A Look at Gender Equality in Illustrated Children's Books

Yıl 2021, Cilt: 5 Sayı: 1, 1 - 18, 31.08.2021

Özlem Batmaz

Öz

Society determines gender roles according to its cultural structure. In this dynamic process, roles are assigned to women and men according to their own characteristics. This situation is passed on to children through social learning. Children, who are an important part of society, take actions and behaviors according to their gender. Societies that internalize these actions lead a healthier life than others. Among these, children's picture books are very effective in shaping the behavior and personality of the individual depending on the gender. In this respect, it is important to examine illustrated children's books from different perspectives through linguistic and non-linguistic indicators in the context of gender equality. The research focusing on this is in the nature of a case study which is one of the qualitative research designs. Research data were collected through document review. Fifteen children's novels selected by criterion sampling method were analyzed through forms determined according to categories. In the first stage, descriptive analysis, then content analysis was applied to the data collection; In the second stage, the books were examined thematically in line with the categories. As a result of the research, it was seen that generally gender is dominant and stereotypes are included. On the other hand, it has been determined that male and female characters exhibit behaviors approved by the society and have a traditional appearance physically.

Anahtar Kelimeler

Gender Equality, Children's Novels, Stereotypes

Resimli Çocuk Kitaplarındaki Toplumsal Cinsiyet Eşitliğine Bir Bakış

Öz

Toplum, kültürel yapısına göre cinsiyet rollerini belirler. Dinamik olan bu süreçte kadına ve erkeğe kendi özelliklerine göre roller biçilir. Bu durum sosyal öğrenme yoluyla çocuklara aktarılır. Toplumun önemli bir parçası olan çocuklar kendi cinsiyetlerine göre eylem ve davranışlarda bulunurlar. Bu süreçte edebiyata özellikle de çocuk edebiyatı ürünlerine önemli görevler düşmektedir. Bunlardan resimli çocuk kitapları bireyin davranış ve kişiliklerinin cinsiyete bağlı olarak şekillenmesinde oldukça etkili olur. Bu açıdan resimli çocuk kitaplarının toplumsal cinsiyet eşitliği bağlamında dilsel ve dil dışı göstergeler aracılığıyla farklı açılardan incelenmesi önemlidir. Bunu merkeze alan araştırma, nitel araştırma desenlerinden biri olan durum çalışması niteliğindedir. Araştırma verileri, doküman incelemesi ile toplanmıştır. Ölçüt örnekleme yöntemi ile seçilen 15 çocuk romanı kategorilere göre belirlenen formlar aracılığıyla incelenmiştir. İlk aşamada toplanan verilere betimsel analiz, ardından içerik analizi uygulanmış; ikinci aşamada ise kitaplar kategoriler doğrultusunda tematik olarak incelenmiştir. Araştırmanın sonucunda, genel olarak toplumsal cinsiyetin baskın olduğu ve kalıp yargılara yer verildiği görülmüştür. Öte yandan kadın ve erkek karakterlerin toplumca onaylanan davranışlar gösterdiği, fiziksel olarak geleneksel bir görünüme sahip oldukları belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Toplumsal Cinsiyet Eşitliği, Çocuk Kitapları, Kalıp Yargılar

