A RESEARCH OF MONGOLIA'S SECONDARY EDUCATION HISTORY COURSE BOOKS

Yıl 2022, , 421 - 440, 20.01.2022

Samet Kalyoncu

https://doi.org/10.53718/gttad.843701

Öz

With the democratic revolution in Mongolia at the beginning of 1990, innovation movements were initiated in all areas. In particular, innovation is aimed at the understanding of national consciousness, national culture, and national history. New policies have been set in the education life and started to be acted accordingly. Until the 2010s, there were no textbooks prepared according to a specific curriculum to be taught in schools in Mongolia. Books written by academicians were taught in lessons. This situation has also caused some negativities in education life. After the Mongolian government decided to prepare its own textbooks according to the specific system, it prepared these textbooks with the staff it created. While the textbooks were being prepared, there was a desire for the subjects to be taught in schools to be in integrity and to be organized according to a certain chronology and subject distribution. Today, the textbooks taught in schools are in a very important position in terms of the subjects they contain and the information they convey. Undoubtedly, history textbooks have a structure that summarizes and conveys the countries' own understanding of history in general. The aim of this research is to reveal the content of history textbooks taught in secondary schools in Mongolia. Document review method was used in our study where we examined secondary education 6th, 7th, and 8th-grade history textbooks. The books were looked at from a detailed point of view and the general structure of the subject distribution was revealed. The visuals considered important in the textbooks are used in our study. Studies carried out in this field in Turkey were examined and an example was created. From the ancestors of the Mongols to the Mongolian People's Revolution in the 20th century, many subjects have been studied in detail. Events related to European history are detailed in the books. Especially the events affecting the world history in the economic and cultural field were explained in detail. At the same time, the textbooks contain a variety of images, maps and historical resources related to European history. In the case of Turkish history, not much detail was entered. The sixth-grade textbook generally spoke about the ancient civilizations from ancient times and the general situation of the Mongolian lands until the 10th century. The seventh-grade textbook has dealt extensively with medieval issues. In the eighth-grade textbook, topics related to the history of the World and Mongolia between the 15th and 20th centuries were included. We can also reveal the state of today's Mongolian lands from ancient times to the present day from these books. In the new editions of the history textbooks prepared by the Mongolian government, some subject headings were collected under a single topic. We also used the works written about the history education of Mongolia from the past to the present, the problems in education and the arrangements made in our study. Based on these works, we examined the structure of Mongolia's current educational structure, history teaching methods and techniques in public and private schools. As a result of our research, it was understood that the general distribution of the subjects in the secondary education history textbooks of Mongolia, which subjects were included more and which subjects were included less.

