OSMAN GAZİ İLE İNEGÖL TEKFURUNUN MÜCADELESİ VE İNEGÖL’ÜN FETHİ

Yıl 2019, Cilt: 1 Sayı: 1, 55 - 68, 20.01.2019

Cengiz Güler

Öz

Bitinya coğrafyasında kurulan ve kısa sürede
beylikten imparatorluğa dönüşen Osmanlı Devleti, tarih araştırmacılarının her
zaman ilgi odağı olmuştur. Osmanlı Devleti’nin çok kısa bir süre içerisinde
büyük bir imparatorluğa dönüşmesi tarihçiler tarafından tam olarak
açıklanabilmiş değildir. Özellikle kuruluş dönemiyle ilgili birçok mesele hâlâ
tartışılmaktadır. Osmanlı Devleti’nin
kurucularının menşei, ilk siyasi ve askerî
faaliyetleri, beyliğin siyasi olarak ortaya çıkışı gibi konular hâlâ tarihçiler
arasında tartışma konusu olarak devam etmektedir. Bu konuların tam olarak
açıklanamamasının nedeni Osmanlı Devleti’nin kuruluşuna dair kaynakların yetersiz olması
ve bu kaynakların menkıbevi bir anlatımla yazılmış olmasındandır. Sadece
sınırlı sayıdaki bu kaynaklara bağlı kalmak, kuruluş dönemi hakkındaki
tartışmalara son verilmesine imkân tanımamaktadır. Bundan dolayı Halil
İnalcık’ın izinden giderek bizzat sahaya inmek, coğrafyayı adım adım dolaşmak,
tarihi kaynaklardaki her türlü bilgiyi coğrafya üzerinde tartışmak gerekmektedir.
Bu çalışmada Osman Gazi’nin bağımsızlığını ilan etmesinden önceki faaliyetleri
incelenecektir. Özellikle Osmanlı tarihçilerinin çok fazla üzerinde durmadığı
İnegöl tekfurluğu ile aralarındaki ilişkiler üzerinde durulacaktır. Mevcut olan
Osmanlı kroniklerindeki bilgiler tekrardan eleştirel bir gözle incelenip,
olayların gerçekleştiği coğrafya üzerinde saha çalışması yapılarak ve daha önce
yapılan saha çalışmalarından elde edilen verilerde kullanılarak toponomik
veriler ışığında Osman Gazi’nin İnegöl tekfurluğu ile mücadeleleri tekrardan
ele alınacaktır.

Anahtar Kelimeler

Osman Gazi, İnegöl, Osmanlı, Ertuğrul Gazi, Bizans

Kaynakça

• Ahmedî, Tevârîh-i Mülûk-i Âl-i Osman (Üç Osmanlı Tarihi), haz. Nihal Atsız, Ötüken Yayınları, İstanbul 2017. Anonim, Osmanlı Kroniği (1299-1512), haz. Necdet Öztürk, Türk Dünyası Araştırmaları Vakfı Yayınları, İstanbul 2000. Akdağ, Mustafa, Türkiye’nin İktisadi ve İçtimai Tarihi, Cem Yayınları, İstanbul 1995. BARKAN, Ömer Lütfi- Meriçli, Enver, Hüdavendigâr Livası Tahrir Defterleri I, Türk Tarih Kurumu Basımevi, Ankara 1988. Derviş Ahmed Aşıkî, Aşıkpaşazade Tarihi (Osmanlı Tarihleri 1285-1502), haz. Necdet Öztürk, Bilge Kültür Sanat Yayıncılık, İstanbul 2013. Enverî, Düsturname-i Enverî (12-22 Kitaplar), çev. Necdet Öztürk, Çamlıca Basım Yayın, İstanbul 2012. Hadidî, Tevarih-i Ali Osman (1299-1523), haz. Necdet Öztürk, Edebiyat Fakültesi Basımevi, İstanbul 1991. İbni Bibî, El-Evâmirü’l-Alâ’iyye fi’l-Umûri’l-Alâ’iyye, çev. Mürsel Öztürk, Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara 2014. İbn Nâzif el-Hamevî, et-Târîhu'l-Mansûrî, nşr. Ebû 'Iyd Dûdû, Matba'atu Mecma'i'l-Lugâti'l-'Arabiyye, Dımaşk 1981. İNALCIK, Halil, Kuruluş Dönemi Osmanlı Sultanları (1302-1481), 2. Baskı, İslam Araştırmaları Merkezi Yayınları, İstanbul 2016. İNALCIK, Halil, “Son Araştırmalarla Ertuğrul Gâzî’nin Gerçek Hikâyesi”, NTV Tarih, S. 15, (2010), ss. 51-58. Karamanî Nişancı Mehmed Paşa, Tevarihu’s-Selatini’l- Osmaniyye (Osmanlı Tarihleri), çev. H. Nihal Atsız, Türkiye Yayınevi, İstanbul 1949. KARASU, Cezmi-Sakarya, Tuğçe M.-Berber, Oktay, Osman Gazi İlkler ve Karacahisar, Odunpazarı Belediyesi Kültür Yayınları, Ankara 2010. Mehmed Neşrî, Kitâb-ı Cihan-Nûma I, haz. Faik Reşit Unat - Mehmed Altan Köymen, TTK Basımevi, Ankara 1987. Nesevî, Celâlüttin Harezemşah, çev. Necip Asım, Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları, İstanbul 1934. Oruç Beğ, Oruç Beğ Tarihi (Osmanlı Tarihi 1288-1502), haz. Necdet Öztürk, Çamlıca Basım Yayın, İstanbul 2007. Rûhî Çelebi, “Rûhî Tarihi”, çev. Halil Erdoğan Cengiz-Yaşar Yücel, Belgeler, C. 14, S. 18, Ankara 1992, ss. 359-472. SEVIM, Sezai. “İnegöl’de Kulaca Kalesi”, I. Uluslararası İnegöl Tarihi ve Kültürü Sempozyumu (14-15-16 Ekim 2016), C. 1, İstanbul 2017, ss. 33-47. Simon de Saint Quentin, Bir Keşişin Anılarında Tatarlar ve Anadolu (1245-1248), çev. Erendiz Özbayoğlu, Doğu Akdeniz Kültür ve Tarih Araştırmaları Vakfı Yayınları, Antalya 2006. Şükrûllah, Behcettü’t Tevârîh (Üç Osmanlı Tarihi), haz. Nihal Atsız, Ötüken Yayınları, İstanbul 2017. TURAN, Osman, “Keykubad I”, İslam Ansiklopedisi, C. 6, Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları, İstanbul 1977, ss. 646-661. TURAN, Osman, Türkiye Selçukluları Hakkında Resmi Vesikalar, Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara 1958. Yazıcızâde ‘Alî, Selçuk-nâme İndeksli Tıpkıbasım, haz. Abdullah Bakır, Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara 2014. YILMAZ, Hakan, “Ertuğrul Gâzî’nin Bithynia’daki Seferleri ve Sivas’ta Moğollar’a Karşı Kazandığı “Boğa-öyüğü Zaferi” -1-“, Hakikat Aylık İslam Dergisi, C. 17, S. 201, 2010, ss. 42-44. YILMAZ, Hakan, “Selçuklu Sultanı Ala’eddin’in Bizans İmparatoru Vatatzes’le Uç Savaşları”, Hakikat Aylık İslam Dergisi, C. 19, S 219, 2011, ss. 45-46.