Opinions of Turkmenistan Nationality Students on Global Citizenship in the Context of the 2018 Social Studies Course Curriculum

Yıl 2025, Cilt: 9 Sayı: 2, 131 - 166, 24.12.2025

Seren Ersoy , Serdar Malkoç

Öz

This research aims to analyze the views of international students studying in the Social Studies Education Program in Türkiye on global citizenship and the Social Studies Course Curriculum. The research was conducted with 10 international students enrolled in the social studies education programs of different state universities in Turkey in the spring semester of the 2023-2024 academic year. Designed according to the basic qualitative research approach, the research collected data using a semi-structured interview technique. According to the research findings, it can be said that the participants interpreted the meaning of global citizenship individually, socially and culturally. In this respect, while some views overlap with global citizenship, it can be said that some views are based on a general definition. The participants' understanding of global citizenship strongly reflects the basic values of tolerance, empathy, respect for diversity, openness to innovation and international cooperation. This situation can be interpreted as the participants adopting a positive attitude towards global citizenship. According to the participants' evaluations, the Social Studies Course Curriculum should be transformed into a more up-to-date, open to different cultures, practical and appropriate structure for the students' levels in order to support the concept of global citizenship. The program should be supported by innovative activities and associated with current events in order for students to be raised as individuals who are sensitive to world problems. In this respect, the necessity of achievements covering both national and international themes is emphasized.

Anahtar Kelimeler

social studies, , global citizenship , international students

Türkmenistan Uyruklu Öğrencilerin 2018 Sosyal Bilgiler Dersi Öğretim Programı Bağlamında Küresel Vatandaşlık Hakkındaki Görüşleri

Öz

Bu araştırma, Türkiye'de Sosyal Bilgiler Öğretmenliği Programı'nda öğrenim gören uluslararası öğrencilerin küresel vatandaşlık ve Sosyal Bilgiler Dersi Öğretim Programı'na ilişkin görüşlerini analiz etmeyi amaçlamaktadır. Araştırma 2023-2024 eğitim-öğretim yılının bahar döneminde Türkiye’nin farklı devlet üniversitelerinin sosyal bilgiler öğretmenliği programına kayıtlı 10 uluslararası öğrenci ile yürütülmüştür. Temel nitel araştırma yaklaşımına göre tasarlanan araştırmada yarı-yapılandırılmış görüşme tekniği ile veriler toplanmıştır. Araştırma bulgularına göre katılımcıların küresel vatandaşlığın anlamını bireysel, toplumsal ve kültürel olarak yorumladıkları söylenebilir. Bu bakımdan bazı görüşler küresel vatandaşlık ile örtüşürken kimi görüşlerin genel bir tanımlamaya dayandığı söylenebilir. Katılımcıların küresel vatandaşlık anlayışının temel değerleri olan hoşgörü, empati, çeşitliliklere saygı, yeniliklere açıklık ve uluslararası iş birliği gibi unsurları güçlü bir şekilde yansıtmaktadır. Bu durum katılımcıların küresel vatandaşlığa ilişkin olumlu tutum benimsedikleri şeklinde yorumlanabilir. Katılımcıların değerlendirmelerine göre Sosyal Bilgiler Dersi Öğretim Programı, küresel vatandaşlık kavramını desteklemek için daha güncel, farklı kültürlere açık, uygulamalı ve öğrencilerin seviyelerine uygun bir yapıya dönüştürülmelidir. Program, öğrencilerin dünya sorunlarına duyarlı bireyler olarak yetişmesi için yenilikçi etkinliklerle desteklenmeli ve güncel olaylarla ilişkilendirilmelidir. Bu bakımdan hem ulusal hem de uluslararası temaları kapsayan kazanımların gerekliliği vurgulanmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Sosyal Bilgiler , Küresel Vatandaşlık , Uluslararası Öğrenciler

Etik Beyan

Ankara Üniversitesi Rektörlüğü Etik Kurul Başkanlığı Etik değerlendirme kararının tarihi: 06.07.2023 Etik değerlendirme belgesi sayı numarası: 85434274-050.04.04/1005215

