Internal Terms of Trade for Pulses Production in Turkey

Yıl 2009, Cilt: 2009 Sayı: 1, 29 - 37, 01.06.2009

Meral Uzunöz

Öz

In this study, it was aimed to determine which of the two sectors, agriculture (especially pulses) or industry improved internal terms of trade during the period of 1984-2007. Internal terms of trade were computed in terms of wholesale price index and average prices received by farmer’s index with in the context of net barter terms of trade. According the results, it can be said that real income of farmers generally decreased in investigated term, although internal terms of trade improved in favor of agriculture sector. For agricultural sector within the context of average prices received by farmers’ index, it can be implied that farmers were affected lesser in terms of dry bean and lentils producers. Recently, downfall of net barter terms of trade indicates that real incomes of dry bean, lentils and chickpea producers have decreased.

Anahtar Kelimeler

Internal Terms of Trade, Net Barter Terms of Trade, Pulses Production

Türkiye’de Baklagil Ürünlerinde İç Ticaret Hadleri

Öz

Bu çalışmada; iç ticaret hadlerinin uzun dönem içinde (1984-2007) tarım (özellikle baklagiller) ve sanayi sektörlerinden hangisi lehine geliştiğini belirlemek amaçlanmıştır. İç ticaret hadleri; net değişim hadleri kapsamında toptan eşya fiyat indeksine ve çiftçinin eline geçen fiyatlar indeksine göre hesaplanmıştır. Ortaya çıkan bulgular dikkate alındığında, ele alınan dönem itibariyle iç ticaret hadleri tarım lehinde bir seyir izlese de, genel olarak baklagil üreticisinin reel gelirinde bir azalma olduğunu söylemek mümkündür. Tarım kesimi için çiftçinin eline geçen fiyatlar indeksine göre iç ticaret hadleri incelendiğinde, çiftçilerin fiyatlardaki değişmelerden kuru fasulye ve mercimek üreticilerine göre daha az etkilendiği söylenebilir. Kuru fasulye, mercimek ve nohut için son yıllarda net değişim ticaret hadlerinin düşme eğilimine girmesinin, bu üreticilerin reel gelirlerinde de bir gerileme yaşamalarına neden olduğu ifade edilebilir.

