Bağımsız Anaokullarında Okul İklimini Etkileyen Faktörler Üzerine Nitel Bir Çalışma

Yıl 2023, Cilt: 7 Sayı: 2, 1 - 23, 31.12.2023

Ender Kazak , Zeynep Trabzonluoğlu

Öz

Bu araştırmanın amacı, bağımsız anaokullarında okul iklimini etkileyen faktörleri tespit etmektir. Araştırma, 2022-2023 eğitim öğretim yılında, Düzce iline bağlı ilçelerde bulunan ve altı bağımsız anaokulunda çalışan yönetici ve öğretmenler ile görüşülerek gerçekleştirilmiştir. Araştırmanın çalışma grubunun belirlenmesinde tipik durum örneklemesi kullanılmıştır. Araştırma verileri, yarı yapılandırılmış açık uçlu sorulardan oluşan bir görüşme formu aracılığıyla ve yüz yüze yapılan görüşmeler yoluyla toplanmıştır. Verilerin analizinde betimsel analiz yöntemi tercih edilmiştir. Araştırma sonunda, bağımsız anaokulu iklimini olumlu etkileyen faktörler, iletişim, iş birliği, olumlu idareci davranışları, mesleki yeterlik ve çalışanların işini sevmesi alt temaları elde edilmiştir. Bağımsız anaokulu iklimini olumsuz etkileyen faktörlerden bazıları; iletişimsizlik, mobbing, olumsuz idareci davranışları, idarecinin alan dışından olması ve mevzuatın dışına çıkılması şeklindedir. Araştırma sonunda, ulaşılan bulgular bağlamında önerilerde bulunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Bağımsız anaokulu, okul iklimi, okul müdürü, öğretmen, Independent kindergarten, school climate, school principal, teacher

A Qualitative Study on Factors Affecting School Climate in Independent Kindergartens

Öz

This research aims to determine the factors affecting the school climate in independent kindergartens. The research was carried out by interviewing the administrators and teachers working in six independent kindergartens in the districts of Duzce in the 2022-2023 academic year. Typical case sampling was used to determine the study group of the research. The research data were collected through an interview form consisting of semi-structured open-ended questions and through face-to-face interviews. The descriptive analysis method was preferred in the analysis of the data. At the end of the research, the factors that positively affect the independent kindergarten climate are communication, cooperation, positive managerial behaviors, professional competence and employees' liking for their jobs; negatively affecting factors; miscommunication, mobbing, negative managerial behaviors, the manager being out of the field and going out of the legislation. At the end of the research, suggestions were made in the context of the results achieved.