Kaynakça

• Akın, A., & Demirel, S. (2003). Toplumsal cinsiyet kavramı ve sağlığa etkileri. Cumhuriyet Üniversitesi Tıp Fakültesi Halk Sağlığı Dergisi, 25(4), 73-83.
• Alkan, T. (1981). Kadın-erkek eşitsizliği sorunu. Ankara: Ankara Üniversitesi SBF Yayınları.
• Anderson, D. A. & Hamilton, M. (2005). Gender role stereotyping of parents in children’s picture books: the invisible father. Sex Roles, 52(3-4), 145–151. https://doi.org/10.1007/s11199-005-1290-8.
• Arseven, T. (2005). Mesaj açısından çocuk kitapları. Hece Dergisi Çocuk Edebiyatı Özel Sayısı, 9 (104), 42-52.
• Ashton, E. (1983). Measures of play behavior: the influence of sex-role stereotyped children’s books. Sex Roles, 9 (1), 43-47. https://doi.org/10.1007/BF00303108.
• Bem, S. L. (1981a). Gender schema theory: a cognitive account of sex typing. Psychological Review, (88), 354-64. https://doi.org/10.1037/0033-295X.88.4.354.
• Bem, S. L. (1983b). Gender schema theory and its implications for child development: raising gender schematic children in a gender schematic society. Signs: Journal of Women in Culture and Society, (8), 598-616. https://doi.org/10.1086/493998.
• Bem, S. L. (1984c). "Androgyny" and gender-schema theory: a conceptual and empirical integration. Nebraska Symposium on Motivation: Psychology and Gender, 32, 179-180. PMID: 6398855
• Berg-Cross, L. & Berg-Cross, G. (1978). Listening to stories may change children’s social attitudes. Reading Teacher, 31 (6), 659-663. Corpus ID: 141039155.
• Bilton, T., Bonnett, K., Jones, P., Lawson, T., Skinner, D. S. M., & Webster, A. (2008). Sosyoloji. Siyasal Kitabevi.
• Clark, R. G., Saucier, J., Khalil, P. & Tavarez, J. (2003). Two steps forward, one step back: The presence of female characters and gender stereotyping in award-winning picture books between the 1930s and the 1960s. Sex Roles, 49(10), 39-49. https://doi.org/10.1023/A:1025820404277.
• Crabb, P. B. & Bielawski, D. (1994). The Social Representation of Material Culture and Gender in Children's Books. Sex Roles, 30, 69-79, https://doi.org/10.1007/BF01420740.
• Cüceloğlu, D. (2006). İnsan ve davranışı (15.Baskı). Remzi Kitabevi.
• Cohen, L., Manion, L., & Morrison, K. (2007). Research methods in education (6th ed.). Routledge.
• Dökmen, Z. Y. (2012). Toplumsal cinsiyet: sosyal psikolojik açıklamalar. Remzi Kitabevi.
• Eagly, A. H. and Wood W. (1999). The origins of sex differences in human behavior: evolved dispositions verses social roles. American Psychologis, 54, 40. https://doi.org/10.1037/0003-066X.54.6.408.
• Fagot, B. and Leinbach, M. (1989). The young child's gender schema: Environmental input, internal organization. Child Development, 60(3), 63-72. https://doi.org/10.2307/1130731.
• Flerx, V., Fidler, D. & Rogers, R. (1976). Sex role stereotypes: developmental aspects and early intervention. Child Development, 47 (4), 998-1007. https://doi.org/10.2307/1128436.
• Güder, Y. S., Ay, S., Saray, F. & Kılıç, İ. (2017). Okul öncesi dönem çocuklarının izledikleri çizgi filmlerin toplumsal cinsiyet kalıp yargıları açısından incelenmesi: niloya örneği. Eğitimde Nitel Araştırmalar Dergisi – ENAD, 5 (2), 95-110.
• Güleç, H. & Geçgel, H. (2006). Çocuk edebiyatı (2. Baskı). Kök Yayıncılık.
• Gürşimşek, I. & Günay, V. D. (2005). Çocuk kitaplarında cinsiyet rollerinin işlenişinde kullanılan dilsel ve dildışı göstergelerin değerlendirilmesi. Dokuz Eylül Üniversitesi Buca Eğitim Fakültesi Dergisi, (18), 53-63.
• Hillman, J. S. (1974). An analysis of male and female roles in two periods of children’s literature. Journal of Education Research, (68), 84–88, https://doi.org/10.1080/00220671.1974.10884713.
• Hamilton, M., Anderson, D., Broaddus, M., & Young, K. (2006). Gender stereotyping and under representation of female characters in 200 popular children's picture books: A twenty-first century update. Sex Roles, 55 (11), 57-65, https://doi.org/10.1007/s11199-006-9128-6.
• Kahraman, P. B. & Özdemir, H. (2019). Resimli çocuk kitaplarının toplumsal cinsiyet rolleri açısından incelenmesi. Akdeniz Eğitim Araştırmaları Dergisi, 13(27), 64-85.
• Kalaycı, N. (2014a) Toplumsal cinsiyet eşitsizliğinin çözümü eğitimde, Hürriyet Gazetesi, 25 Aralık 2020, http://www.hurriyet.com.tr/toplumsal-cinsiyet-esitsizliginin-cozumu-egitimde-27805268.
• Kalaycı, N. (2015b). Toplumsal cinsiyet eşitliği açısından bir çizgi film çözümlemesi: pepe. Eğitim ve Bilim, 40(177), 243-270.
• Karabekmez, S., Yıldırım, G., Özyılmaz Akamca, G., Ellez, A. M., & Bulut, Ü. A. N. (2018). Okul öncesi dönem çocuklarının mesleklere yönelik toplumsal cinsiyet algılarının incelenmesi. Bilim, Eğitim, Sanat ve Teknoloji Dergisi (BEST Dergi), 2(1), 52-70.
