Eleştirel Yazma Ölçeğinin Geliştirilmesi: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması

Yıl 2024, Cilt: 8 Sayı: 2, 1 - 15, 28.12.2024

Murat Tuncer , Fatih Kamçı

Öz

Bu çalışmada “Eleştirel Yazma Ölçeğinin” geçerlik ve güvenirlik çalışmaları raporlaştırılmıştır. Ölçeğinin geliştirilmesinde öncelikle alanyazın incelenmiştir. Alanyazına göre 40 maddelik madde havuzu oluşturulmuş, uzman görüşleri doğrultusunda ölçek 32 maddeye indirgenmiştir. Ölçeğin yapı geçerliğini test etmek amacıyla açımlayıcı faktör analizi (AFA) ve doğrulayıcı faktör analizi (DFA) yapılmıştır. Ölçeğin AFA’sı Fırat Üniversitesi Eğitim Fakültesi’nde, DFA’sı ise Dicle Üniversitesi Eğitim Fakültesi Türkçe ve İngilizce öğrenim görmekte olan öğretmen adayları üzerinde yürütülmüştür. İki ayrı grupta toplam 362 öğretmen adayı araştırmanın katılımcılarını oluşturmaktadır. AFA’ya göre ölçeğin on dokuz maddeli ve üç faktörlü bir yapısının olduğu belirlenmiştir. DFA uyum indekslerine göre bu yapı doğrulanmıştır. Ölçeğin güvenirliğini tespit etmek amacıyla Cronbach alfa (α) iç tutarlılık katsayısı hesaplanmış ve .88 olarak bulunmuştur. Elde edilen veriler ölçeğin kabul edilebilir değerlere sahip olduğu ifade etmektedir. Hem geçerlik hem de güvenirlik çalışmaları sonucunda, 3 alt boyuta ve 19 maddeye sahip bir ölçek elde edilmiştir. Yapılan analizler ölçeğin öğretmen adayları için kullanılabilir nitelikte olduğunu ortaya koymuştur.

Anahtar Kelimeler

Eleştirel yazma, Ölçek geliştirme, Öğretmen adayları.

Development of the Critical Writing Scale: Validity and Reliability Study

Öz

In this study, the validity and reliability studies of the “Critical Writing Scale” were reported. In the development of the scale, the literature was first analyzed. An item pool of 40 items was created according to the literature, and the scale was reduced to 32 items in line with expert opinions. Exploratory factor analysis (EFA) and confirmatory factor analysis (CFA) were conducted to test the construct validity of the scale. EFA of the scale was conducted at Fırat University Faculty of Education and CFA of the scale was conducted on pre-service teachers studying Turkish and English at Dicle University Faculty of Education. A total of 362 pre-service teachers in two separate groups constituted the participants of the study. According to EFA, it was determined that the scale had nineteen items and a three-factor structure. According to CFA fit indices, this structure was confirmed. In order to determine the reliability of the scale, Cronbach's alpha (α) internal consistency coefficient was calculated and found to be .88. The obtained data indicate that the scale has acceptable values. As a result of both validity and reliability studies, a scale with 3 sub-dimensions and 19 items was obtained. Analyses revealed that the scale is usable for pre-service teachers.

Anahtar Kelimeler

Critical writing, Scale development, Pre-service teachers.

