HEMŞİRE VE EBELERİN HASTA MAHREMİYETİNE İLİŞKİN GÖRÜŞLERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ

Yıl 2018, Cilt: 3 Sayı: 3, 34 - 43, 25.10.2018

Meltem CANDAN Naile BİLGİLİ

Öz

Bu çalışmada hemşire ve ebelerin hasta mahremiyetine ilişkin
görüşlerinin değerlendirilmesi amaçlanmış ve tanımlayıcı tipte yapılmıştır.
Araştırmanın örneklemini Ankara'da bir Eğitim ve Araştırma Hastanesinde görev
yapan 385 hemşire ve ebeler oluşturmuştur. Verilerin toplanmasında Kişisel
Bilgi Formu ve Hasta Mahremiyet Ölçeği kullanılmıştır. Hemşire ve ebelerin
mahremiyet algısı orta düzeyde bulunmuştur. Mahremiyet algısı yaşa göre
değerlendirildiğinde 41 yaş ve üstü olanların mahremiyet algıları en fazla iken
31-35 yaş arası olanlarda en azdır. Hemşire ve ebelerin eğitim düzeyleri
artıkça mahremiyetin algıları artmaktadır (p<0.05). Mahremiyet algısında
cinsiyet önemli bir değişken olmayıp kadın ve erkek çalışanların mahremiyet
algısı benzerdir (p>0.05). Mahremiyet algısı görev süresine göre
değerlendirildiğinde görev süresi 21 yıl ve üstü olanların mahremiyet algısı en
fazla, hastanede yatma deneyimine göre ise; hastanede yatma deneyimi
olmayanlarda mahremiyet algısı daha yüksek bulunmuştur (p<0.05). Hasta
hakları bildirisinin tam metnini ve “Hasta Haklarının Korunması ve Mahremiyete
Saygı Gösterilmesi” ile ilgili bölümü okumuş olanların mahremiyet algısı daha
yüksektir (p<0.05). Hasta hakları ve/veya hasta mahremiyetine ilişkin
herhangi bir kurs, seminer ya da toplantıya katılanların mahremiyet algısı daha
yüksek bulunmuştur (p<0.05). Hemşire ve ebelerin mezuniyet öncesi ve sonrası
eğitim programları ile hasta hakları ve mahremiyete ilişkin bilgilerinin
artırılması ve hemşire ve ebelerin mahremiyet kavramına yönelik algıları,
görüşleri ve uygulamalarının değerlendirilebileceği araştırmaların yapılması
önerilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Hasta Mahremiyeti, Gizlilik, Hasta Hakları, Hemşire ve Ebeler

Kaynakça

• 1. Üzeltürk S. 1982 Anayasası ve İnsan Hakları Avrupa Sözleşmesine göre özel hayatın gizliliği hakkı, 1. Baskı, Beta Yayınları, İstanbul 2004. 2. Erdemir E, Çeliktaş İ. Örgütsel ve hukuki açıdan işyeri izleme: karşılaştırmalı bir inceleme. Kazancı Hakemli Hukuk Dergisi. 2006; 19(20):87-102. 3. Yüksel M. Mahremiyet hakkı ve sosyo-tarihsel gelişimi. Ankara Üni Sbf Dergisi. 2003;1(58):181-213. 4. Çinko MS. Hukuki ve tıbbi açıdan hasta hakları. 2001. Erişim Tarihi: 2 Ekim 2017. Available:http://www.vekil.net/hukuki-ve-tibbi-acidan-hasta-haklari-mehmet-siddik-cinko/ 5. Odyakmaz Z. İdare hukuku açısından hasta hakları uygulamaları. Türkiye Adalet Akademisi Dergisi. 2011;1(2):1-56. 6. Aşkar A. Sağlık hizmetlerinde hasta hakları ve Kütahya Devlet Hastanesi örneği. Dumlupınar Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İşletme Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, Kütahya 2006. 7. Aydemir İ. Sağlık Bakanlığı’na bağlı hastanelerde hasta hakları uygulamalarının değerlendirilmesi. Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Ankara 2010. 8. Akten R. Hastanelerde hasta mahremiyetine gösterilen özenin hasta bakış açısıyla değerlendirilmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Konya 2017. 9. Mlinek EJ, Pierce J. Confidentiality and privacy breaches in a university hospital emergency department. Acad Emerg Med. 1997;4(12):1142-6. 10. Yıldız P. Hastanın mahremiyet hakkı. 2014. Erişim Tarihi: 10 Ekim 2017, Available:http://www.savunmahareketi.org/pervin-yildiz-hastanin-mahremiyet-hakki/ 11. Akyüz BE. Ameliyat olan hastalarda hemşirelik bakım uygulamalarının mahremiyete/kişisel gizliliğe etkileri konusunda hastaların ve hemşirelerin görüşleri. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Başkent Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Ankara 2008. 12. Ahmad M, Alasad J. Predictors of patients’ experiences of nursing care in medical-surgical ward. International Journal of Nursing Practice. 2004;10: 235-241. 13. Yura H, Walsh M. The nursing process, 5th Edition. Appleton & Lange, Norwalk, CT. 1988. 14. Street FA, Love A. Dimension of privacy in palliative care: views of health professionals. Social Science and Medicine. 2004;60:1795-1804. 15. Öz F. Sağlık alanında temel kavramlar, İmaj İç ve Dış Ticaret AŞ. Ankara 2004:56-57. 16. Değirmen N. Jinekoloji ve obstetride beden mahremiyeti: Kütahya örneği. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Kütahya 2014. 17. Bowman D. Guidelines on gynaecological examinations: ethico-legal perspectives And Challenges. Current Obstetrics & Gynaecology. 2005;15:348–352. 18. Özer K. Hastanelerde hasta mahremiyetine yönelik uygulamalarının sağlıkta bakım kalite standartları bağlamında değerlendirilmesi: Konya örneği. International Journalof Social Science. 2016; 45:11-33. 19. Öztürk H, Bahçecik N, Özçelik SK. The development of the patient privacy scale in nursing. Nursing Ethics. 2014;21(7):812-828. 20. Schopp A, Leino-Kilpi H, Valimaki, M, Dassen T, Gasull M, Lemonidou C, Scott, PA, Arndt M, and Kaljonen A. Perceptions of privacy in the care of elderly people in fıve European countries, Nursing Ethics. 2003;10(1): 39-47. 21. İzgi MC. Etik açıdan yaşlı mahremiyeti: Huzurevi örneğinde hizmet alanlar ve verenler açısından bir değerlendirme. Ankara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü. Yayımlanmamış Doktora Tezi. Ankara 2009. 22. Ocaktan E, Yıldız A, Özdemir O. Abidinpaşa Sağlık Grup Başkanlığı Bölgesinde çalışan sağlık personelinin hasta hakları konusunda bilgi ve tutumları. Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Mecmuası. 2004;57(3):129-137.