EVENTS IN THE SECOND BATTLE OF GEOK TEPE AND RUSSIAN GENERAL MIKHAIL DMITRIEVICH SKOBELEV

Yıl 2022, , 739 - 748, 20.07.2022

Dilfuza Sadullayeva

https://doi.org/10.53718/gttad.1061954

Öz

Mikhail Dmitrievich Skobelev, who lived between 1843-1882, is a Russian General who considerably marked the history of Russia and that of Central Asia. Known to have achieved great success during his battles against Central Asians and Teke Turkmens, he is a Russian Commander who marked the Turkmen history. The 19th century was a century of great wars for Tsarist Russia: the period when the Russians began to expand their borders and search for new lands. The first goal of the Russians was to enter the Ottoman lands and have a say in the Mediterranean. However, the Russians had lost a battle including European states: the Crimean war with the Ottoman Empire in 1856. This loss dealt a major blow to the political policy of the Russians. Nevertheless, the Russians did not give up and directed themselves towards the Central Asian lands. The region which the Russians mostly aspired in the Central Asian lands was the Turkmen lands beyond the Caspian. An occupation of the Turkmens who had lands strategically connecting trade between Caucasus and Central Asia, had become essential to the Russians. After a long strategic organisation in Petersburg against the Turkmens in order to invade them, all the discussions about who would be the commander of the Russian army during this journey were discussed by experts. In the decision taken by the commanders, D. M. Skobelev who had achieved great success in the previous Turkestan expeditions, was deemed appropriate as the commander of this one. Before the invasion of the Turkmens, on January 10, 1879, Tsar Alexander II. called Skobelev to Petersbug in order to meet with him. Czar Alexander II. therefore expanded his capacities as Skobelev came to power leading the Ahal-Teke expedition. To get the necessary aid and support, Skobelev could benefit from Turkestan and Orenburg as much as he wanted and/or needed. Due to previous Russian losses against Turkmens, Skobelev preferred to be more rigorous and cautious, but also because the geography of Central Asia was much different from the lands where the Russians lived. Otherwise, it wasn’t at all easy to invade the Turkmens as compared to other Central Asian khanates. This study particularly gives information on Tsarist Russia's failure in the first war against the Turkmens, the breakout of a second war and what happened between the Russians and Teke Turkmens on January 12, 1881 and the defeat of the Turkmens.

Anahtar Kelimeler

Mikhail Dimtrievich Skobelev, Tsardom of Russia, Turkmens, The Russian Invasion, The Göktepe War.

II. GÖKTEPE SAVAŞI’NDAKİ GELİŞMELER VE RUS GENERAL MİHAİL DMİTRİEVİÇ SKOBELEV

Öz

Mihail Dmitrieviç Skobelev 1843-1882 arasında yaşamış Rusya ve Orta Asya tarihinde iz bırakan bir Rus Generalidir. Rusların Orta Asya ve Teke Türkmenlerine karşı savaşlarında büyük başarı elde eden ve Türkmen tarihine iz bırakan önemli komutandır. 19. yüzyıl Çarlık Rusya’sı için büyük savaşların yüzyılı olmuştur. Bu yüzyılda Ruslar kendi sınırlarını genişletmek ve yeni toprakları ele geçirmek arayışına giriştiği dönem olmuştur. Rusların ilk hedefi Osmanlı topraklarına giriş yapıp Akdeniz’de söz sahibi olmaktı. Fakat Ruslar 1856’da Osmanlı ile giriştiği Kırım savaşını Avrupa devletlerinin de dahil olduğu bu mücadeleyi kaybetmişlerdi. Bu kayıp Rusların siyasi politikasına büyük darbe vurmuştur. Fakat Ruslar pes etmeyerek yönlerini Orta Asya’ya çevirmişlerdir. Rusların Orta Asya topraklarında en çok sahip olmak istedikleri bölge Hazar ötesinde yer alan Türkmen topraklarıydı. Kafkaslar ve Orta Asya ticaretini stratejik yolla bağlayan topraklara sahip olan Türkmenlerin işgali zaruriydi. Türkmenlere karşı yapılacak işgal için Petersburg’da Türkmenlere karşı uzun stratejik hazırlık sonrası Rus ordusu bu seferin başına geçecek olan komutanın kimin olacağına dair görüşmeler uzmanlar tarafından tartışılmıştır. Komutanlar tarafından alınan kararda bu seferin komutanı olarak daha önce Türkistan seferlerinde büyük başarılar elde eden D. M. Skobelev’i uygun görülmüştür. Türkmenlerin işgali için sefer öncesi 10 Ocak 1879 tarihinde Çar II. Aleksandır, Skobelev’i ile görüşmek için Petersbug’a çağırır. Çar II. Aleksandır, Ahal-Teke seferine Skobelev’in başa gelmesi ile onun yetkilerini de genişletmiştir. Skobelev, sefer için gerekli olan yardım ve desteği Türkistan ve Orenburg’dan istediği kadar elde edebilecekti. Rusların Türkmenlere karşı daha önce verdikleri kayıp nedeniyle Skobelev daha dikkatli ve temkinli davranmayı tercih etmiştir. Çünkü Orta Asya coğrafyası Rusların yaşadıkları topraklara göre çok daha farklıydı. Ayrıca Türkmenleri işgal etmek diğer Orta Asya hanlıklarına nazaran kolay olmamıştır. Bu çalışmada Çarlık Rusya’sının Türkmen karşı ilk savaşta başarısız olmaları ardından ikinci defa savaş açmaları ve 12 Ocak 1881 tarihinde Göktepe savaşında Ruslar ve Teke Türkmenleri arasında yaşananlar ve Türkmenlerin yenilgisi gibi bilgilere yer verilmişti.