Kaynakça

• Akınoğlu, O. (2001). Eleştirel düşünme becerilerini temel alan fen bilgisi öğretiminin öğrenme ürünlerine etkisi. [Yayımlanmış doktora tezi]. Hacettepe Üniversitesi.
• Akyol, H. (2008). Türkçe ilk okuma yazma öğretimi (7. baskı). Pegem Akademi Yayıncılık.
• Aybek, B., Aslan, S., Dinçer, S. & Arısoy, B.C. (2015). Öğretmen adaylarına yönelik eleştirel düşünme standartları ölçeği: geçerlik ve güvenirlik çalışması. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 21(1), 25-50.
• Aydın, G. (2019). Yazma eğitimi ile ilgili temel kavramlar. Halit Karatay (Ed.), Dil eğitiminin temel kavramları içinde (1. Basım, s.73-101). Asos Yayınları.
• Bitir, T. (2022). Ön düzenlemeli strateji geliştirme modelinin ilkokul dördüncü sınıf öğrencilerinin eleştirel yazma becerilerini geliştirmeye etkisi. [Yayımlanmış doktora tezi]. Uşak Üniversitesi.
• Bitir, T. & Duran, E. (2022). İlkokul dördüncü sınıf öğrencilerinin eleştirel yazma becerilerinin geliştirilmesinde öz düzenlemeli strateji geliştirme modelinin etkisi. Bayburt Eğitim Fakültesi Dergisi, 18(37), 140-176. https://doi.org/10.35675/befdergi.1199701
• Brown, T. A. (2006). Confirmatory factor analysis for applied research. Guilford Press.
• Browne, M. W., & Cudeck, R. (1992). Alternative ways of assessing model fit. Sociological Methods & Research, 21(2), 230-258. https://doi.org/10.1177/0049124192021002005
• Büyüköztürk, Ş. (2002). Faktör analizi: temel kavramlar ve ölçek geliştirmede kullanımı. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 32(32), 470-483.
• Büyüköztürk, Ş. (2020). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı. Pegem Akademi Yayıncılık.
• Büyüköztürk, Ş., Çokluk, Ö., & Köklü, N. (2020). Sosyal bilimler için istatistik. Pegem Akademi Yayıncılık.
• Calp, Ş. (Ed.). (2010). Özel eğitim alanı olarak Türkçe öğretimi. Nobel Yayın Dağıtım.
• Cheung, G. W., & Rensvold, R. B. (2002). Evaluating goodness of fit indexes for testing measurement invariance. Structural Equation Modeling, 9(2), 233-255. https://doi.org/10.1207/S15328007SEM0902_5
• Comrey, A. L., & Lee, H. B. (1992). Interpretation and application of factor analytic results. A first course in factor analysis, 2.
• Çokluk, Ö., Şekercioğlu, G., & Büyüköztürk, Ş. (2016). Sosyal bilimler için çok değişkenli istatistik SPSS ve Lisrel uygulamaları. Pegem Akademi Yayıncılık.
• Defazio, J., Jones, J., Tennant, F. & Hook, S.A. (2010). Academic literacy: the importance and impact of writing across the curriculum a cases tudy. Journal of the Scholarship of Teaching and Learning,10(2), 34-47.
• Demirel, Ö. & Şahinel, M. (2006). Türkçe ve sınıf öğretmenleri için Türkçe öğretimi (7.baskı). Pegem Akademi Yayıncılık. Demirezen, M. (1994). The essentials of composition and short essay writing. Adım Yayınevi.
• Ercan, İ. & Kan, İ. (2004). Ölçeklerde geçerlik ve güvenirlik. Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi, 30(3), 211-216.
• Erkuş, A. (2003). Psikometri üzerine yazılar: Ölçme ve psikometrinin tarihsel kökenleri, güvenirlik, geçerlik, madde analizi, tutumlar. Türk Psikologlar Derneği.
• Gliem, J. A., & Gliem, R. R. (2003). Calculating, interpreting, and reporting Cronbach’s alpha reliability coefficient for Likert-type scales. Midwest Research-to-Practice Conference in Adult, Continuing, And Community Education, 1, 82-87.
• Göçer, A. (2010). Türkçe öğretiminde yazma eğitimi. Journal of International Social Research, 3(12), 178-195. Hu, L. T. & Bentler, P. M. (1999). Cutoff criteria for fit ındexes in covariance structural analysis: conventional criteria versus new alternatives. Structural Equation Modeling, 6(1), 1-55. https://doi.org/10.1080/10705519909540118
• Karadağ, Ö. & Maden, S. (2019). Yazma eğitimi: kuram, uygulama, ölçme ve değerlendirme. Güzel, A. & Karatay, H. (Ed.), Türkçe öğretimi içinde (3. Basım, s.263-302). Pegem Akademi Yayıncılık.