Anahtar Kelimeler

Mongolia, School, Classroom, History, Textbook

MOĞOLİSTAN’IN ORTAOKUL TARİH DERS KİTAPLARI ÜZERİNE BİR İNCELEME

Öz

Moğolistan’da 1990 yılı başlarında gerçekleştirilen demokratik devrim ile her alanda yenilik hareketlerine girişilmiştir. Özellikle millî bilinç, millî kültür ve millî tarih anlayışı içerisinde yenilik hedeflenmiştir. Eğitim hayatında da yeni politikalar belirlenmiş ve bunlara göre hareket edilmeye başlanmıştır. 2010’lu yıllara kadar Moğolistan’da okullarda okutulmak üzere belirli bir müfredata göre hazırlanmış ders kitabı bulunmamaktaydı. Akademisyenler tarafından kaleme alınmış kitaplar derslerde okutulmaktaydı. Bu durum, eğitim hayatında da bazı olumsuzlukların ortaya çıkmasına sebep olmuştur. Moğol hükümeti kendi ders kitaplarını belirli sisteme göre hazırlama kararı aldıktan sonra oluşturduğu kadro ile bu ders kitaplarını hazırlatmıştır. Ders kitapları hazırlanırken özellikle okullarda öğretilecek olan konuların bir bütünlük içerisinde olması, belli bir kronolojiye ve konu dağılımına göre düzenlenmiş olması isteği doğmuştur. Günümüzde okullarda okutulan ders kitapları içerdikleri konular ve aktardıkları bilgiler açısından oldukça önemli bir konumda yer almaktadır. Şüphesiz tarih ders kitapları ülkelerin kendi tarih anlayışını genel olarak özetleyen ve aktaran yapıya sahiptir. Bu araştırmanın amacı Moğolistan’da ortaokulda okutulan tarih ders kitaplarının içeriğini ortaya koymaktır. Ortaokul 6, 7 ve 8. sınıf tarih ders kitaplarını incelediğimiz çalışmamızda doküman incelemesi yöntemi kullanılmıştır. Kitaplara ayrıntılı bir bakış açısıyla bakılıp konu dağılımının genel yapısı ortaya çıkarılmıştır. Ders kitaplarında önemli görülen görseller çalışmamızda kullanılmıştır. Türkiye’de bu alanda yapılmış çalışmalar incelenerek bir örnek oluşturulması sağlanmıştır. Moğolların atalarından 20. yüzyıldaki Moğol Halk Devrimine kadar birçok konu ayrıntılı olarak işlenmiştir. Avrupa tarihi ile ilgili olaylara geniş olarak yer verilmiştir. Özellikle dünya tarihini ekonomik ve kültürel alanda etkileyen olaylar ayrıntılı bir şekilde aktarılmıştır. Aynı zamanda Avrupa tarihi ile ilgili çeşitli görseller, haritalar ve kaynaklar kullanılmıştır. Kitaplarda Türk tarihiyle ilgili olaylarda ise fazla ayrıntıya girilmemiştir. Altıncı sınıf ders kitabı genel olarak eski çağlardan başlayarak eski uygarlıkları, 10. yüzyıla kadar Moğolistan topraklarının genel durumundan bahsetmiştir. Yedinci sınıf ders kitabı Orta Çağ konularına geniş olarak değinmiştir. Sekizinci sınıf ders kitabında ise 15. ve 20. yüzyıllar arasındaki Dünya ve Moğolistan tarihiyle ilgili konular yer almıştır. Günümüz Moğolistan topraklarının eski çağlardan günümüze kadar olan durumunu da bu kitaplardan ortaya çıkarabilmekteyiz. Moğol hükümeti tarafından hazırlanmış tarih ders kitaplarının yeni basımlarında ise bazı konu başlıkları, tek bir konu başlığı altında toplanmıştır. Ayrıca Moğolistan’ın geçmişten günümüze tarih eğitimi, eğitimde yaşanan sorunlar ve yapılan düzenlemeler hakkında yazılmış eserlerden de çalışmamızda yararlandık. Bu eserlerden hareketle Moğolistan’ın mevcut eğitim yapısı, tarih öğretim yöntem ve tekniklerinin devlet okulları ile özel okullarda nasıl bir yapıya sahip olduğunu inceledik. Araştırmamızın sonucunda Moğolistan’ın ortaokul tarih ders kitaplarındaki konuların genel dağılımı, hangi konulara daha fazla yer verilip hangi konuların daha az yer aldığı sonucu elde edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Moğolistan, Okul, Sınıf, Tarih, Ders kitabı

