1831 TARİHLİ NÜFUS DEFTERLERİNE GÖRE BOZOK SANCAĞINDA AŞİRETLER

Yıl 2020, Cilt: 2 Sayı: 3, 143 - 164, 22.01.2020

Davut Şahbaz

Öz

Bu çalışmada, Bozok sancağına yerleştirilen aşiretler tespit edilerek, sancağın iskân hikâyesine bir katkı amaçlanmıştır. Bu bağlamda 19. yüzyılın ilk yarısında tanzim edilmiş nüfus defterleri incelenmiş olup, aşiretlerin nüfus ve yerleşme alanları ortaya konulmuştur. Özellikle yöredeki hangi aşiretin hangi köy veya kasabaya yerleştiği belirlenmiştir. Ayrıca Bozok sancağına bağlı kazalarda iskân edilmiş aşiretlerin toplam nüfusları verilerek yörenin şenlendirilmesinde aşiretlerin katkısı vurgulanmıştır.

Anahtar Kelimeler

19. yüzyıl, Bozok Sancağı, , Aşiret

Kaynakça

• Arşiv Kaynakları 2051, 2052, 2052 Numaralı Nüfus Defterleri Araştırma ve İncelemeler AKDAĞ, Mustafa, Türk Halkının Dirlik ve Düzenlik Kavgası “Celali İsyanları”, Cem Yayınları, İstanbul, 1995. AYGÜN, Necmeddin, “Nüfus Defterleri’ne Göre Boynu İncelü Aşireti (1830-1845)”, Bellten, S. 295, Ankara, 2018, s. 899-956. BAZNA, Yalçın, “Bozok Sancağında İskân Edilmiş Olan Pehlivanlı Aşireti Beylerinden Mahmut ve Oğlu Abdurrahman Beylerin Halka Zulmü”, I. Uluslararası Bozok Sempozyumu Bildiri Kitabı, C.I, Yozgat, 2016, s. 410-418. DARKOT, Besim, Türkiye Coğrafyası, Maarif Matbaası, İstanbul, 1942. GÜLTEN, Sadullah, “Osmanlı Anadolu’sunda Bir İskân Hikâyesi: Bozok Sancağı’nda Aşiretler, Köylüler ve Celâlîler (16-19. Yüzyıllar)”, History Studies, Volume 11, Issue 1, Februay 2019, s. 128-154, GÜLTEN, Sadullah, “XVI. Yüzyıl Anadolu’sunda Moğol Bakiyeleri: Çungarlar” History Studies, Volume 9 Issue 4, November 2017. s. 53-61. GÜLTEN, Sadullah, Bozok Türkmenleri, Pervane Yayınları, İstanbul, 2015. GÜLTEN, Sadullah, “Ankara Savaşı Sürecinde ve Sonrasında Anadolu’da Nüfus Hareketliliği” 1402 Ankara Savaşı Uluslararası Kongresi Bildiri Kitabı, TTK, Ankara, 2014, s. 409-414. GÜNDÜZ, Tufan, Anadolu’da Türkmen Aşiretletleri, Yeditepe, İstanbul, 2010. İLGÜREL, Müçteba, “Celali İsyanları”, TDVİA., C. 7, İstanbul,1993 s. 252-257. KAFALI, Mustafa, Anadolu’nun Fethi ve Türkleşmesi, AKM. Yayınları, Ankara, 1997. KOÇ, Yunus, “Yozgat”, TDVİA., C. 43, İstanbul, 2013, s. 559-564. KOÇ, Yunus, XVI. Yüzyılda Bir Osmanlı Sancağının İskân ve Nüfus Yapısı, Kültür Bakanlığı, Ankara, 1989. OCAK, Ahmet Yaşar, "Bozok Sancağı", TDVİA,C.6, İstanbul, 1992, s. 321-322. ORHONLU, Cengiz, Osmanlı İmparatorlupğunda Aşiretlerin İskânı, Eren Yayınları, İstanbul,1987. SARI, Arif, XVI. Yüzyılda Dulkadirli Türkmenleri, GÜ. Sosyal Bilimler Enstitüsü (Basılamamış DoktoraTezi), Ankara, 2015. SEZER, Musa, “Zile Kazası ve Bağlı Kabileler (1695 Tarihli Avarız Defterine Göre)”, Cappadocıa Journal of History and Social Sciences, Vol 9, October, 2017, s. 357-383. SÖYLEMEZ, Faruk, Osmanlı Devletinde Aşiret Yönetimi Rişvan Aşireti Örneği, Kitabevi, İstanbul, 2011. SÜMER, Faruk, “Anadolu’da Moğollar”, Selçuklu Araştırmaları Dergisi I, TTK., Ankara, 1970, s. 1-147. SÜMER, Faruk, “Bozok Tarihine Dair Araştırmalar” Cumhuriyetin 50. Yıldönümü: Anma Kitabı, DTCF. Yayınları, Ankara, 1974, s. 309-381. ŞAHBAZ, Davut, XVI. Yüzyılda Ulu Yörük Teşekkülleri (Etrak-ı Büzürk), AÜ. Sosyal Bilimler Enstitüsü (Basılmamış Doktora Tezi), Ankara, 2018. ŞAHİN, İlhan, Yeni İl Kazası ve Yenil İl Türkmenleri (1548-1653), İÜEF. Yeniçağ Tarihi Kürsüsü (Basılmamış Doktora Tezi), İstanbul, 1980. ŞAHİN, İlhan, Konar-Göçerler, Eren Yayınları, İstanbul, 2006. TIZLAK, Fahrettin, “Bozok Sancağı’nda Yaşamını Sürdüren Pehlivanlı Aşiretinin Mehmet Ali Paşa’ya Bağlılığını Bildirmesi ve Yozgat’a Saldırması”, I. Uluslararası Bozok Sempozyumu Bildiri Kitabı, C.I, Yozgat, 2016. s. 392-409. TUNUS, Onur,”17.yüzyılda Osmanlı Devleti’ndeki Büyük Kaçgun’un Neden ve Sonuçları”, Uluslararası Yönetim İktisat Ve İşletme Dergisi, Cilt 15, Sayı 2, 2019, S. 409-421. TÜRKAY, Cevdet, Oymak, Aşiret ve Cemaatler, İşaret Yayınları, İstanbul, 2012, s. 490. UZUNÇARŞILI, İsmail Hakkı, Anadolu Beylikleri ve Karakoyunlu ve Akkoyunlu Devletleri, TTK, Ankara, 1969. YAZICI, Hakkı, İç Anadolu Bölgesi Coğrafyası, Nobel Yayınları, Ankara, 2002, s.16, 17; YİNANÇ, Mükrimim Halil, “Danişmendliler” MEB.İA, C. 3, İstanbul, 1978, s. 468-479 . Yozgat Kent Tarihi, Yozgat Valiliği İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü, Yozgat, 2008.