Destekleyen Kurum

TÜBİTAK

Kaynakça

• Akhan, N. E., & Kaymak, B. (2021). Sosyal bilgiler öğretmenlerinin küreselleşme, küresel eğitim ve küresel vatandaş kavramlarına yönelik görüşleri. Milli Eğitim Dergisi, 50(229), 129–155.
• Aktaş, V., & Ayaydın, Y. (2023). Sosyal bilgiler öğretmenlerinin küresel vatandaşlık eğitimi ile ilgili görüşlerinin incelenmesi. International Journal of Social Science Research, 12(1), 134–154.
• Arnett, J. J. (2002). The psychology of globalization. American Psychologist, 57(10), 774–783. https://doi.org/10.1037/0003-066X.57.10.774
• Aydın, O. T. (2015). University choice process: A literature review on models and factors affecting the process. Journal of Higher Education, 5(2), 103–111.
• Aydın, O. (2024). Küreselleşme evreleri ve yükseköğretim alanına yansımaları. Diyalektolog-Uluslararası Sosyal Bilimler Dergisi, (34).
• Burman, K., De Castro, E., Gonzalez, J., Morton, C., Thompson, B., Kaufman, J., & Macfadyen, L. (2013). What is global citizenship? In Y. Harlap (Ed.), Road to Global Citizenship: An Educator’s Toolbook (pp. 7–11). Centre for Teaching and Academic Growth, University of British Columbia. http://ctlt.ubc.ca/files/2011/05/rgctoolbook.pdf
• Bruce, J., North, C., & FitzPatrick, J. (2019). Preservice teachers’ views of global citizenship and implications for global citizenship education. Globalisation, Societies and Education, 17(2), 161–176. https://doi.org/10.1080/14767724.2018.1558049
• Castells, M. (2011). The rise of the network society. Wiley-Blackwell.
• Creswell, J. W. (2013). Qualitative inquiry and research design: Choosing among five approaches (3rd ed.). SAGE Publications.
• Çoban, A., & Karaca, S. (2015). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının küresel vatandaşlık tutum düzeylerinin farklı değişkenler açısından incelenmesi. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 3(17), 10–22. https://doi.org/10.16992/ASOS.819
• Çolak, K. (2015). Sosyal bilgiler ile vatandaşlık ve demokrasi eğitimi derslerinde küresel vatandaşlık eğitimi [Yayımlanmamış doktora tezi]. Marmara Üniversitesi.
• Çolak, K., Kabapınar, Y., & Öztürk, C. (2019). Sosyal bilgiler derslerini veren öğretmenlerin küresel vatandaşlığa ve küresel vatandaşlık eğitimine bakışları. Eğitim ve Bilim, 44(197). http://dx.doi.org/10.15390/EB.2019.7721
• Dere, İ., & Uçar, A. (2020). Küresel bağlantılar öğrenme alanının sosyal bilgiler ders kitaplarına yansımalarının incelenmesi. Yaşadıkça Eğitim, 34(2), 212–240. https://doi.org/10.33308/26674874.2020342189
• Durmuş, G. (2017). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının küresel vatandaşlık ve çokkültürlü eğitime yönelik tutumlarının incelenmesi [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Amasya Üniversitesi.
• Enterieva, M., & Sezgin, F. (2016). Türki Cumhuriyetlerden Türkiye'ye gelen yükseköğretim öğrencilerinin akademik ve sosyal beklentilerinin karşılanma düzeyi. Yükseköğretim ve Bilim Dergisi, 6(1), 102–115. https://doi.org/10.5961/jhes.2016.147
• Ergüz, Ş. (2016). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının küresel vatandaşlık eğitimine yönelik algıları. International Journal of Eurasia Social Sciences, 7(24), 30–49.
• Giddens, A. (1990). The consequences of modernity. Stanford University Press.
• Göksoy, S. (2020). Küreselleşme ve eğitime yansımaları. Uluslararası Liderlik Eğitimi Dergisi, 1(1), 1–10.
• Göl, E. (2013). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının küresel vatandaşlık tutum düzeylerinin farklı değişkenler açısından incelenmesi [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Ahi Evran Üniversitesi.