Kaynakça

• A., Altanbagana, H., Bayarmaa, J., Gerelbadrah, Tüüh 7: Yerönhii Bolovsrolıın 12 Ciliin Surguuliin 7 Dugaar Angiin Surah Biçig, Edt. Baasandorc Ts., Puntsagsuren D., Ulaanbaatar 2016.
• --------------------, Tüüh 7: Yerönhii Bolovsrolıın 12 Ciliin Surguuliin 7 Dugaar Angiin Surah Biçig, Edt. Baasandorc Ts., Puntsagsuren D., Ulaanbaatar 2019.
• AKMAN, Şefik Taylan, “Türk Tarih Tezi Bağlamında Erken Cumhuriyet Dönemi Resmî Tarih Yazımının İdeolojik ve Politik Karakteri”, Hacettepe Hukuk Fakültesi Dergisi, S. 1/1, Ankara 2011, ss.80-109.
• B., Davaasüren, BNMAU-ıın Yerönhii Bolovsrolıın Surguuli, Tüünii Högcliin Hetiin Tölöv, UB UHG Yayınevi, Ulaanbaatar 1979.
• B., Tuya, Deed Bolovsrolıın Togtoltsoond Kredit Sistemiig Nevtrüülc Bui Önöögiin Baidal/Darhan-Uul Aimgiin Tehnikiin Deed Surguuliin Cişeen Deer, Moğolistan Devlet Üniversitesi (Yüksek Lisans Tezi), Ulaanbaatar 2005.
• BATHAND, Sühbaatar, Yerönhii Bolovsrolıın Surguuliin Tüühiin Surgaltıın Şineçleliin Asuudald, Moğolistan Devlet Üniversitesi (Yüksel Lisans Tezi), Ulaanbaatar 2014.
• D., Enhcargal, “İh, Deed Surguuliin Tüühiin Bus Mergecliin Angid Üzeh Mongolıın Tüühiin Hiçeeliin Aguulga, Arga Züin Şineçleliin Zarim Asuudal”, Eh Tüühiin Surgalt, Bolovsrolıın Ulamclal, Şineçleliin Asuudluud, Edt. Gantulga Ts., Delgercargal P., Admon Yayınevi, Ulaanbaatar 2012, ss.51-59.
• DORCİİN, Otgonçimeg, Mongolıın Ardçilald Uls Töriin Bolovsrolıın Güitsetgeh Üüreg, Aç Holbogdol, Moğolistan Devlet Üniversitesi (Doktora Tezi), Ulaanbaatar 2017.
• E., Baasancav, Tüühiin Surgaltıın Arga Züi, Soyombo Yayınevi, Ulaanbaatar 2010.
• -----------------, “Yerönhii Bolovsrolıın Surguuliin Tüühiin Surgaltıın Ulamclal, Şineçleliin Zarim Asuudal”, Eh Tüühiin Surgalt, Bolovsrolıın Ulamclal, Şineçleliin Asuudluud, Edt. Gantulga Ts., Delgercargal P., Admon Yayınevi, Ulaanbaatar 2012, ss.58-67.
• ERCİLASUN, Konuralp, Türk Tarihinde Asya Hunları, Birinci Hâkimiyet Dönemi. Dergâh Yayınları. İstanbul 2019.
• G., Sancaa, Yerönhii Bolovsrolıın Dund Surguuliin Surgalt-Hümüücliin Aclııg Tsaaşid Saicruulah Tuhai. ABY Yayınevi, Ulaanbaatar 1983.
• TS., Gantulga, L. Altanzayaa, B. Natsagdorc, D. Puntsagsüren, M. Tsogbayar, Tüüh 8: Yerönhii Bolovsrolıın 12 Ciliin Surguuliin 8 Dugaar Angiin Surah Biçig, Edt. Tsolmon S., Ulaanbaatar 2016.
• ------------------, Tüüh 8: Yerönhii Bolovsrolıın 12 Ciliin Surguuliin 8 Dugaar Angiin Surah Biçig, Edt. Tsolmon S., Ulaanbaatar 2019.
• L., Çuluunbaatar, “Oron Nutgiin Tüühiin Sudalgaa ba Tüühiin Surgalt”, Eh Tüühiin Surgalt, Bolovsrolıın Ulamclal, Şineçleliin Asuudluud, Edt. Gantulga Ts., Delgercargal P., Admon Yayınevi, Ulaanbaatar 2012, ss.115-123.
• Mongol Ulsıın Tüüh, C. 1, Admon Yayınevi, Ulaanbaatar 2003.
• NA., Sühbaatar, “Tüüh Sonirhogçdıın Büteel ba Eh Tüühiin Bolovsrol”, Eh Tüühiin Surgalt, Bolovsrolıın Ulamclal, Şineçleliin Asuudluud, Edt. Gantulga Ts., Delgercargal P., Admon Yayınevi, Ulaanbaatar 2012, ss.122-131.