Anahtar Kelimeler

İç Ticaret Hadleri, Net Değişim Ticaret Hadleri, Baklagil Üretimi

Kaynakça

• Akova, Y., 2008. Pulses. Export Promotion Center of Turkey, Pulses.pdf
• Anonim, 2001. TUSİAD. Türkiye Ekonomisi 2001, TÜSİAD Yayınları No: TÜSİAD – T 2001-12-316, Aralık 2001, İstanbul.
• Anonim, 2003. DİE. Ekonomik ve Sosyal Göstergeler. http://www.die.gov.tr
• Anonim, 2006. “Yemeklik Tane Baklagiller Ortak Piyasa
• Düzeni Alt Çalışma Grubu Raporu”, Tarım ve Köy
• Başkanlığı, Haziran, 2006, Ankara. Strateji Geliştirme
• Anonim, 2007. Haftalık Sektörel Gelişmeler 27 Ağustos- -3 Eylül 2007. Vakıfbank Hazine Başkanlığı Ekonomik Araştırmalar Genel Müdürlüğü.
• Boratav, K., 2007. Tarımsal Fiyatlar, İstihdam ve Köylülüğün Kaderi. Bağımsız Sosyal Bilimciler İktisat Grubu, www.bagimsizsosyalbilimciler.org/ Yazilar_Uye/BoratavHaz07.pdf
• Çolakoğlu, 1986. Türkiye’de İç Ticaret Hadleri, G.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ekonometri Bölümü (Basılmamış Yüksek Lisans Tezi), Ankara.
• Direk, M., Bayramoğlu, Z., Paksoy, M., 2002. Konya İlinde Fasulye Üretiminde Karşılaşılan Sorunlar ve Çözüm Önerileri. S.Ü. Ziraat Fakültesi Dergisi, 16(30): 21-27.
• Dölekoğlu C.Ö., 2007. Baklagiller. TEAE/Bakış. (http://www.aeri.org.tr)
• Eraktan, G., 1988. Tarım Politikası II, A.Ü. Ziraat Fakültesi Yayınları: 1038, Ders Kitabı: 301, Ankara. FAO, 2008. Statistical Production/Crops Primary. www.fao.org
• Databases/Agriculture/
• Güçlü, S., M. Bilen, 1995. “1980 Sonrası Dönemde Gelir Dağılımında Meydana Gelen Değişmeler”, Yeni Türkiye Dergisi Sayı:6, Eylül-Ekim,1995, ss 160- 171, İstanbul.
• Gül, M., Işık, H., 2002. Dünyada ve Türkiye’deki Baklagiller Dış Ticaretindeki Gelişmeler. M.K.Ü. Ziraat Fakültesi Dergisi, 7(1–2): 59–72.
• Gündüz, O., Esengün, K., 2004. Türkiye’de Yemeklik Dane Baklagiller Üretiminde Verim ve Fiyat Riski. GOÜ. Ziraat Fakültesi Dergisi, 21(1):33-42.
• Kıymaz, T., Saçlı,Y., 2008. Tarım ve Gıda ürünleri Fiyatlarında Yaşanan Sorunlar ve Öneriler. Devlet Planlama Teşkilatı Müsteşarlığı, İktisadi Sektörler ve Koordinasyon Genel Müdürlüğü Tarım Dairesi, Yayın No: 2767, Ankara.
• Kip; E., 1981. Tarımsal Ürünlerde İç Ticaret Hadleri, Ata.Ü. Yayınları Yayın No. 580, Ziraat Fakültesi Yayınları No: 263, Araştırma Serisi No: 174, Ata.Ü. Basımevi, Erzurum.
• Korum, U., 1981. İstatistiğe Giriş, A.Ü. Siyasal Bilgiler Fakültesi Yayın No: 483, A.Ü. Basımevi, Ankara.
• Kutlu, H.R., A. Gül ve M. Görgülü, 2003. Türkiye Hayvancılığı; Hedef 2023 – Sorunlar, Çözüm Yolları ve Politika Arayışları, Adana.
• Mazgirt, İ., Y. Uysal, 1996. “Sektörel Fiyat Hareketleri ve İç Ticaret Hadlerinin Gelişimi”, Türkiye II. Tarım Ekonomisi Kongresi, Ayrı Basım, Adana.
• Ofuya, Z.M., Akhidue, V., 2005. The Role of Pulses in Human Nutrition: A Review, J. Appl. Sci. Environ., 9(3): 99-104.
• Ozberk, İ., Atlı, A., Özberk, F., Yücel, A., 2006. The effect of lygus bugs (Exolygus prantensis L.) on marketing price of red lentil in Anatolia, Turkey. Crop Protection, 25 (2006): 1227–1230.
• Sayılı, M., Düzdemir, O. Akça, H., 2008a. Economic and Technical Analysis of Dry Bean Production: The Case of Turkey. Proceedings. 43rd Croatian and 3rd International Symposium on Agriculture. Opatija. Croatia, Agricultural Economics and Rural Sociology (203- 206).
• Sayılı, M., Akça, H., Düzdemir, O., 2008b. Functional Analysis of Fertiliser Use on Chickpea (Cicer arietinum) Farms: A Case Study from Turkey. New Zealand Journal of Crop and Horticultural Science, 36(2): 131-136.
• Şehirali, S., Gençtan, T., Birsin, M.A., Zencirci, N., Uçkesen, B., 2000. Türkiye Tahıl ve Yemeklik Tane Baklagil Üretiminin Bugünkü ve Gelecekteki Boyutları, V. Ziraat Mühendisliği Teknik Kongresi, s. 431-452, Ankara.
• Akşin, S., Boratav, K., Tanör, B., 1997. Türkiye Tarihi 5: Bugünkü Türkiye 1980-1995, Cem Yayınevi, İstanbul.
• TUİK, 2001. İstatistiki Göstergeler (1923-1998), TUİK Yayınları No: 2252, ISBN 975-19-2230-5, Ankara.
• TUİK, 2007. İstatistiki Göstergeler (1923-2006), TUİK Yayınları No: 3114, ISSN 1300-0535, Ankara.
• TUİK, 2008. Türkiye İstatistik Yıllığı 2007, TUİK Yayınları No: 3144, ISSN 0082-691X, Ankara.
• Uzunöz, M., Akçay, Y., Esengün, K., 2004. Türkiye’de Süt Üretiminde İç Ticaret Hadleri ve Risk Analizleri. Gaziosmanpaşa Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 21(2):39-49.
• http://www.tuik.gov.tr/, Çiftçinin Eline Geçen Fiyatlar İndeksi, TUİK (web site)
• http://ekutup.dpt.gov.tr/tg/, Temel Ekonomik Göstergeler, Devlet Planlama Teşkilatı (web site)
• http://www.ito.org.tr, Toptan Eşya Fiyat İndeksi, İstanbul (web Ticaret gov.tr/kurlar/, Türkiye Cumhuriyet merkez Bankası (web site). http://www.tcmb.
• http://www.tzob.org.tr/tzob_web/genelge/2008/tzob_gene lgeler_2008_57.htm