TİMUR’UN SAVAŞ SANATI: HİNDİSTAN SEFERİ ÖRNEĞİ (1398-1399)

Yıl 2023, Cilt: 5 Sayı: 9, 161 - 176, 20.01.2023

Muhammed Emin Koçak

https://doi.org/10.53718/gttad.1160892

Öz

Hindistan’ın eşsiz zenginlikleri tarihte birçok hükümdarın dikkatini çekmiştir. Bu sebepten dolayı Hindistan’a tarihsel süreçte birçok komutan sefer düzenlemiştir. Büyük İskender, Gazneli Sultan Mahmud ve Zahirüddin Muhammed Babür bu liderlerden bazılarıdır. Hindistan’ın muhteşem zenginlikleri Türkistan’da büyük bir devlet kuran Timur’un da dikkatini çekmiştir. Timur, Mart 1398’de Hindistan Seferine çıkmış ve Nisan 1399’da başkenti Semerkant’a geri dönmüştür. Hindistan Seferi büyük bir hızla gerçekleşmiş ve sefer başarıyla sonuçlanmıştır. Hindistan Seferine katılan Timur’un ordusu ondalık sisteme (decimal) göre organize edilmiştir. Bu durum ordunun hızlı bir şekilde toparlanmasına ve verilen emirleri süratle yerine getirmesine olanak sağlamıştır. Hindistan Seferinde ordusundaki muharip kuvvetler, süvari ve piyade birliklerinden meydana gelmiştir. Süvari ve piyade birlikleri sefer boyunca birbirleriyle uyumlu bir şekilde düşmana karşı savaşmışlardır. Dağlık ve ormanlık alanlar süvari birliklerinin hareket kabiliyetlerini olumsuz yönde etkilemiştir. Bu durumlarda piyade birlikleri devreye girerek muharebe alanında önemli katkılar sağlamışlardır. Hindistan’daki kale ve şehirler Timurlu ordusu tarafından kısa zamanda ele geçirilmiştir. Bu durum Timur’un ordusunda kuşatma aletlerini hazırlayan ve savaş aletlerini kullanan profesyonel bir grubun olduğunun göstergesidir. Timur, Hindistan Seferinde ele geçirdiği şehir ve kaleleri tahrip etmiştir. Böylece ordunun iaşesini düşman yerleşim yerlerini yağmalayarak karşılamıştır. Bu durumdan dolayı Timurlu ordusunun lojistik organizasyonu hızlı ve sorunsuz bir şekilde gerçekleşmiştir. Hindistan Seferinin taktiksel yönü ise çok boyutlu bir görünüm arz eder. Hindistan seferinde düşman toprakları olabildiğince tahrip edilmiş ve birçok yerleşim yeri yakılmıştır. Ayrıca sefer sırasında sayısız insan hem esir alınmış hem öldürülmüştür. Böylece Timur, arkasında kendisine karşı koyacak bir insan kaynağı bırakmamıştır. Timur’un Hindistan seferinde uyguladığı savaş taktikleri çok mühimdir. Bu taktiklerin bir kısmı Timur’dan önce de bilinen uygulamalardır. Bir diğer kısmı ise Timur’un icat ettiği yeni taktiklerdir. Hindistan Seferi sayesinde Timur pek çok kazanım elde etmiştir. Hindistan Seferi Timur’un kâfirler ile savaşan gazi bir hükümdar olarak görülmesine katkı sağlamıştır. Sefer boyunca ele geçirilen zenginlikler, silahlar ve savaş filleri çok önemlidir. Bu ganimetler Timur’un sonraki seferlerine bir kaynak sağlamıştır. Ayrıca Timurlu ordusundaki askerlerin de pek çok ganimet elde etmesi mühim bir meseledir. Bu sayede askerlerin hem savaşma isteği artmış hem de ordunun moral seviyesi yüksek tutulmuştur. Ek olarak daha sonra yapılması planlanan askerî harekâtlar için ordunun maneviyatını arttırmıştır. Hindistan seferinin bir diğer önemli sonucu zafer kazanılmasından dolayı askerlerin liderlerine karşı olan güveninin artmasıdır. Bu çalışmada Timur’un Hindistan seferi incelenmiştir. Timur’un ordusundaki muharip kuvvetlerin Hindistan seferinde nasıl savaştığı ele alınmıştır. Ayrıca şehir ve kalelerin ne şekilde ele geçirildiği araştırılmıştır. Ek olarak Timur’un Hindistan Seferinin taktiksel yönü tartışılmıştır. Böylece Timur’un Hindistan seferine farklı bir açıdan bakılmaya çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Askerî Tarih, Timur, Orta Çağ Hindistan’ı, Timur’un Ordusu, Timur’un Savaş Sanatı., Askerî Tarih, Timur, Orta Çağ Hindistan’ı, Timur’un Ordusu, Timur’un Savaş Sanatı.