• Kaynak, D. & Aktaş, E. (2017). Okul öncesi hikâye ve masal kitaplarında toplumsal cinsiyet rolleri. Ekev Akademi Dergisi, 21(72), 67-85.
• Kılıçoğlu, E. B. (2016). Ayla Kutlu’nun çocuk edebiyatı ürünlerinde toplumsal cinsiyet rolleri. [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Kırklareli Üniversitesi.
• Kortenhaus, C. & Demarest, J. (1993). Gender role stereotyping in children's literature: An update. Sex Roles, 28(3), 19-32. https://doi.org/10.1007/BF00299282.
• Martin, C. & Little, J. (1990). The relation of gender understanding to children's sex-typed preferences and gender stereotypes. Child Development, 61(5), 1427-1439. https://doi.org/10.2307/1130753.
• McCabe, J., Fairchild E., Grauerholz, L., Pescosolido, B. & Tope, D. (2011). Patterns of disparity in titles and central characters. Gender and Society, 25 (2), 197-226. https://doi.org/10.1177/0891243211398358.
• Miles, M.B & Huberman, A.M. (1994). Qualitative data analysis. Thousand Oaks, CA: Sage.
• Mills, C. W. (1956). The sociological imagination. Oxford University Pres.
• Narahara, M. (1998). Gender stereotypes in children's picture books. U.S. Department of Education.
• Onaran, O., Büker S. & Bir, A. A. (1998). Eskişehir’de erkek rol ve tutumlarına ilişkin alan araştırması. Anadolu Üniversitesi Yayınları.
• Patton, M. Q. (2014). Nitel araştırma ve değerlendirme yöntemleri. çev. ed. Mesut Bütün, Selçuk Beşir Demir. Pegem Akademi.
• Peterson, S.B. & Lach, M.A. (1990). Gender stereotypes in children’s books: their prevalence and influence on cognitive and affective development. Gender and Education, 2(2), 185-196. https://doi.org/10.1080/0954025900020204.
• Sapir, E. (1949). Selected writings of edward sapir in language, culture, and personality. David G. Mandelbaum, ed. Berkeley, University of California Press.
• Schau, C. G. & Scott, K. P. (1984). Review of 21 cause and effect studies. Psychological Documents, 76(1), 83-93.
• Sever, S. (2008). Çocuk edebiyatı. Tudem Yayınları.
• Sigalow, E., & Fox, N.S. (2014). A study of gender, family, and religious life in Jewish children's books. Journal for the Scientific Study of Religion, 53 (2), 416-431, https://doi.org/10.1111/jssr.12112.
• Şahin, H. (2009). Psikoseksüel gelişim. Y. Özbay & S. Erkan (Ed.), Eğitim Psikolojisi (s. 67- 98) içinde, Pegem Akademi.
• Taylor, F. (2003). Content analysis and gender stereotypes in children's books. Teaching Sociology, 31 (3), 300-311. https://doi.org/10.2307/3211327.
• Tezer Aslan, H. (2010). Ders kitaplarında cinsiyetçilik ve öğretmenlerin cinsiyetçilik algılarının saptanması. Fe Dergi, 2(2), 65-74.
• Tsao, Y. L. (2008). Gender issues in young children’s literature. Reading Improvement, 45(3), 108-114.
• Uzuner Yurt, S. (2013). Sevim Ak’ın öykülerinin eğitsel değerinin incelenmesi. [Yayımlanmamış doktora tezi]. Atatürk Üniversitesi.
• Wach, E. (2013). Learning about qualitative document analysis. https://opendocs.ids.ac.uk/opendocs/bitstream/handle/20.500.12413/2989/PP%20InBrief%2013%20QDA%20FINAL2.pdf?sequence=4. 24.12.2020 tarihinde indirilmiştir.
• Wedin, E. K. (2014). Jämställdhetsarbete i förskola och skola [Gender equality work in preschool and school]. Norstedts juridik.
• Weitzman, L., J., Eifler, D., Hokada, E. & Ross, C. (1972). Sex role socialization in picture books for preschool children. American Journal of Sociology, 77, 1125-50, https://doi.org/10.1086/225261.
• World Health Organization (WHO). (1998). The world health report. World Health Organization Publishing.
• Whorf, B. L. (1956). The Relation of Habitual Thought and Behavior to Language. Pp. 134-59 in Language, Thought and Reality, edited by John B. Carroll. The Technology Press of MIT.
• Williams, I.E. & Bennett, S.M. (1975). The definition of sex stereotypes via the adjective check List. Sex Roles, 1, 327-337. https://doi.org/10.1007/BF00287224.
• Williams, J. A, Joetta A. V., C. Williams, and Malecha, K. (1987). Sex- role socialization in picture books: an up- date. Social Science Quarterly, 68 (March), 148-5. https://doi.org/10.1086/225261.
• Yener, T. (2020). Okul öncesi hikaye kitaplarındaki toplumsal cinsiyet rollerinin kitabın metinsel içeriği ve kitabın resimleri açısından incelenmesi. [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. İstanbul Aydın Üniversitesi.
• Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2008). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Seçkin Yayınevi.