Ergenlerde Kendilik Algısı ve Akran Zorbalığı Düzeyleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi

Yıl 2022, , 41 - 50, 30.06.2022

Gökhan Gümüş , Ertuğrul Talu

https://doi.org/10.51503/gpd.1051413

Öz

Ergenlik dönemi gelişimsel açıdan yoğun ve karmaşık bir dönemdir. Bu dönem ile birlikte çeşitli gelişim alanlarında hızlı değişmeler gözlenebilmektedir. Ergenlikte yaşanılan hızlı değişimler bireyin yetişkin olma sürecinde önemli bir aşama olsa da yaşanılan değişim süreci beraberinde sorunlu davranış örüntülerinin ortaya çıkmasına neden olabilir. Bu sorunlu davranış örüntülerinden bir tanesi de akran zorbalığıdır. Ergenlik ile birlikte kendini tanımaya çalışan ergen akran zorbalığı kurbanı olarak ya da akran zorbalığı yaparak kendine yönelik algılarını şekillendirebilir. Ergenin kendine yönelik algılarının toplamı literatürde kendilik algısı olarak ifade edilmektedir. Ergenlik ile birlikte ergen kendisini tanımaya ve kendilik algısını oluşturmaya başlar. Bu oluşum sosyal çevreden ve yaşantılardan etkilenir. Ergenlik döneminde ergenin kendisine yönelik algıları net biçimde ortaya konması ve akran zorbalığının kendiliğe etkisi ergen ruh sağlığı ve ergenlik döneminde gelişim açısından önemlidir. Bu sebeple bu araştırmanın amacı ergenlik döneminde önemli bir sorun olan akran zorbalığı ile kendilik algısı arasında ilişki olup olmadığını belirlemektedir. Bu amaçla araştırmada ilişkisel tarama modeli kullanılmıştır. Araştırmanın evreni Malatya ilidir. Araştırma evreninden tabakalı örnekleme yöntemiyle belirlenen 411 kişilik ergen grubu araştırma örneklemini oluşturmaktadır. Araştırma bulgularına göre ergenlik döneminde akran zorbalığı sürecinde kurban ve zorba olma ile kendilik algısı arasında negatif yönde düşük düzeyde anlamlı ilişki tespit edilmiştir. Araştırma bulguları incelendiğinde akran zorbalığının ergenlerin kendilik algısı üzerinde olumsuz etkilere sebep olabileceği ortaya çıkmaktadır. Bu açıdan akran zorbalığının ergenlerin gelişimi için önemli bir risk oluşturduğu söylenebilir.

Anahtar Kelimeler

akran zorbalığı, kendlik algısı, ergenlik dönemi

Investigation of the Relationship Between Self-Perception and Peer Bullying Levels in Adolescents

Öz

Adolescence is a developmentally intense and complex period. With this period, rapid changes can be observed in various development areas. Although the rapid changes experienced in adolescence are an important stage in the process of becoming an adult, the process of change experienced can cause problematic behavior patterns to emerge. One of these problematic behavior patterns is peer bullying. Adolescents who try to get to know themselves with adolescence can shape their self-perceptions by being a victim of bullying or by being bullied. The sum of the adolescent's self-perceptions is expressed as self-perception in the literature. With adolescence, the adolescent begins to recognize himself and to form a self-perception. This formation is affected by the social environment and experiences. Clearly revealing the adolescent's self-perceptions and the effect of peer bullying on the self are important for adolescent mental health and development during adolescence. For this reason, the aim of this study is to determine whether there is a relationship between peer bullying, which is an important problem in adolescence, and self-perception. For this purpose, relational screening model was used in the research. The universe of the research is the province of Malatya. The adolescent group of 411 people determined by the stratified sampling method from the research universe constitutes the research sample. According to the research findings, a low-level significant negative correlation was found between being a victim and a bully and self-perception in the process of peer bullying in adolescence. When the research findings are examined, it is revealed that peer bullying may cause negative effects on the self-perception of adolescents. In this respect, it can be said that peer bullying poses an important risk for the development of adolescents.