• Karasar, N. (2011). Bilimsel araştırma yöntemi. Nobel Akademi Yayıncılık.
• Katrancı, M. (2018). İlkokul öğrencilerine yönelik yazma kaygısı ölçeği: geçerlik ve güvenirlik çalışması. Journal of Social And Humanities Sciences Research ,5(24), 1544-1555. https://doi.org/10.26450/jshsr.516
• Kaya, M. F. (2013). Sürdürülebilir kalkınmaya yönelik tutum ölçeği geliştirme çalışması. Marmara Coğrafya Dergisi, 28, 175-193.
• Keskinkılıç, K. & Keskinkılıç, B. (2007). Türkçe ve ilk okuma yazma öğretimi. Pegem Akademi Yayıncılık.
• Kurland, D. J. (2000). Critical reading v. critical thinking. https://www.criticalreading. com/critical_reading_thinking. (Erişim: 30.04.2024).
• Lee, A. & Murray, R. (2015). Supervising writing: helping postgraduate students develop as researchers. Innovations in Education and Teaching International, 52(5), 558–70. https://doi.org/10.1080/14703297.2013.866329
• Lorcu, F. (2020). Örneklerle veri analizi SPSS uygulamalı. Detay Yayıncılık.
• Nosich, G. M. (2022). Critical writing. An Imprint of The Rowman ve Littlefield Publishing Group. Özdamar, K. (2002). Paket Programlar ile istatistiksel veri analizi 1. Kaan Kitabevi.
• Paul, R., & Elder, L. (2005). Critical thinking and the art of substantive writing (part ı). Journal of Developmental Education, 29(1), 40-41.
• Paul, R. & Elder, L. (2013). Kritik düşünce. (Çev. Aslan, A. E ve Sart, G.). Nobel Yayınları.
• Potur, Ö. (2014). Eleştirel okuryazarlıkla ilişkilendirilmiş Türkçe derslerinin öğretim süreci. Eğitimde Kuram ve Uygulama, 10(4), 807-839.
• Raimes, A. (1983). Techniques in teaching writing. Oxford University Press.
• Schermelleh-Engel, K., Moosbrugger, H., & Müller, H. (2003). Evaluating the fit of structural equation models: Tests of significance and descriptive goodness-of-fit measures. Methods of Psychological Research Online, 8(2), 23-74.
• Sever, S. (2004). Türkçe öğretimi ve tam öğrenme. Anı Yayıncılık.
• Sharples, M. (1999). How we write: writing as creative design. Routledge Publishing.
• Sheskin, D. J. (2004). Handbook of parametric and nonparametric statistical procedures. Chapman and Hall /CRC.
• Söylemez, Y. (2015). Ortaokul öğrencilerine yönelik eleştirel temel dil becerileri ölçeklerinin geliştirilmesi. [Yayımlanmış doktora tezi]. Atatürk Üniversitesi.
• Şencan, H. (2005). Sosyal ve davranışsal ölçümlerde geçerlik ve güvenirlik. Seçkin Yayıncılık.
• Şimşek, Ö. F. (2007). Yapısal eşitlik modellemesine giriş: temel ilkeler ve Lisrel uygulamaları. Ekinoks Yayınları.
• Tabachnick, B.G. & Fidell, L.S. (2013). Multivariate statistics. Pearson Education. Tavşancıl, E. (2002). Tutumların ölçülmesi ve SPSS ile veri analizi. Nobel.
• Topçuoğlu Ünal, F. & Tekin, M. T. (2013). Eleştirel yazmaya ilişkin Türkçe öğretmeni adaylarının metaforik algıları. Turkish Studies, 8(13), 1595-1607. http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.5989
• Wallace, M. & Wray, A. (2016). Critical reading and writing for postgraduates. SAGE Publications Inc.
• Woodhouse, J. & Wood, P. (2020). Creating dialogic spaces: developing doctoral students’ critical writing skills through peer assessment and review. Studies in Higher Education, 47(3), 643-655. https://doi.org/10.1080/03075079.2020.1779686
• Yaşlıoğlu, M. M. (2017). Sosyal bilimlerde faktör analizi ve geçerlilik: keşfedici ve doğrulayıcı faktör analizlerinin kullanılması. İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi Dergisi, 46, 74-85.
• Yıldız, C., Okur, A., Arı, G. & Yılmaz, Y. (2013). Türkçe öğretimi. Pegem Akdemi Yayınları.
• Yıldız, D. & Uzunsakal, E. (2018). Alan araştırmalarında güvenilirlik testlerinin karşılaştırılması ve tarımsal veriler üzerine bir uygulama. Uygulamalı Sosyal Bilimler Dergisi,2(1), 14-28.
• Yurdugül, H. (2005). Ölçme kuramı ve güvenirlik katsayıları. https://yunus.hacettepe.edu.tr/~yurdugul/3/indir/Guvenirlik.pdf (Erişim:07.06.2023).