• Günel, E., & Pehlivan, A. (2015). Examining the citizenship and democracy education textbook and curriculum in terms of global education. Journal of Social Studies Education Research, 6(1), 123–171.
• Günel, E. (2016). Türkiye’de küresel bakış açısının sosyal bilgiler eğitimine kaynaştırılması: Sosyal bilgiler öğretmen adayları. Turkish Online Journal of Qualitative Inquiry, 7(4), 440–461. https://doi.org/10.17569/tojqi.21319
• Gürdoğan Bayır, Ö., Göz, N. L., & Bozkurt, M. (2014). Sınıf öğretmeni adaylarına göre sosyal bilgiler dersinde küresel vatandaşlık. Eğitim Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 4(2), 145–162.
• Held, D., & McGrew, A. (2014). Büyük küreselleşme tartışması. In D. Held & A. McGrew (Eds.), Küresel dönüşümler: Büyük küreselleşme tartışması. Phoenix Yayınları.
• Kan, Ç. (2009a). Sosyal bilgiler eğitiminde küresel vatandaşlık. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 26, 25–30.
• Kan, Ç. (2009b). Değişen değerler ve küresel vatandaşlık eğitimi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 17(3), 895–904.
• Karacabey, M. F., Katıtaş, S., & Kılınç, E. (2024). Küresel vatandaşlığa ve küresel vatandaşlık eğitimine ilişkin öğretmen görüşleri: Şanlıurfa ili örneği. Batı Anadolu Eğitim Bilimleri Dergisi, 15(3), 2789–2813. https://doi.org/10.51460/baebd.1550091
• Karatekin, E. (2021). 2030 sürdürülebilir kalkınma gündeminde küresel vatandaşlık ve Türkiye. Türkiye Bilimsel Araştırmalar Dergisi, 6, 55–66.
• Karatekin, E. (2022). Sosyal bilgiler dersi kitaplarının küresel vatandaşlık paradigması açısından incelenmesi [Yayımlanmamış doktora tezi]. Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi.
• Karatekin, E. (2022b). 1998 sosyal bilgiler ders kitaplarının UNESCO’nun küresel vatandaşlık eğitim paradigması açısından incelenmesi. Uluslararası Sosyal Bilimler Eğitimi Dergisi, 8(1), 156–186. https://doi.org/10.47615/issej.1102520
• Kaya, B., & Kaya, A. (2012). Teknoloji çağında öğretmen adaylarının küresel vatandaşlık algıları. Sakarya University Journal of Education, 2(3), 81–95.
• Keser, S. (2019). Küreselleşme ve yükseköğretimde izomorfizm: Türk üniversiteleri üzerine çok boyutlu ölçekleme analizi (Doktora tezi). Marmara Üniversitesi.
• MEB. (2018). Sosyal bilgiler dersi öğretim programı (ilkokul 4. sınıf, ortaokul 5, 6 ve 7. sınıflar). Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı. https://mufredat.meb.gov.tr/
• MEB. (2024). Sosyal bilgiler dersi öğretim programı (ilkokul 4. sınıf – ortaokul 5, 6 ve 7. sınıflar) (Türkiye Yüzyılı Maarif Modeli). https://mufredat.meb.gov.tr/
• Merriam, S. B. (2013). Nitel araştırma: Desen ve uygulama için bir rehber (Çev. S. Turan). Nobel Yayıncılık.
• Mete, M., & Özgenel, M. (2021). Uluslararası yükseköğretim öğrencilerinin Türkiye'yi tercih etme nedenlerinin ve beklentilerinin incelenmesi. Stratejik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 5(3), 739–753. https://doi.org/10.30692/sisad.936010
• Moogan, Y. J., & Baron, S. (2003). An analysis of student characteristics within the student decision-making process. Journal of Further and Higher Education, 27(3), 271–287.
• Morais, D. B., & Ogden, A. C. (2011). Initial development and validation of the global citizenship scale. Journal of Studies in International Education, 15(5), 445–466. https://doi.org/10.1177/1028315310375308
• Noddings, N. (2005a). The challenge to care in schools: An alternative approach to education (2nd ed.). Teachers College Press.
• Noddings, N. (Ed.). (2005b). Educating citizens for global awareness. Teachers College Press.
