KANLIDERE, AHMET, İDİL-URAL VE TÜRKİSTAN’DA FİKİR HAREKETLERİ-DİNİ ISLAHÇILIK VE CEDİTÇİLİK. İSTANBUL: ÖTÜKEN YAYINLARI, 2021 ISBN:978-625-408-078-4

Yıl 2021, Cilt: 3 Sayı: 6, 573 - 576, 20.07.2021

Ayşe Zuhal Kartal

https://doi.org/10.53718/gttad.952870

Öz

Ceditism is a social and political enlightenment movement that emerged among Muslim peoples of Turkish origin in Tsarist Russia at the end of the 19th century. Until the end of the 19th century, education in Russian Muslims was given in madrasahs. In this traditional education method called "Usul-i Kadim", the teacher gave lessons to each student one by one, and this caused the duration of education to be prolonged. In madrasas, verses of the Qur'an were memorized apart from teaching reading and writing, but students could not read an Arabic book other than the suras they had memorized. The Jadidists, on the other hand, opposed this education method and wanted to go for an education reform called "Usul-i Cedid", taking the education system of the West as an example.

Anahtar Kelimeler

jadid, religious reformism, İdil-Ural, Turkistan

İDİL-URAL VE TÜRKİSTAN’DA FİKİR HAREKETLERİ-DİNİ ISLAHÇILIK VE CEDİTÇİLİK

Öz

Ceditçilik, 19. yüzyılın sonlarında Çarlık Rusya içerisindeki Türk kökenli Müslüman halklar arasında ortaya çıkan sosyal ve siyasi bir aydınlanma hareketidir. 19. yüzyılın sonlarına kadar Rusya Müslümanlarında eğitim medreselerde veriliyordu. “Usul-i Kadim” denilen bu geleneksel eğitim yönteminde muallim her öğrenciye tek tek ders veriyordu, bu durum da eğitim süresinin uzamasına sebep oluyordu. Medreselerde okuma yazma öğretiminin dışında Kur’an sureleri ezberletiliyor ancak öğrenciler ezberledikleri surelerin dışındaki Arapça bir kitabı okuyamıyorlardı. Ceditçiler ise bu eğitim yöntemine karşı çıkarak “Usul-i Cedid” adıyla Batıdaki eğitim sistemini örnek alan bir eğitim reformuna gitmek istiyorlardı.

Anahtar Kelimeler

Ceditçilik, Dini Islhaçılık, İdil-Ural, Türkista