Stok Yönetiminde ABC Yöntemi: Bir Otomotiv Yedek Parça Firması Örneği

Yıl 2024, Cilt: 5 Sayı: 1, 33 - 43, 05.07.2024

Seyfettin Ünal

https://doi.org/10.62001/gsijses.1447071

Öz

Cari varlıkların yönetimi, finansal yönetimin altında yer alan önemli bir konu başlığıdır. Cari varlıklar içerisinde yer alan stokların yönetilmesi ise, bu kapsamda ele alınan alt başlıklardan bir tanesi olarak görülmektedir. Doğaları gereği yönetimi bir birinden ayrılmakla birlikte; imalat sanayiinden perakendeye kadar her ticari işletmede stok yönetimi bir gerekliliktir. Hatta işletme bilançosunda cari varlıklar grubunun son bileşeni olan stokların yönetilmesi, gerek sahip olduğu görece nakde çevrilme zorluğu gerekse üretim faaliyetlerinin sürdürülebilirliği noktasında özellikle imalat sanayinde hayati bir öneme sahiptir. Covid-19 salgını ile başlayan süreçte, dünya genelinde otomotiv sektöründe yonga (chip) üretiminde yaşanan bir darboğaz ortaya çıkmıştır. Söz konusu krizle birlikte, otomotiv sektöründeki arz açığı, tüm dünyada olduğu gibi Türkiye’de de uzunca bir süre gündemde kalmıştır. Sorunun doğal bir sonucu olarak, otomobil başta olmak üzere, tüm otomotiv ürünlerinde önemli fiyat artışları görülmüştür. Covid-19 salgını ile başlayan arz açığı, neredeyse tüm sektörlerde olduğu gibi, çalışmanın konusu olan otomotiv sektöründe de üretimin kesintisiz sürdürülebilmesi adına, tedarik zincirinin ve stok yönetiminin önemini en güçlü biçimde ortaya koymuştur. Çalışmada, İzmir’de toptan otomotiv yedek parça ticareti alanında faaliyet gösteren bir firmanın stok verileri üzerinde ABC analizi yürütülmüştür. Stoklar; güncel stok durumu, satış adedi, satış tutarı, kampanya ve mevsimsellik kriterlerine göre incelenmiştir

Anahtar Kelimeler

Stok yönetimi, ABC analizi, Otomotiv, Yedek parça

ABC Analysis in Stock Management: A Case of Automotive Spare Parts Firm

Öz

Management of current assets is an important topic under financial management. Management of stocks listed in current assets is seen as one of the subheadings discussed in this context. Although their management differs from each other due to their nature, inventory management is vital subject for all firms, from manufacturing to retail. In fact, managing stocks, which are the last component of current assets group in balance sheet, carries critical importance both in terms of its relative difficulty in converting into cash and in terms of production sustainability, especially in manufacturing industry. During the period of Covid-19 epidemic, a bottleneck in chip production emerged in automotive ındustry worldwide. With the crisis in question, the supply deficit in the automotive industry remained on the agenda for a period of time in Turkey, as in the rest of the world. As a natural consequence of the problem, significant price increases have been observed in all automotive products, especially in automobiles. The supply gap that started with the Covid-19 epidemic has most strongly demonstrated the importance of supply chain and stock management in order to maintain uninterrupted production in the automotive industry, which is the subject of the study, as in almost all industries. In the study, ABC analysis is conducted on the stock data of a company operating in the trade of wholesale automotive spare parts in İzmir. The examination of stocks is carried out under such criteria as current stock status, number of sales, amount of sales, campaign status and seasonality.

Anahtar Kelimeler

Stock management, ABC analysis, Automotive, Spare parts

Kaynakça

• Bucher, D., & Meissner, J., Configuring single-echelon systems using demand categorization. Service parts management (pp.203–219). Springer, London, 2011.
• Chu, C-W., Liang, G-H. & Liao, C-T. (2008). Controlling inventory by combining ABC analysis and fuzzy classification. Computers & Industrial Engineering, 55, 841-851. doi:10.1016/j.cie.2008.03.006.
• Czerniachowska, K., Hernes, M. & Subbotin, S. (2023). Assortment ABC Classification Problem at the Warehouse Modelled as a Multi-Knapsack. Zeszyty Naukowe Politechniki Śląskiej. Organizacja i Zarządzanie, Wydawnictwo Politechniki Śląskiej, 172, 109-131, DOI:10.29119/1641-3466.2023.172.7.
• Ertuğrul, İ. & Tanrıverdi, Y. (2013). Stok Kontrolde ABC Yöntemi ve AHP Analizlerinin İplik İşletmesine Uygulanması. Uluslararası Alanya İşletme Fakültesi Dergisi, 5(1), 41-52. https://dergipark.org.tr/tr/pub/uaifd/issue/21596/231900.
• Jeddou, M.B. (2014). Multi-criteria ABC inventory classification- A case of vehicles spare parts items. Journal of Advanced Management Science, 2(3), 181-185. doi: 10.12720/joams.2.3.181-185. Karagöz, F. & Yıldız, M. S. (2015). Hastane işletmelerinde stok yönetimi için ABC ve VED analizlerinin uygulanması. Journal of Management and Economics Research, 13(2), 375-396. https://dergipark.org.tr/tr/pub/yead/issue/21805/234362.
• Liu, J., Liao, X., Zhao, W. & Yang, N. (2016). A classification approach based on the outranking model for multiple criteria ABC analysis.
• Omega, 61, 19-34. http://dx.doi.org/10.1016/j.omega.2015.07.004. Mehdizadeh, M. (2020). Integrating ABC analysis and rough set theory to control the inventories of distributor in the supply chain of auto spare parts. Computers & Intustrial Engineering, 139, https://doi.org/10.1016/j.cie.2019.01.047.
• Ng, W. L. (2007). A simple classifier for multiple criteria ABC analysis. European Journal of Operational Research, 177(1), 344-353.
• Syntetos, A., Keyes, M., & Babai, M. (2009). Demand categorisation in a European spare parts logistics network. International Journal of Operations & Production Management, 29(3), 292–316. https://doi.org/10.1108/01443570910939005.
• Yalçınkaya, Ö. & Karadaş, Y. (2020). Bir Otomotiv Yedek Parça Şirketinde ABC Analizi ve Sipariş Sürecinin Simülasyonla Modellenmesi. DEUFMD, 22(64), 287-300. DOI: 10.21205/deufmd.2020226428.