Hizmet Alımlarında Bulanık TOPSIS Yaklaşımı: Askeri Birlik Örneği

Yıl 2020, , 109 - 131, 30.12.2020

Zeynep Kendirli Yunus Emre Karamanoğlu Halil İbrahim Özbilger

https://doi.org/10.5281/zenodo.4398890

Öz

Türkiye’nin birçok yerinde görev yapmakta olan askeri birlikler birlik içi hizmetlerini (yemek hizmetleri,
berber, terzi, kalorifer ateşleyiciliği vb.) kendi personelini kullanarak yürütmektedir. Bu durum
personelin karşılacağı iş risklerini artırmasının yanında personelin asli görevinde kullanılamamasına,
asıl görevine odaklanamamasına ve birlik için bazı güvenlik sorunlarına da neden olmaktadır. Söz konusu
nedenlerden dolayı birlik içi hizmetlerin güvenli ve etkin bir şekilde devamlılığına yönelik olarak yeni
hareket tarzlarına ihtiyaç duyulmaktadır. Bu çalışmada, askeri birliklerde yürütülmekte olan birçok
faaliyetin ve hizmetin dış kaynaktan alımlarına yönelik olarak Analitik Hiyerarşi Yöntemi ve Bulanık
TOPSİS yaklaşımı uygulanmıştır. Öncelikli olarak kriterler belirlenmiş, birliklerde görev yapan
personelin görüşleri doğrultusunda Analitik Hiyerarşi Yöntemi ile belirlenen kriterlere ağırlık puanları
atanmış, son aşamada ise Bulanık TOPSİS yöntemi kullanılarak hizmet alımı yapılabilecek faaliyetlerin
öncelik sıraları ortaya konulmuştur. Önerilen yaklaşım sayesinde birlik içi yürütülen faaliyetlerden
hangilerinin öncelikli olarak hizmet alımı olarak planlanmasının gerekliliği tespit edilmiştir. Yapılan
çalışma sonucunda hizmet öncelik sıralamasının birliklerin görev alanlarına (Operatif birlik, normal
birlik) göre değişiklik gösterdiği de belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Bulanık TOPSIS, AHP, Karar verme, Hizmet alımı, Askeri birlik