TIMUR’S ART OF WAR: INSTANCE OF INDIAN CAMPAIGN (1398-1399)

Öz

The unique riches of India have attracted the attention of many rulers in history. For this reason, many commanders organized campaigns to India in the historical process. Alexander the Great, Sultan Mahmud of Ghazni and Zahiru’din Muhammad Babur are some of these leaders. The magnificent riches of India also attracted the attention of Timur, who founded a great state in Turkestan. Timur campaigned to India in March 1398 and returned to his capital Samarkand in April 1399. Timur’s expedition to India took place with great speed and the expedition was successful. Timur’s army, which participated in the Indian campaign, was organized according to the decimal system. This allowed the army to organize rapidly and carry out the given orders quickly. The combat forces in Timur’s army in the Indian campaign were cavalry and infantry units. Cavalry and infantry units fought against the enemy harmoniously with each other throughout the expedition. Mountainous and forested areas adversely affected the mobility of cavalry units. In these cases, infantry units stepped in and made important contributions on the battlefield. Castles and cities in India were captured by the Timurid army in a short time. This indicates that there were a professional group in Timur’s army that prepare siege tools and uses combat tools. Timur destroyed the cities and fortresses that he captured during the Indian expedition. Thus, he obtained the restitution of the army by looting enemy settlements. Due to this situation, the logistics organization of the Timurid army happened quickly and smoothly. The tactical aspect of Timur’s expedition to India is multidimensional. During the Indian expedition, enemy territories were destroyed as much as possible, and many settlements were burned. In addition, countless people were both captured and killed during the expedition. Thus, Timur did not leave behind a human resource to resist him. The tactics of warfare that Timur used on the Indian expedition are very important. Some of these tactics are also known tactics before Timur. Another part is the new tactics invented by Timur. Thanks to the Indian expedition, Timur gained many achievements. The Indian expedition contributed to the fact that Timur was considered a qazi ruler who fought with the infidel. The riches, weapons and war elephants captured during the expedition are very important. These booties provided a source for Timur’s later campaigns. In addition, it is an important issue that the soldiers in Timur’s army gained a lot of booty. In this way, the willingness of the soldiers to fight increased and the morale of the army was kept high. In addition, it increased the morale of the army for the military operations planned to be carried out later. Another important result of Timur’s campaign to India was the increase in the soldiers’ confidence in their leaders due to the victory. In this study, Timur's expedition to India is examined. It is investigated how the combat forces in Timur's army fought in the Indian expedition. It was also investigated how cities and fortresses were captured. In addition, a tactical aspect of Timur's India campaign is discussed. So this article tried to look at Timur’s expedition to India from a different perspective.

Anahtar Kelimeler

Military History, Tamerlane, Medieval India, Timur’s Army, Timur’s Art of War., Military History, Tamerlane, Medieval India, Timur’s Army, Timur’s Art of War.