Anahtar Kelimeler

Mihail Dimtriyeviç Skobelev, Çarlık Rusya, Türkmenler, Rus İstilası, Göktepe Savaşı.

Kaynakça

• KAYNAKÇA ARTMONOV, Leonid Konstantinoviç, Pokorenie Turkmen-Tekintsev Russkimi Voyskami Pod Naçalstvom Generala Skobeleva V 1880-1881 gg., Kniga po Trebovaniü, St. Peterburg 1888.
• ARTSİŞEVSKİY, Adolf Felikoviç, Mihail Dmitrieviç Skobelev v Ahalteke 1880-1881, Oçerk i Ego Pisma, Tipografıya V. S. Balaşeva, Tilflis 1883.
• FİLİPPOV, Mihail Mihayloviç, M. D. Skobelev. Ego Jizn i Deyatelnost, Voennaya, Administrativnaya i Obşestvennaya, Tipografıya P. P. Soykina, St. Peterburg 1894. HAYİT, Baymirza, Türkistan Devletlerinin Millî Mücadeleleri Tarihi, Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara 1995. HAYİT, Baymirza, Türkistan Rusya ile Çin Arasında, Otağ Yayınevi, Ankara 1975.
• KUROPATKİN, Aleksey Nikolaeviç, Zavoevanie Turkmenii Pohod vAhal-teke v 1880-1881 gg. s Oçerkom Voennıh Deystviy v Sredney Azii s 1839 po 1876 g., St. Peterburg 1899.
• KUZİN, T. F., Belıy General, Russkiy Naarodnıy Geroy Mihail Dmitrieviç Skobelev 2-Y:Anekdotı i Stihovoreniya, St. Peterburg 1900.
• NOVİKOVA, Oga Alekseevna, Skobeleff and the Slavonic Cause, Longsmans, Green and Co., London, 1883.
• ÖZKAN, Murat, Türkistan’ın İşgal Çağı Beyaz General Skobelev (1843-1882), Kronik Yayınları, İstanbul 2020.
• RUNOV, Valentin, Geniy Voynı Skobelev “Belıy General”, Eksmo, Moskva 2013.
• RYABÇENKO, Lübov, “General M. D. Skobelev: ‘Mı Ne Hozyaeva V Svoem Sobstvennom Dome’. Fragmentı İz Vospominaniy Hudojnika V. V. Vereşagina. Pisma M. D. Skobeleva’, ,İstoçnik, 5-6, 1993, s. 38-69.
• ŞİŞOV, Aleksey V., “Mihail Dmitrieviç Skobelev”, 100 Velikih Voenaçalnikov, Veçe 2008, s. 338-342.
• VAMBERY, Arminius, Bir Sahte Dervişin Orta Asya Gezisi, çev. Abdurrahman Samipaşazade Abdülhalim, haz. N. Ahmet Özalp, Kitapevi Yayınları, İstanbul 2017.
• VEREŞAGİN, Vasiliy Vasilyeviç, Novıe Rasskazı (1855-1895) Skobelev za Dunaem i v Ahal-Tteke, Oçerki i Vospominaniya, St. Peterburg 1900.