öz

Bu araştırma şebin ceviz çeşidinin stres koşullarına dayanımını belirlemek amacıyla yürütülmüştür. Denemede, Juglans regia L. anacı üzerine aşılı 2 yaşlı Şebin fidanları kullanılmıştır. Fidanlara, 5 sulama suyu tuzluluğu (T0= 0.3 dS.m-1 -kontrol, T1= 1 dS.m1, T2= 2 dS.m-1, T3= 3 dS.m-1 ve T4= 5 dS.m-1) ve 3 sulama suyu miktarı (S1= 1 litre/hafta, S2= 3 litre/hafta ve S3= 5 litre/hafta) faktöriyel deneme desenine göre tesadüf parsellerinde 4 tekrarlamalı olarak uygulanmıştır. T3 ve T4 konularındaki bitkiler, denemenin 2. yılında tuz stresi nedeniyle ölmüştür. Bitkiler, haftada 1 litre su uygulanan S1 konusunda 2.68 dS.m-1 düzeyindeki toprak tuzluluğundan (ECe) sonra, haftada 3 litre su uygulanan S2 konusunda 5.34 dS.m-1 düzeyindeki toprak tuzluluğundan (ECe) sonra ve haftada 5 litre su uygulanan S3 konusunda ise 10.95 dS.m-1 düzeyindeki toprak tuzluluğundan (ECe) sonra ölmüştür. Deneme sonunda yaşamlarını sürdürebilen T0, T1 ve T2 konuları için yapılan varyans analizi sonuçlarına göre toplam bitki ağırlığı tuzluluk, su miktarı ve tuzluluk-su miktarı interaksiyondan önemli derecede (p<0.01) etkilenmiştir. Toplam bitki ağırlığı, uygulanan sulama suyu tuzluluğunun artmasıyla birlikte azalmıştır. Kontrol konusuna göre T1 ve T2 konuları için fidan gelişimi sırasıyla %23.9 ve %37.5 oranında daha düşük olmuştur. Bitki boyu üzerine yalnızca uygulanan su miktarlarının etkisi önemli bulunmuştur (p<0.01). Tuzluluğun etkisiyle bitki boyunda azalma gözlenmesine karşın ortalamalar arası fark önemli bulunmamıştır. Bitki gövde çapı üzerine yalnızca uygulanan su miktarlarının önemli derecede (p<0.01) etkili olduğu belirlenmiştir. Tuzluluğun gövde çapı üzerine etkisi önemli bulunmamıştır. Bitki kök gelişimi üzerine tuzluluğun, su miktarının ve tuzluluk-su miktarı interaksiyonu etkisi p<0.01 düzeyinde önemli bulunmuştur. T0 konusuna göre T1 ve T2 konularında bitki kök ağırlığı sırasıyla %14.8 ve %30.4 kadar daha az gelişme göstermiştir. S1 konusuna göre de uygulanan su miktarındaki artışla birlikte S2 ve S3 konularında bitki kök ağırlığı sırasıyla %79 ve %114 oranında artış sağlamıştır. Saçak kök gelişimi üzerine tuzluluk, su miktarı ve tuzluluk-su miktarı interaksiyonu etkisi p<0.01 düzeyinde önemli bulunmuştur. Artan tuzluluğun etkisiyle saçak kök gelişimi azalırken, azalan su miktarı etkisiyle de azalmıştır. Taze kök sayısı üzerine yalnızca tuzluluğun etkisi p<0.01 düzeyinde önemli bulunmuştur. T0 ile T1 konularında taze kök sayısı 5.3 ile 4.1 adet iken T2 konusunda 0.2 adete düşmüştür. Uygulanan su miktarındaki artışla birlikte taze kök sayısında da artış gözlenmiş ancak farklılık önemli bulunmamıştır.

Anahtar Kelimeler

Bitki gelişimi, su stresi, Şebin ceviz çeşidi (Junglans regia L.), tuz stresi.

Kaynakça

• Anonim (2003). Devlet Meteoroloji İşleri Genel Müdürlüğü Araştırma ve Bilgi İşlem Daire Başkanlığı Kayıtları, Ankara.
• Anonim (2008). Tokat Devlet Meteoroloji Bölge Müdürlüğü web sayfası: www.tokat.meteor.gov.tr.
• Akça Y (2000). Meyve Türlerinde Kullanılan Anaçlar. Gaziosmanpaşa Üniversitesi Ziraat Fakültesi Ders Kitapları Serisi, No: 46, Tokat.
• Akça Y (2001). Ceviz Yetiştiriciliği. Arı Ofset Matbaası, ISBNN: 975-97498-07.
• Ayers RS (1977). Quality of water for irrigation, J. Irrig. Drain. Div. Proc. ASCE., 103: 135-154.
• Batchelor LD, Braucher OL and Serr EF (1945). Walnut production in California, Univ. of California Agri. Expt. Sta. Circ. 364.
• Bernstein L (1980). Salt tolerance of fruit crops, USDA Agri. Info. Bull. No. 292.
• Çelebioğlu G (1978). Ceviz. Yalova (Atatürk) Bahçe Kültürleri Araştırma Enstitüsü. Yayın No: 49, Yalova.
• Dinç U, Şenol S, Kapur S, Atalşay I ve Cangir C (1993). Türkiye Toprakları. Ç.Ü. Ziraat Fakültesi Genel Yayın No: 51, 233 s., Adana.
• Flowers TJ and Yeo AR (1981). Variability in the resistance of sodium chloride salinity within rice (Oryza sativa L.) varieties. New Phytol, 88: 363-373.
• Haas ARC (1929). Composition of walnut trees as affected by certain salts, Bt. Gaz., 87: 364-396.
• Hendricks LC, Gripp RH and Ramos DE (1977). Walnut Production in California. Univ. California Div. Agri. Sci. Leaflet.
• Lewitt J (1980). Responses of plants to environmental stresses. Academic Press, New York, pp. 489-530.
• Maas EV and Hoffman GJ (1977). Crop salt tolerance current assessment, J. Irrig. Drain, Div. Proc. ASCE, 103: 115-134.
• Ölez H (1971). Marmara bölgesi cevizlerinin seleksiyon yoluyla ıslahı üzerine araştırmalar. Yalova (Atatürk) Bahçe Kültürleri Araştırma Enstitüsü (Basılmamış doktora tezi), Yalova.
• Özkan Y (1993). Tokat merkez ilçe cevizlerinin seleksiyonu yoluyla ıslahı üzerine araştırmalar. Y.Y.Ü. Fen Bil. Enst. (Basılmamış doktora tezi), Van.
• Özkan Y (1998). Ilıman İklim Meyveleri. Gaziosmanpaşa Üniversitesi Ziraat Fakültesi Ders Kitapları Serisi, 371 s., Tokat.
• Şen SM (1986). Ceviz Yetiştiriciliği. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Ziraat Fakültesi, Eser Matbaası, Samsun.