Kaynakça

• AKA, İsmail, Timur ve Devleti, TTK, Ankara 2014.
• AKA, İsmail. “Timur Sâdece Bir Asker Mi İdi?”, Prof. Dr. İsmail Aka Makaleler, haz. E. Semih Yalçın- Şarika Gedikli, C.2, Berikan Yayınevi, Ankara 2005, ss. 113-130.
• AKBIYIK, Hayrunnisa Alan, “Timur'un Toktamış Üzerine Seferleri ve Altın Orda’nın Yıkılması Meselesi, Bilig, S.27, Güz 2003, ss. 117-156.
• ALAN, Hayrunnisa, Bozkırdan Cennet Bahçesine Timurlular (1360-1506), Ötüken Neşriyat, İstanbul 2015.
• ARCHER, Christon I., FERRIS, John R., HERWIG, Holger H, TRAVES, Timothy E., Dünya Savaş Tarihi, çev. Cem Demirkan, Akyüz Yayıncılık, İstanbul 2006.
• CHANDRA, Satish, History of Medieval India (800-1700), Orient Blackswan Private Limited, Delhi 2007.
• ÇETİN, Altan, Memlûk Devleti’nde Askerî Teşkilat, Eren Yayıncılık, İstanbul 2007.
• ÇETİN, Halil, Timur’un Anadolu Seferi ve Ankara Savaşı, Yeditepe Yayınları, İstanbul 2012.
• DAVIES, C. Collin, An Historical Atlas Of The Indian Peninsula, Geoffrey Cumberlege Oxford University Press, India 1949.
• DUMAN, İbrahim, Büyük Selçuklu Ordusunda Kullanılan Savaş Aletleri, Selenge Yayınları, İstanbul 2020.
• DURAK, Neslihan, Hindistan’a Kuzeyden Yapılan Seferler, ASAM Yayınları, Ankara 2000.
• GIYÂSEDDİN ALİ-İ YEZDÎ, Saâdetnâme ya Ruznâme-i Gazavât-ı Hindustan, yay. İrec Afşar, Miras-ı Mektub, Tahran 1379 h.ş.
• GOLDEN, Peter B., Dünya Tarihinde Orta Asya, çev. Yahya Kemal Taştan, Ötüken Neşriyat, İstanbul 2018.
• GÖKSU, Erkan, Türk Kültüründe Silah, Ötüken Neşriyat, İstanbul 2019.
• GRAVETT, Christopher, Medieval Siege Warfare, Osprey Publishing, United Kingdom 1990.
• GROUSSET, René, Stepler İmparatorluğu (Attilâ, Cengiz Han, Timur), çev. Halil İnalcık, haz. Ertuğrul Tokdemir – Mustafa Dönmez, TTK, Ankara 2015.
• HÂFIZ-I EBRÛ, Zübdetü’t- Tevârih-i Baysungurî, yay. Seyyid Kemal Hac Seyyid Cevâdî, İntişarat-ı Esatir, C.2, Tahran 1380 h.ş.
• HAİDAR, Mansura, Medieval Central Asia: Polity, Economy & Military Organization 14th to 16th Centuries, Manohar Publishers, Delhi 2004.
• İBN ARABŞAH, Acâibu’l Makdûr fi Nevâib-i Tîmûr, çev. D. Ahsen Batur, Selenge Yayınları, İstanbul 2012, JACKSON, Peter. “The Mongols of Central Asia and the Qara’unas”, Journal of the British Institute of Persian Studies, 56/1 2018, ss. 91-103.
• JOHANNES SCHILTBERGER, Türkler ve Tatarlar Arasında (1394-1427), çev. Turgut Akpınar, İletişim Yayınları, İstanbul 1997.
• KAFALI, Mustafa, Çağatay Hanlığı (1227-1345), Berikan Yayınları, Ankara 2005.
• KANSOY, Umut, “Savaş Fillerinin ve Mürettbâtının Silahları”, Akademik Tarih ve Düşünce Dergisi, S.7/1, 2020, ss. 405-451.
• KISTLER, John M., War Elephants, Praeger Publishers, London 2006.
• KOÇ, Bilal, Delhi Türk Sultanlığında Tuğluklular Dönemi Siyasi Tarihi (1320-1414), TTK, Ankara 2021.
• KORTEL, S. Haluk, DİA, C.41, İstanbul 2012, ss. 332-333.
• MACİT, Ensar, Timurlu Devleti'nin Askerî Teşkilâtı, Atatürk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Erzurum 2012.
