Regain to the Nature of the Sand Quarry; The Sample of Esendere Sand Quarry

Yıl 2007, Cilt: 2007 Sayı: 1, 9 - 18, 01.06.2007

M. Engin Kocadağistan M. İlgar Kirzioğlu Beyhan Kocadağistan

Öz

Mining activities contribute greatly to the economies of countries but unfortunately, they exterminate the existing natural beauty and environmental assets. Conducted by surface and underground mining systems, both activities ruin the balance of nature, pollute the environment, corrupt or chance the land shape and show a negative effect on living creatures. However, because of the increasing demand and needs every year, precautions should be taken minimize the negative effect on the environment of these unavoidable mining activities. For that, sanctions should be increased through legal arrangements and also organizational and financial structure for the biological restoration efforts should be established. In this study, a landscape restoration strategy for biological restoration at Esendere Sand Quarry, a serious nature destruction site, was prepared. With this project, while the financial activities processed through an organized management, emphasises was given on how to conduct restoration and nature restoration efforts. The study aimed to provide a framework for protection and restoration efforts through a land usage strategy by means of visual analysis and to define landscape impact of extraction on different sections of the quarry.

Anahtar Kelimeler

sand quarry; biological restoration; land use; planting, landscape, visual analysis

Kum Ocağı İşletmesinin Yeniden Doğaya Kazandırılması; Esendere Kum Ocağı Örneği

Öz

Madencilik faaliyetleri, ülkeler açısından önemli ekonomik katkılar sağlamakta fakat ne yazık ki doğal yapılarını yok etmeye yönelik değişik boyutlarda etkilere de sahip olmaktadır. Açık ve kapalı sistemlerle yürütülen madencilik çalışmaları, her ikisiyle de tabiat dengesini bozucu, çevreyi kirletici, arazi şeklini bozucu veya değiştirici ve canlı yaşamına olumsuz etki yapıcı bir özelliğe sahiptir. Buna rağmen, her yıl daha fazla artan talepler ve ihtiyaçlar nedeniyle vazgeçilmez olan bu faaliyetlerin çevreye yönelik etkilerinin en aza indirilmesi için gerekli önlemlerin alınması gerekmektedir. Bunun için hem yasal düzenlemeler aracılığıyla, yaptırımlar arttırılmalı hem de biyolojik onarım olarak tanımlanan çalışmalara yönelik gerekli kurumsal ve finansal altyapı oluşturulmalıdır. Bu çalışmada önemli ölçüde doğa tahribatına neden olan bir işletme konumundaki Esendere Kum Ocakları’na yönelik biyolojik onarım çalışması yapılabilmesi için bir peyzaj onarım stratejisi önerilmiştir. Bu strateji kapsamında, düzenli bir işletme eşliğinde ekonomik aktiviteler yürütülürken, onarım ve yeniden doğaya kazandırma çalışmalarının da nasıl yürütülebileceği üzerinde durulmuştur. Çalışmada, görsel analizler yapılması sonucunda alan kullanım stratejileri belirlenerek, koruma ve restorasyon çalışmalarına yönelik bir çerçeve hazırlamak ve kum ocağının farklı kesimlerindeki üretimin peyzaja etkisini tanımlamak amaçlanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Kum ocağı, biyolojik onarımı, alan kullanımı, peyzaj, görsel analiz

Kaynakça

• Anonim, 1971, Hydrogeological survey report of Pasinler Plain, D.S.İ. Genel Müdürlüğü Yeraltısuları Dairesi Başkanlığı, Ankara.
• Anonim, 1988. Açık Ocak Kömür Madenciliği, VI. Beş Yıllık Kalkınma Planı Kömür Özel İhtisas Komisyonu, Açık İşletme Grubu, Ankara.
• Austin, P., 1995, Unlimited restoration landscape design, Journal of the Landscape Ist., 238: 26-28.
• Başal, M., Yılmaz, O., Kurum, E., Akpınar, N., Çabuk, A., Ekşioğlu, T., 1995, Sivrihisar-Kaymaz Altın Madeni doğa onarımı ve alan kullanım planlaması, Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Bilimsel Araştırma ve İncelemeler, Ankara, s 790.
• Davis, P.H., 1965-1985. Flora of Turkey and East Aegean Islands, Edinburg Uni. Pres., Edinburg.
• Evirgen, M., M., Onacak, T., 1995, Madencilik faaliyetlerinden sonra çevrenin düzenlenmesi ve iyileştirilmesi, TMMOB Jeoloji Mühendisleri Odası Yayınları, Ankara, 21.
• Güçlü, K., 1993, Bitki materyali ve kompozisyonu ders notları, yayınlanmamış.
• Güçlü, K., 1993, Geniş yapraklı süs ağaç ve ağaççıkları, Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi ders notları, Erzurum, 146.
• Jarvis, D., 1995, Hope springs eternal, Landscape Design, Journal of the Landscape Inst., 238: 10- 13.
• Kirkbride, M., 1995, A barren rock, Landscape Design, Journal of the Landscape Inst.,244: 13-16.
• Kirkham, B., 1995, Raising the profile, Landscape Design, J. of the Landscape Inst., 238: 21-22.
• Martin Duque, J., F., Pedraza, J., Diez, A., Sanz, M.A., Carrasco, R.M., 1998, A geomorphological design for the rehabilitation of an abandoned sand quarry in central Spain, Landscape and Urban Planning, 42: 1-14.
• Mills, J., Box, J., Coppin, N., 1995, Natural Legacies, Landscape Design, Journal of the Landscape Inst., 238, p 25.
• Pinto, V., Font, X., Salgot, M., Tapias, J.C., Mana, T., 2002, Using 3-D structures and their virtual representation as a tool for restoring opencast mines and quarries, Engineering Geology, 63: 121-129.
• Pope, S., 1995, Restoring unity, Landscape Design, Journal of the Landscape Inst., 238: 45-46.
• Swann, P., 1995, Planning for the future, Landscape Design, Journal of the Landscape Inst., 238: 11-13.
• Tanrıverdi, F., 1973, Erzurum şehrinin gelişmesinde peyzaj mimarisi bakımından ele alınması lazım gelen problemler. Atatürk Üniversitesi yayını, 149.
• Tanrıverdi, F., 1987, Peyzaj mimarlığı bahçe sanatının temel ilkeleri ve uygulama metotları. Atatürk Üniversitesi yayını, 643.
• Tüzün, G., 1995, Açık linyit ocaklarının üretim sonrası doğaya tekrar kazandırılması; Kilyos-Karaburun örneği. Tasarıma ve planlamaya ekolojik yaklaşım. Mimar Sinan Üniversitesi, Şehir ve Bölge Planlama Bölümü, İstanbul, s. 386-406.
• Yılmaz, H. ve Irmak, M.A., 2004. Erzurum kenti açık-yeşil alanlarında değerlendirilmesi, Ekoloji Dergisi, 13, 52, 9-16.
• Withycombe, D., Making amends, Landscape Design,Journal of the Landscape Inst., 238, p 47-49