• National Council for the Social Studies. (1994). Expectations of excellence: Curriculum standards for social studies (Bulletin No. 89). https://www.socialstudies.org/standards/national-curriculum-standards-social-studies-introduction
• OXFAM. (2006, Mayıs 2024). Education for global citizenship: A guide for schools. http://www.oxfam.org.uk/education
• Oxley, L., & Morris, P. (2013). Global citizenship: A typology for distinguishing its multiple conceptions. British Journal of Educational Studies, 61(3), 301–325. https://doi.org/10.1080/00071005.2013.798393
• Öksüzoğlu, K. M. (2022). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının küresel vatandaşlık düzeyleri ile günümüz dünya sorunlarına yönelik tutumları arasındaki ilişki [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Fırat Üniversitesi.
• Özdemir Özden, D., & Karadağ, Y. (2021). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının küresel vatandaşlık düzeylerinin incelenmesi. International Journal of Field Education, 7(2), 12–35. https://doi.org/10.32570/ijofe.1000371
• Patton, M. Q. (2014). Nitel araştırma ve değerlendirme yöntemleri (M. Bütün & S. B. Demir, Eds. & Çev.). Pegem Akademi.
• Polat, S., & Arslan, Y. (2017). Uluslararası öğrencilerin üniversite seçimini etkileyen etmenler. Yükseköğretim Dergisi, 7(2), 94–104.
• Robertson, R. (1992). Globalization: Social theory and global culture. SAGE Publications.
• Roudometof, V. (2024). How should we think about globalization in a post-globalization era? Dialogues in Sociology, 1(1), 13–26. https://doi.org/10.1177/29768667241293053
• Soutar, G. N., & Turner, J. P. (2002). Students’ preferences for university: A conjoint analysis. International Journal of Educational Management, 16(1), 40–45. https://doi.org/10.1108/09513540210415523
• Temur, S. (2024). Sosyal bilgiler ders kitaplarında “küresel bağlantılar” öğrenme alanında yer alan değerlerin incelenmesi. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 44(2), 1411–1451. https://doi.org/10.17152/gefad.1378053
• Tomlinson, J. (2007). Cultural globalization. In G. Ritzer (Ed.), The Blackwell companion to globalization (pp. 352–366). Blackwell Publishing. https://doi.org/10.1002/9780470691939
• Toprak, T. (2022). 2018 sosyal bilgiler öğretim programı ve ders kitaplarında küreselleşme olgusunun incelenmesi (Yüksek lisans tezi). Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Tünkler, V. (2019). Sosyal bilgiler öğretmenlerinin küresel, çokkültürlü eğitime ve küresel vatandaşlık eğitimine yönelik bakış açıları. Milli Eğitim Dergisi, 49(226), 255–290.
• Türk, H., & Atasoy, E. (2021). Sosyal bilgiler dersi öğretim programının (2018) küresel vatandaşlık açısından değerlendirilmesi. Milli Eğitim Dergisi, 50(230), 147–167. https://doi.org/10.37669/milliegitim.674971
• UNESCO. (2014). Global citizenship education: Preparing learners for the challenges of the 21st century. https://unesdoc.unesco.org/ark:/48223/pf0000227729
• UNESCO. (2015). Global citizenship education: Topics and learning objectives. https://unesdoc.unesco.org/ark:/48223/pf0000232993
• Uygun, K., & Ulu, C. T. (2018). 6. ve 7. sınıf sosyal bilgiler öğretim programı ve ders kitabında küreselleşme olgusunun incelenmesi. Eğitimde Yeni Yaklaşımlar Dergisi, 1(1), 1–19.
• Ünlü, A. (2019). Sosyal bilgiler öğretmenlerinin küresel vatandaşlık algıları ve sosyal bilgiler dersinde küresel vatandaşlık eğitimine yönelik görüşleri [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Kütahya Dumlupınar Üniversitesi.
• Yükseköğretim Kurulu [YÖK]. (2024). İstatistikler: Yükseköğretim Bilgi Yönetim Sistemi. https://istatistik.yok.gov.tr/ (Erişim tarihi: 09.11.2024).