Kaynakça

• [1] Yashon O. Ouma, J. Opudo, S., and Nyambenya. (2015). Comparison of fuzzy AHP and fuzzy TOPSIS for road pavement maintenance prioritization: methodological exposition and case study. Advances in Civil Engineering, 2015(1), 1-17.
• [2] Ömürbek N., Karatlı M., Yetim T. (2014). Analitik hiyerarşi sürecine dayalı TOPSIS ve VIKOR yöntemleri ile adım üniversitelerinin değerlendirilmesi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Dr. Mehmet Yıldız Özel Sayısı, 189-207.
• [3] Yurdakul, M. ve İç, Y. (2003). Türk otomotiv firmalarının performans ölçümü ve analizine yönelik TOPSIS yöntemini kullanan bir örnek çalışma. Gazi Üniversitesi Mühendislik Mimarlık Fakültesi Dergisi, 18(1), 1-18.
• [4] Özdemir, A.İ. ve Seçme, N.Y. (2009). İki aşamalı stratejik tedarikçi seçiminin bulanık TOPSIS yöntemi ile analizi. Afyon Kocatepe Üniversitesi İ.İ.B.F. Dergisi, 11(2), 79-112.
• [5] Eleren, A. ve Karagül M. (2008). 1986-2006 Türkiye ekonomisinin performans değerlendirmesi. yönetim ve ekonomi, Celal Bayar Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi,15(1), 1-14.
• [6] Chen, C.T. (2000). Extensions of The TOPSIS for group decision-making under fuzzy environment. Fuzzy Sets and Systems, 114, 1-9.
• [7] Ertuğrul, İ. ve Karakaşoğlu, N. (2008). Comparison of Fuzzy AHP and Fuzzy TOPSIS methods for facility location selection. The International Journal of Advanced Manufacturing Technology, 39(7), 783–795.
• [8] Yavuz S. ve Deveci M. (2014). Bulanık TOPSIS ve bulanık VIKOR yöntemleriyle alışveriş merkezi kuruluş yeri seçimi ve bir uygulama. Ege Akademik Bakış, 14(3), 463-480.
• [9] Ecer, F. (2006). Bulanık ortamlarda grup kararı vermeye yardımcı bir yöntem: Fuzzy TOPSIS ve bir uygulama. Dokuz Eylül Üniversitesi İşletme Fakültesi Dergisi, 7(2), 77-96.
• [10] Çınar, N. T. (2010). Kuruluş yeri seçiminde bulanık TOPSIS yöntemi ve bankacılık sektöründe bir uygulama. Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 12(18), 37-45.
• [11] Demireli, E. (2010). TOPSIS çok kriterli karar verme sistemi: türkiye’deki kamu bankaları üzerine bir uygulama. Girişimcilik ve Kalkınma Dergisi, 5(1), 101-112.
• [12] Rouyendegh B.D. and Can, G.F. (2012). Selection of working area for industrial engineering students. Procedia-Social and Behavioral Sciences. 31, 15–19.
• [13] Ayık Y. ve Kılavuz Y. (2013). Analitik ağ süreci yaklaşımı ve TOPSIS yöntemi ile öğrenci işleri bilgi sistemi yazılımı seçimi. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 27(4), 1-18.
• [14] Soba, M., Şimşek, A., Bayhan, M. (2015). Bulanık TOPSIS yöntemi ile alışveriş merkezi kuruluş yeri seçimi: uşak ilinde bir uygulama. Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi, İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Ekonomi ve Yönetim Araştırmaları Dergisi, 3(2), 103-132.
• [15] Rouyendegh, B.D. (2015). Developing an ıntegrated ANP and ıntuitionistic fuzzy TOPSIS model for supplier selection. Journal of Testing and Evaluation, 43(3), 664-672.
• [16] Günay, Z. ve Ünal, Ö. F., (2016). AHP-TOPSIS yöntemi ile tedarikçi seçimi (Bir telekomünikasyon şirketi örneği). PESA Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 2(1), 37-53.
• [17] Afsordegan, A., Sanchez, M., Agell, N., Zahedi, S., and Cremades, L.V. (2016). Decision making under uncertainty using a qualitative topsıs method for selecting sustainable energy alternatives. International Journal of Environmental Science and Technology, 13(6), 1-14.
• [18] Arslan H.M. ve Özcan S., (2017). Çevik üretim tarzı faaliyet gösteren geleneksel türk el sanatları işletmelerinin canlandırılması çalışmalarının bulanık TOPSIS yöntemi ile değerlendirilmesi. Sakarya Üniversitesi İşletme Bilimi Dergisi, 5(3), 147-172.
• [19] Liang, W., Zhao, G., and Wu, H. (2017). Evaluating investment risks of metallic mines using an extended topsis method with linguistic neutrosophic numbers. School of Resources and Safety Engineering, Symmetry, 9(149), 1-18.
• [20] Rosić, M., Pešić, D., Kukić, D., Antić, B., and Božović, M. (2017). Method for selection of optimal road safety composite index with examples from DEA and TOPSIS method. Accident Analysis & Prevention, 98, 277- 286.
• [21] Han, H. and Trimi, S., (2018). A Fuzzy TOPSIS method for performance evaluation of reverse logistics in social commerce platforms, Expert Systems with Applications, 103, 133-145.
• [22] Shen, F., Ma, X., Li, Z., Xu, Z., and Cai, D. (2018). An extended intuitionistic fuzzy topsıs method based on a new distance measure with an application to credit risk evaluation. Information Sciences, 428, 105-119.
• [23] Akram, M., Dudek, W., and Ilyas, F. (2019). Group decision‐making based on pythagorean fuzzy TOPSIS method. International Journal of Intelligent Systems, 34(7), 1-21.
• [24] Çaylak, M. (2019). TOPSIS yöntemi ile en uygun otel seçimi. Oğuzhan Sosyal Bilimler Dergisi, 1(2), 65-76.
• [25] Gündoğdu, F. K. ve Kahraman C., (2019). A novel fuzzy TOPSIS method using emerging interval-valued spherical fuzzy sets. Engineering Applications of Artificial Intelligence, 85, 307-323.
• [26] Köse, E. ve Vural, D. (2019). AHP ve TOPSIS yöntemlerı̇ ile yardıma muhtaç kı̇şı̇lerı̇n seçı̇mı̇. Akademı̇k Bakış Dergı̇sı̇, 72, 1-17.
• [27] Ecer, B., Aktas, A., and Kabak, M. (2019). AHP – Binary linear programming approach for multiple criteria real estate ınvestment planning. Journal of Turkish Operations Management, 3 (2), 283-289.
• [28] Çetin, A. ve Altan Ş. (2019). Bulanık TOPSIS yöntemiyle havayolu şirketleri performans değerlendirmesi: esenboğa havalimanında bir uygulama. Giresun Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 5(1), 40-61.
• [29] Erdin, C. (2019). Bulanık TOPSIS yönetimiyle yönetici seçilmesi. Yıldız Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 3(1), 37-50.
• [30] Memari, A., Dargi, A., Jokar, M., Ahmad, R., and Rahim, A. (2019). Sustainable supplier selection: A multicriteria intuitionistic fuzzy TOPSIS method. Journal of Manufacturing Systems, 50, 9-24.
• [31] Sarıkaya, K. (2019). Araştırma üretkenliğine dayalı olarak bulanık TOPSIS yöntemi ile akademik personel seçimi. Gaziosmanpaşa Bilimsel Araştırma Dergisi, 8(3), 167-179.
• [32] Sürücü, Ç., Öztel, A., Yavuz H., (2020). Bulanık TOPSIS yöntemi ile termal otel seçimi: Afyonkarahisar örneği. Bartın Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 11(21), 22-38.
• [33] Albairaqdar M. ve Doğanalp B. (2020). Y Kuşağının kariyer yönelimi üzerine bir uygulama. ekonomi, işletme ve yönetim dergisi, 4(1), 52-86.
• [34] Vatansever K. ve Tellioğlu S. (2020). Aralık Tip-II Bulanık TOPSIS yöntemi ile bir konaklama işletmesinde tedarikçi seçimi. Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi. 20’nci Uluslararası Ekonometri, Yöneylem Araştırması ve İstatistik Sempozyumu Özel Sayı, 135-155.
• [35] Zhou, J., Xiahou, T., and Liu, Y. (2020). Multi-objective optimization-based topsıs method for sustainable product design under epistemic uncertainty. Applied Soft Computing, 98.
• [36] Saaty, T. L. (2000). Fundamentals of Decision Making and Priority Theory with Analytic Hierarchy Process, RWS Publications, Pittsburg.
• [37] Saaty, T. L. (1980). The Analytic Hierarchy Process, McGraw-Hill, New York.
• [38] Chaghooshi, A.J., Janatifar, H., Dehghan, M. (2014). An Application of AHP and similarity- based approach to personnel selection. International Journal of Business Management and Economics, 1(1), 24-32.
• [39] Zadeh, L.A. (1965). Fuzzy sets. Information and Control, 8, 338-353.
• [40] Tiryaki, A.E. ve Kazan, R. (2007). Bulaşık makinesinin bulanık mantık ile modellenmesi. Mühendis ve Makine, 48(565), 3-8.