Anahtar Kelimeler

peer bullying, self-perception, adolescence

Kaynakça

• Akyürek, G., Kaymakçı, K., Öztaş, M. ve Altınışık, R. A. (2019). Endüstri meslek lisesi öğrencilerinin kendilik algısı: Kayseri örneği. Uluslararası Beşeri Bilimler ve Eğitim Dergisi, 5(11), 786-809. https://dergipark.org.tr/en/pub/ijhe/issue/47885/573930
• Allan, S. and Gilbert, P. (1995). A social comparison scale: Psychometric properties and relationship to psychopathology. Personality and Individual Differences, 19(3), 293-299. https://doi.org/10.1016/0191-8869(95)00086-L
• Arnett, J. J. (1999). Adolescent storm and stress, reconsidered. American psychologist, 54(5), 317-326. Ausubel, D. P., Sullivan, E. V. and Ives, S. W. (1980). Theory and problems of child development. London: Grune and Stratton Publisher.
• Ayas, T. ve Pişkin, M. (2015). Akran zorbalığı ölçeği: Ergen formu. Akademik Bakış Dergisi, 50, 316-324. Baumeister, R. F., Campbell, J. D., Krueger, J. I. and Vohs, K. D. (2003). Does high self-esteem cause better performance, interpersonal success, happiness, or healthier lifestyles?. Psychological Science in the Public İnterest, 4(1), 1-44.
• Bogenç, A. A. (1998). Grupla psikolojik danışmanın suçlu gençlerin kendine saygı düzeylerine etkisi. (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Ankara Üniversitesi/Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Büyüköztürk, Ş. (2018). Veri analizi el kitabı. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Büyüköztürk, Ş., Çakmak, E. K., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F., (2016). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Büyüköztürk, Ş., Çokluk, Ö. ve Köklü, N. (2016). Sosyal bilimler için istatistik (18. baskı). Ankara: Pegem Akademi.
• Da Silva, A. O., Diniz, P. R., Santos, M. E., Ritti‐Dias, R. M., Farah, B. Q., Tassitano, R. M. and Oliveira, L. M. (2019). Health self‐perception and its association with physical activity and nutritional status in adolescents. Jornal de Pediatria (Versão em Português), 95(4), 458-465.
• Godina, E. and Zadorozhnaya, L. (2016). Self-perception of physical appearance in adolescents: Gender, age and ethnic aspects. Collegium Antropologicum, 40(2), 73-81.
• Göktepe, G. (2015). Liseli ergenlerde bağlanma stilleri, kendilik algısı ve kişilerarası ilişkilerin incelenmesi. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Haliç Üniversitesi/Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Hall, G. S. (1916). Adolescence: Its psychology and its relations to physiology, anthropology, sociology, sex, crime, religion and education, New York: D. Appleton and Company.
• Jacobson, A. S., Trivers, R. and Palestis, B. G. (2019). Number of friends and self-perception among Jamaican children: the role of attractiveness and fluctuating asymmetry. Journal of Biosocial Science, 52(2), 184-197.
• Jakobsson, M., Josefsson, K., Jutengren, G., Sandsjö, L. and Högberg, K. (2019). Sleep duration and sleeping difficulties among adolescents: exploring associations with school stress, self-perception and technology use. Scandinavian Journal of Caring Sciences, 33(1), 197-206.
• Kılıç, M. (2018). Lise öğrencilerinin kendilik algıları ve yalnızlık düzeylerinin sosyal ağ kullanma alışkanlıkları ve amaçlarını yordama gücü. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Biruni Üniversitesi/Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Koç, V. (2008). Kişilerarası tarz, kendilik algısı, öfke ve depresyon. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Ankara: Ankara Üniversitesi/Sosyal Bilimleri Enstitüsü .
• Mishna, F., Khoury-Kassabri, M., Schwan, K., Wiener, J., Craig, W., Beran, T., Papler, D. and Daciuk, J. (2016). The contribution of social support to children and adolescents' self-perception: The mediating role of bullying victimization. Children and Youth Services Review, 63, 120-127.
• Odacı, H. ve Çelik, Ç. B. (2017). Kendilik algısı ve saldırganlık arasındaki ilişki: yalnızlığın aracı rolü. Journal of Mood Disorders, 7(4), 219-225.
• Olweus, D. (1999). Sweden. Smith, P. K., Catalano, R., Junger-Tas, J. J., Slee, P. P., Morıta, Y., and Olweus, D. (Ed.), The nature of school bullying: A cross-national perspective içinde (13). London and New York: Routledge (Psychology Press).
• Öksüz, E. ve Malhan, S. (2004). Sosyal karşılaştırma ölçeğinin güvenilirlik ve geçerlilik analizi. VI.Ulusal Aile Hekimliği Kongresi, 4-7 Mayıs 2004 Bursa, Konge Kitapçığı. 182.
• Santrock, J. W. (2020). Ergenlik. Didem Müge Siyez (Çev. Ed.) Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
• Seçer, İ. (2015). Zorbalıkla başa çıkma stratejileri ölçeğinin geliştirilmesi: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Atatürk Üniversitesi Kâzım Karabekir Eğitim Fakültesi Dergisi 33(1), 85-105.
• Sezer, Ö. (2010). Ergenlerin kendilik algılarının anne baba tutumları ve bazı faktörlerle ilişkisi. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 7(1), 1-19.
• Shavelson, R. J., Hubner, J. J. and Stanton, G. C. (1976). Self-concept: Validation of construct interpretations. Review of educational research, 46(3), 407-441.
• Steinberg, L. (2004). Risk taking in adolescence: What changes, and why? R. E. Dahl and L. P. Spear (Ed.), Adolescent brain development: Vulnerabilities and opportunities içinde (51–58). New York: New York Academy of Sciences.
• Şahin, N.H., Durak, A. ve Şahin, N. (1993). Sosyal karşılaştırma ölçeği: Bilişsel-davranışçı terapilerde değerlendirme. Ankara: Türk Psikologlar Derneği Yayınları.
• Tabachnick, B.G. and Fidell L.S. (2013). Using multivariate statistics (6. Baskı). Boston: Pearson.
• Tural Hesapçıoğlu, S. ve Yeşilova, H. (2015). Lise öğrencilerinin zorbalığa ve zorbalara ilişkin duyguları, düşünceleri ve tutumları. Anatolian Journal of Psychiatry/Anadolu Psikiyatri Dergisi, 16(4), 284-293.
• Wallace, M. T., Barry, C. T., Zeigler‐Hill, V. and Green, B. A. (2012). Locus of control as a contributing factor in the relation between self perception and adolescent aggression. Aggressive Behavior, 38(3), 213-221.