• MAJUMDAR, R.C, “The invasion of Timur and the end of the Tughluq Dynasty”, The Delhi Sultanate, ed. R.C. Majumdar, Bharatiya Vidya Bhavan, Bombay 1967, ss.116-124.
• MANZ, Beatrice Forbes, Timurlenk (Bozkırların Son Göçebe Fatihi), çev. Zuhal Bilgin, Kronik Kitap, İstanbul 2017.
• MANZ, Beatrice Forbes, “Tamerlane and the Symbolism of Sovereignty” çev. Musa Şamil Yüksel, Tarih İncelemeleri Dergisi, S.1/15, 2000, ss. 257-272.
• MAROZZI, Justin, Timurlenk (İslâm’ın Kılıcı Cihan Fatihi), çev. Hülya Kocaoluk, YKY Yayınları, İstanbul 2020.
• MAY, Timothy, The Mongol Art of War (Chinggis Khan and the Mongol Military System), Westholme Publishing, Pennsylvania 2007.
• Münyetü’l-Guzât, yay. Mustafa Uğurlu, Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları, Ankara 1987.
• NASSOV, Konstantin, DENNIS, Peter, War Elephants, Osprey Publishing, Oxford 2008.
• NICOLLE, David, - McBRIDE, Angus, The Age Of Tamerlane, Osprey Publishing, United Kingdom 1990.
• NICOLLE, David, Medieval Siege Weapons Byzantium, the Islamic World & India AD 476-1526, C.2, Osprey Publishing, Oxford 2003.
• NİZÂMEDDİN-İ ŞÂMÎ, Zafernâme, çev. Necati Lugal, TTK, Ankara 1987.
• ÖZCAN, Azmi, “Mültan”, DİA, C. 31, Ankara 2020, ss. 547-548.
• PURTON, Peter, A History of the late Medieval Siege (1200-1500), The Boydell Press, Woodbridge 2010.
• ROEMER, Hans Robert, “Tîmûr in Iran”, The Cambridge History of Iran, ed. P. Jackson-L. Lockhart, Cambridge University Press, Cambridge 1986, C. 6, ss. 42-97.
• ROUX, Jean-Paul, Timurlenk, çev. Lale Arslan Özcan, Dergâh Yayınları, İstanbul 2022.
• RUY GONZALES DE CLAVİJO , Embassy to Tamerlane 1403-1406, çev. Guy Le Strange, RoutledgeCurzon, London-New York 2005.
• SARAB LAL, Kishori, History Of The Khaljis: A.D. 1290-1320, The Indian Press, Allahabad 1950.
• SOUCEK, Svat A History of Inner Asia, Cambridge University Press, Cambridge 2000.
• SULTANİYELİ JOHANNES, Timur’un Sarayında (Fransa’ya Gönderdiği Elçinin Kaleminden Emir Timur’un Hayatı, Devleti ve Halkı), çev. Ahmet Deniz Altunbaş, Kronik Kitap, İstanbul 2020.
• ŞEREFEDDİN ALİ-İ YEZDÎ, Şerefeddin, Zafernâme, çev. D. Ahsen Batur, Selenge Yayınları, İstanbul 2019.
• UYAR, Mustafa, “Ādāb el-Ḥarb ve el-Şecā’a’ya Göre ‘Hisar ve Kuşatma Geleneği’”, Tarih Araştırmaları Dergisi, S.40, 2006, ss. 215-224
• UYAR, Mustafa, İlhanlı (İran Moğolları) Devleti’nin Askerî Teşkilatı (Ortaçağ Moğol Ordularında Gelenek ve Dönüşüm), TTK, Ankara 2020.
• ÜKTEN, Selim Serkan, Buhara Hanlığı’nın Askerî Teşkilatı (1500-1868), TTK, Ankara 2018.
• YÜKSEL, Musa Şamil, “Arap Kaynaklarında Timur”, Bilig, S.31, Güz 2004, ss. 85-126.
• YÜKSEL, Musa Şamil, “Timurlu Sarayında Cereyan Eden İlmi Münazaralar, el- Cezerî ve at-Taftazanî Örneği”, Tarihin ve Tarihçinin İzinden Kazım Yaşar Kopraman Armağanı, ed. Altan Çetin, Türk Kültürünü Araştırma Enstitüsü Yayınları, Ankara 2014, ss. 117-124.
• YÜKSEL, Musa Şamil, Timurlularda Din ve Devlet İlişkisi, TTK, Ankara 2009.
• ZAHOOR, Ali Khan, “Map of North India c.1400, before and after Timur”, Proceedings of the Indian History Congress, S.57, 1996, ss. 361-365.