Anahtar Kelimeler

Independent kindergarten, school climate, school principal, teacher

Kaynakça

• Adenıjı, A. A. (2011). Organizational climate and job satisfaction among academic staff in some selected private universities in southwest Nigeria (Unpublished Doctoral Thesis). Covenant University, Nigeria.
• Ağacık, K. (2011). Kütahya’da faaliyet gösteren özel öğretim kurumlarında örgütsel iklimin örgütsel bağlılığa etkisi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Dumlupınar Üniversitesi, Kütahya.
• Alanoğlu, M. (2019). Elazığ ili algılanan okul müdürü yönetim tarzları ile öğretmenleri karara katılma, örgütsel adalet, iş doyumu ve tükenmişlik algıları arasındaki ilişkinin analizi (Yayımlanmamış doktora tezi). Fırat Üniversitesi, Elazığ.
• Arlesting, H. (2008). Communication between principal and teachers in successful schools (Doctoral thesis). Umea University, Sweeden.
• Ayık, A., Savaş, M., & Çelikel, G. (2014). Ortaöğretim kurumlarında görev yapan öğretmenlerin okul iklimi ve örgütsel güven arasındaki ilişkinin incelenmesi. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 11(3), 203-320.
• Babaoğlan, E. & Yılmaz, F. (2012). İlköğretim okullarında karara katılma. Mersin Üniversitesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 8(3), 1-12.
• Bentley, T. (1999). İnsanları motive etme. (Çeviren: Onur Yıldırım). Hayat Yayınları.
• Bitsani, E. (2013). Theoretical approaches to the organizational culture and the organizational climate: Exploratory research examples and best policies in health care services. Journal of Human Resource Management, 1(4), 48-58.
• Canlı, S. (2016). Malatya ili okul müdürlerinin öğretmenlere güveninin okul iklimine etkisi (Yayımlanmamış doktora tezi). İnönü Üniversitesi, Malatya.
• Ciulla, J. B. (2009). Ethics and leadership effectiveness. Discovering leadership, Chapter 13. Erişim adresi: https://documents.pub/document/ethics-and-leadership-effectiveness-ciulla.html?page=1 Erişim tarihi: 12.12.2022
• Creswell, J. W. (2007). Qualitative inquiry and research design: Choosing among five approaches. 2nd Ed. Thousand Oaks, Sage.
• Çalık, T. & Kurt, T. (2010). Okul iklim ölçeğinin (OİO) geliştirilmesi. Gazi Üniversitesi Eğitim ve Bilim Dergisi, 35(157), 167-180.
• Çalık, T., Kurt, T. & Çalık, C. (2011). Güvenli okulun oluşturulmasında okul iklimi: Kavramsal bir çözümleme. Pegem Eğitim ve Öğretim Dergisi, 1(4), 73-84.
• Denison, D. R. (1996). What is the difference between organizational culture and organizational climate? A native’s point of view on a decade of paradigm wars. Academy of Management Review, 21(3), 619-654.
• Diş, O. & Ayık, A. (2016). Okul yöneticilerinin kullandıkları güç kaynakları ile örgüt iklimi arasındaki ilişki. Akademik Bakış Dergisi, 58, 499-518.
• Downey H. K. Don, H. & Slocum, J. W. (2017). Congruence between individual needs, organizational climate, job satisfaction and performance, Academy of Management Journal, 18(1), 149-153.
• Eisenberg, E. M. & Witten, M. G. (1987). Reconsidering openness in organizational communication. Academy of Management Review, 12(3), 418-426.
• Ercan, Y. (2016). Okullardaki örgütsel güven düzeyinin bazı değişkenler açısından incelenmesi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 16, 739-756.
• Freiberg, H. J. & Stein, T. A. (1999). School climate: Measuring, improving and sustaining healthy learning environments, 11. Edited by: Freiberg, Falmer.
• George, J. M. & Lubben, F. (2002). Facilitating teachers’ professional growth through their involvement in creating context-based materials in science. International Journal of Educational Development, 22(6), 659-672.
• Getmez, D. (2018). Okul müdürlerinin iletişim becerileri ile okul iklimi arasındaki ilişkinin incelenmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). İstanbul Sebahattin Zaim Üniversitesi, İstanbul.
• Güçlü, M. (2017). Örgütsel iletişim: Eğitim kurumlarındaki yeri ve önemi açısından bir değerlendirme. OPUS Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 7(13), 854-870.
• Güzelgörür, F., Demirtaş, H. & Balı, O. (2021). Okul müdürlerinin yönetim tarzının okul iklimi ile ilişkisi. Uluslararası Eğitim Araştırmaları Dergisi, 12(4), 129-150.
• Halpin, A. & Croft, D. (1963). The organizational climate of schools. The University of Chicago. Hoy, W. K. & Clover, S. I. R. (2007). Elementary school climate a revision of the OCDQ. In W. Hoy ve M. DiPaola (Eds.), Essential in Ideas for the Reform of American Schools. IAP.
• Hoy, W. K. & Miskel, C. G. (1987). Educational administration: Theory, research and practice. MacGraw Hill company.
• Gök, S. (2019). Örgüt ikliminin çalışanların motivasyona etkisi üzerine bir araştırma. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 6(2), 587-605.
• John, C. & Taylor J. (1999). Leadership style, school climates and the institutional commitment of teachers. International Forum, 2(1), 25-56.
• Karademir, A. (2013). Bağımsız anaokulu yöneticilerinin ve öğretmenlerin bakış açısından okul ikliminin eğitim öğretim hizmetlerine yansıması. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Anadolu Üniversitesi, Eskişehir. Lewin, K. (1951). Field theory in social science. New York, Harper and Row.
• Leymann. H. (1996). The content and development of mobbing at work. European Journal of Work and Organizational Psychology, 5(2), 165-184.
• Miles, M. B., & Huberman, A. M. (1994). Qualitative data analysis: An expended sourcebook. (2nd Edition) Thousand Oaks, CA: Sage.