• O., Pürev, “Eh Tüühiin Bolovsrolııg Högcüüleh Tuhaid”. Eh Tüühiin Surgalt, Bolovsrolıın Ulamclal, Şineçleliin Asuudluud, Edt. Gantulga Ts., Delgercargal P., Admon Yayınevi, Ulaanbaatar 2012, ss.23-39.
• P., Delgercargal, “Deed Bolovsrolıın Şinetgel ba Mergecliin Tüvşnii Tüühiin Surgaltıın Tulgamdsan Asuudluud”, Eh Tüühiin Surgalt, Bolovsrolıın Ulamclal, Şineçleliin Asuudluud, Edt. Gantulga Ts., Delgercargal P., Admon Yayınevi, Ulaanbaatar 2012, ss.14-24.
• S., Otgoncargal, “Mongolıın Tüühiin Surgaltıın Önöögiin Baidal ba Onolıın Zarim Asuudal”, Eh Tüühiin Surgalt, Bolovsrolıın Ulamclal, Şineçleliin Asuudluud, Edt. Gantulga Ts., Delgercargal P., Admon Yayınevi, Ulaanbaatar 2012, ss.38-45.
• ŞIVGIN, Hale, “Ulusal Tarih Eğitiminin Kimlik Gelişimdeki Önemi”, Gazi Üniversitesi Gazi Akademik Bakış Dergisi, S. 2/4, Ankara 2009, ss.35-52.
• ŞİMŞEK, Ahmet, COU, Ee Young, “Güney Kore Tarih Ders Kitaplarında Türk ve Osmanlı Algıları”, bilig-Türk Dünyası Sosyal Bilimler Dergisi, S. 89, 2019, ss.143-170.
• ŞİMŞEK, Ahmet, MEHERREMOVA CENGİZ, Nigar, “Rusya Tarih Ders Kitaplarında Türk-Osmanlı İmgesi”, Türk Tarih Eğitim Dergisi, S. 4, 2015, ss.225-258.
• TS., Baasandorc, “Suraltsagçdad Büteelç Setgelgee Tölövşüüleh Tehnologi”, Eh Tüühiin Surgalt, Bolovsrolıın Ulamclal, Şineçleliin Asuudluud, Edt. Gantulga Ts., Delgercargal P., Admon Yayınevi, Ulaanbaatar 2012, ss.67-85.
• TS., Gantulga, “Eh Tüühiin Surgalt, Bolovsrolıın Önöögiin Baidal, Tulgamdsan Asuudluud”, Eh Tüühiin Surgalt, Bolovsrolıın Ulamclal, Şineçleliin Asuudluud, Edt. Gantulga Ts., Delgercargal P., Admon Yayınevi, Ulaanbaatar 2012, ss.4-15.
• TS., Gantulga, P. Delgercargal, Eh Tüühiin Surgalt, Bolovsrolıın Ulamclal, Şineçleliin Asuudluud, Admon Yayınevi. Ulaanbaatar 2012.
• TSERENDORC, Gelegcamts, Mongol Ulsıın Yerönhii Dund Bolovsrolıın Erh Züin Zohitsuulalt (Üüsel, Högcil, Şineçlel), Erüül Enh Yayıncılık, Ulaanbaatar 2000.
• TURAN, Refik, “Azerbaycan’da Okutulan Ata Yurdu Ders Kitabında Azerbaycan Ulusal Kimliğinin Temsili”, SUTAD, S. 42, Konya 2017, ss.593-612.
• U., Tuya, P. Delgercargal, B. Çinzorig, D. Yancincav, Tüüh 6: Yerönhii Bolovsrolıın 12 Ciliin Surguuliin 6 Dugaar Angiin Surah Biçig, Edt. Delgersaikhan Ts., Ulaanbaatar 2016.
• -----------, Tüüh 6: Yerönhii Bolovsrolıın 12 Ciliin Surguuliin 6 Dugaar Angiin Surah Biçig, Edt. Delgersaikhan Ts., Ulaanbaatar 2019.
• U., Erdenetuya, “Medeelel Hariltsaani Tehnologiig Eh Tüühiin Surgaltand Aşiglah ni”, Eh Tüühiin Surgalt, Bolovsrolıın Ulamclal, Şineçleliin Asuudluud, Edt. Gantulga Ts., Delgercargal P., Admon Yayınevi, Ulaanbaatar 2012, ss.95-116.
• YÜ, Ying-Shih, “Hsiung-Nu (Şyunğ-Nu)”, Erken İç Asya Tarihi, der. Denis Sinor, çev. Selçuk Esenbel, İletişim Yayınları, İstanbul 2009, ss.167-201.