• Nalçacı, A. & Bektaş, F. (2013). Okul iklimi ve öğrenci başarısı arasındaki ilişki. Uluslararası Avrasya Sosyal Bilimler Dergisi, 4(13), 1-13.
• Oyetunji, C. O. (2006). The relationship between leadership style and school climate in Botswana secondary schools. (Unpublished doctoral thesis), South Africa: University of South Africa.
• Ören, M. & Karademir, A. (2020). Okul iklimi: Anaokulu yöneticileri ve öğretmenlerin bakış açısıyla karşılaştırmalı bir araştırma. Eğitimde Nitel Araştırmalar Dergisi, 8(1), 206-236.
• Özgür, B. (2011). Yönetim tarzları ve etkileri. Maliye Dergisi, 161, 215-230.
• Özdemir, S., Sezgin, F., Şirin, H., Karip, E. & Erkan, S. (2010). İlköğretim okulu öğrencilerinin okul iklimine ilişkin algılarını yordayan değişkenlerin incelenmesi. H. Ü. Eğitim Fakültesi Dergisi (H. U. Journal of Education), 38, 213-224.
• Patton, M. Q. (2014). Qualitative research and evaluation methods: Integrating theory and practice. Sage.
• Ross, S. (2020). An examination of the relationship between school climate and job satisfaction in preschool teachers in Davidson country. (The Degree of doctor of education). Trevecca Nazarene University.
• Rovai, A. P. Wighting, M. J. & Liu, J. (2005). School climate: Sense of classroom and school communities in online and on campus higher education courses. Quarterly Review of Distance Education, 6(4), 361-374.
• Saunders, S. A. (2018). The organizational climate of preschool and associated characteristic. A study of a group of preschool. UWIC Cardiff Metropolitan University.
• Seferoğlu, S. S. (2004). Öğretmen yeterlilikleri ve mesleki gelişim. Bilim ve Aklın Aydınlığında Eğitim Dergisi, 58, 40-45.
• Shen, C. (2005). Early childhood educators perseptions of quality and school climate in preschool programs. (The degree of doctor of philosophy). The Pennsylvania State University.
• Sönmez, E. D. & Cemaloğlu, N. (2018). İlköğretim kurumu yöneticilerinin liderlik tarzları ile öğretmenlerin yaşadıkları yıldırma (mobbing) ve örgütsel sessizlik davranışları arasındaki ilişki. Kastamonu Eğitim Dergisi, 26(6), 1951-1960.
• Spicer, F. C. (2016). School culture, school climate, and the role of the principal. Georgia State University.
• Şahin, A. & Atbaşı, Z. (2020). Olumlu okul iklimi oluşturmada öğretmenin rolünün incelenmesi. Ahi Evran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 6(3) , 672-689.
• Tepe, N. & Yılmaz, G. (2020). Öğretmenleri okul iklimi algısının yordayıcısı olarak okul yöneticilerinin toksik liderlik davranışları. Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 15(25), 3360-3381. https://doi.org/10.26466/opus.667320
• Thapa, A., Cohen, J., Guffey, S., & Higgins-D’Alessandro, A. (2013). A review of school climate research. Review of Educational Research, 83(3), 357-385.
• Thompson, A. (2012). The effect of organizational climate on learning orientation: The moderating effect of chronic stress. A Thailand case study. (Unpublished master thesis), Webster University, Cha-am, Thailand.
• Tofur, S. & Balıkçı, A. (2018). Okul yöneticileri ve öğretmenlere göre okul iklimini etkileyen faktörlerin incelenmesi: Ortaokul örneği. Turkish Studies Educational Science, 13(11), 1280-1295.
• Toğa, İ. (2021). İlkokullarda okul iklimini iyileştirmeye yönelik uygulama örnekleri (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Harran Üniversitesi, Şanlıurfa.
• Trombetta, J. J. & Rogers, D. P. (1988). Communication climate, job satisfaction, and organizational commitment: The effects of information adequacy, communication openness, and decision participation. Management Communication Quarterly, 1(4), 494-514.
• Turhan, M., Erol, Y. C., Demirkol, M. & Özdemir, T. Y. (2018). Örgütsel bağlılık, iş doyumu ve iş stresi arasındaki ilişki. Turkish Studies-Educational Science, 13(27), 1492-1507.
• Ulutaş, A. (2011). Okul öncesi dönemde drama ve oyunun önemi. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 4(6), 233-242.
• Utma, S. (2019). Bilgi çağında iletişim olgusu ve ‘iletişimsizlik’ becerisi. Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 6(2), 263-274.
• Uzunçarşılı, A. T., Akın, Ü. B. Ü. & Mollaoğlu, N. (2022). Okul öncesi öğretmenlerinde iletişim becerilerinin önemi. Avrasya Eğitim ve Literatür Dergisi, (16), 51-66.
• Varlı, S. (2015). İlkokul müdürlerinin liderlik davranışları ile okul iklimi ilişkisi (Sakarya ili örneği) (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Sakarya Üniversitesi, Sakarya.
• Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2018). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Seçkin Yayıncılık.
• Yirci, R. & Berk, B. (2021). Okul yöneticilerinin ve öğretmenlerin görüşlerine göre etkili okul müdürü: Nitel bir Araştırma. Journal of History School, 50, 570-598.
• Wallace, J., Hunt, J. & Richards, C. (1999). The relationship between organizational cultere, organizational climate and managerial valuse. The International Journal of Public Sector Management, 12(7), 548-564.
• Welsh, W. N. (2000). The effects of school climate on school disorder. The Annals of the American Academy of Political and Social Science, 567(1), 88-107.
• Zembat, R. & Öztürk, M. (2015). Okul öncesi yöneticilerinin yaratıcı liderlik özellikleri ile okul iklimi arasındaki ilişkinin incelenmesi. International Journal of Social Science, 31, 455-467.
• Zullig, K., J. Koopman, T. M., Patton, J. M. & Ubbes, V. A. (2010). School climate: Historical review, instrument development, and school assessment. Journal of Psychoeducational Assessment, 28(2), 139-152.