İNANÇ FARKI GÖZETMEKSİZİN KUR’ÂN’A GÖRE SOSYAL DENGEYİ BOZAN İNSAN TİPLERİ

Yıl 2017, Cilt: 5 Sayı: 2, 203 - 224, 30.12.2017

Ömer Aslan

Öz

İnsanlar din, inanç,
anlayış, tutum ve davranışlarıyla farklılık arz etmektedirler. Aynı din ve
inanca sahip olmasalar da iş ve eylem yönünden benzerlik gösteren toplumlar da
vardır. Benzerlikler, iyi ve güzel işler olabileceği gibi, kötü ve çirkin
hareketler de olabilmektedir. Her ne kadar insan davranışları üzerinde din ve
inancın büyük bir rolü olsa da, terbiye edilmeyen beşerî duyguların zaman zaman
baskın geldiği de görülmektedir. Böylesi durumlarda farklı inanca sahip olan
gayrimüslimlerle Müslümanların bazen aynı eylemi yaptıkları görülmektedir.
Fısk, kizb, cürüm, zulüm, israf ve iftira gibi bazı olumsuz fiillere, bunlar
arasında yer vermek mümkündür. Bu eylemler, insanların inanç prensipleriyle
bağlantılı olsa da, sonuçta bunlar, bir inanç ve itikat prensibi olmayıp,
herhangi bir inanç ve anlayışa mensup kişilerin tutum ve davranışlarından
ibarettir. Nitekim bu fiiller, sadece gayrimüslimler tarafından değil, tasvip
edilmemekle birlikte zaman zaman İslamî kimlik taşıyanlar tarafından da
yapılmaktadır. Bu noktadan hareketle bu tür eylemleri, din, inanç ve anlayıştan
ziyade, sosyokültürel olgular olarak değerlendirilmek daha doğru olacaktır.
Neticede kim yaparsa yapsın, adı geçen sosyokültürel eksenli fiilleri yapanlar,
tutum ve davranışlarıyla toplum hayatını ve doğayı tahrip etmektedirler. Kur’ân
da, failine bakmaksızın bu tür eylemlerin hepsini kökten reddetmektedir.

Anahtar Kelimeler

Kur’ân, insan, Müslüman, gayrimüslim, zalim, müfsid, müfteri

Kaynakça

• Buhari, Ebu Abdillah Muhammed b. İsmail, Sahîhu’l-Buhârî, İstanbul: Çağrı Yayınları, 1413/1992, I-VIII.
• Bursevî, İsmail Hakkı, Ruhu'l-Beyân, (mhtsr-thk: Muhammed Ali es-Sabunî), Beyrut: Daru’l-Kelâm, 1408/1998, I-IV.
• el-Cevzî, Cemaluddin Ebu’l-Ferec Abdurrahman, Nüzhetü’l-A’yün, Beyrût 1987.
• Cürcanî, Allame Ali b. Muhammed es-Seyyid Şerif, Kitabu’t-Ta’rîfât, Daru’r-Reşâd, Kahire, tsz.
• Dihlevî, Şah Veliyyullah, Hüccetullahi’l-Baliğa, (trc: Mehmet Erdoğan), İstanbul: İz Yayıncılık, 2002, I-II.
• Ebu’l-Bekâ, Eyyub b. Mûsa el-Hüseynî el-Kefevî, el-Külliyât Mu’cemu fi’l-Mustalahati ve’l-Furûku’l-Luğaviyye, Beyrut: Müessesetü’r-Risale, 1412/1992.
• el-Ferahidî, Halil b. Ahmed, Kitabu’l-Ayn, Beyrut: Müessesetü’l-Alemî, 1408/1988, I-VIII.
• İbn Faris, Ebu’l-Hüseyin Ahmed, Mu’cemu Mekayisu’l-Lüğa, (thk: abdusselam Muhammed Harun), Beyrut: Daru’l-Ceyl, 1411/1991, I-VI.
• İbn Haldun, Abdurrahman, Mukaddime, (nşr: Derviş el-Cüveydi), Beyrut, 1415/1995.
• İbn Kesîr, el-Hafız İmadu’d-Din Ebu’l-Fida İsmail b. Kesir el-Kuraşiyyi ed-Dimeşkî, Tefsîru’l-Kur’âni’l-Azîm, Beyrût, 1994.
• İbn Mâce, Ebu Abdillah Muhammed b. Yezid, Sünen-i İbn Mâce, I-II, İstanbul, 1992.
• İbn Manzur, Ebu’l-Fadl Cemalüddin Muhammed b. Mükerrem, Lisanu’l-Arab, Beyrut: Daru’s-Sâdır, 1414/1994, I-XV.
• İsfehanî, Râğıb, el-Mmüfredât fî Garibi’l-Kur’ân, İstanbul: Kahraman Yayınları, 1986.
• Râzî, Fahreddin Muhammed b. Ömer el-Hüseyin b. el-Hasan, Tefsiru’l-Kebîr, Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, 1411/1990, I-XXXII.
• İzutsu, Toshihiko, Kur’ân’da Dinî ve Ahlakî Kavramlar, (trc: Selahattin Ayaz), İstanbul: Pınar Yayınları, tsz.
• Karagöz, İsmail, “Mücrim” md., Dini Kavramlar Sözlüğü, Ankara: DİB Yayınları, 2006.
• Kelpetin Arpaguş, Hatice, “Mücrim” md., DİA, (XXXI), İstanbul, 2006.
• Kırca, Celal, “Mücrim” md., İslami Kavramlar, Ankara: Sema Yazar Gençlik Vakfı Yayınları, 1997.
• Kur’ân Yolu Türkçe Meâl ve Tefsir, Haz. Komisyon (Hayrettin Karaman, Mustafa Çağrıcı, İbrahim Kafi Dönmez, Sadrettin Gümüş), Ankara: DİB Yayınları, 2006, I-V.
• Kutlu, Sönmez, Din Anlayışında Farklılaşmalar, Ankara, 2003.
• Mevdudî, Seyyid Ebu’l-A’lâ, Tarih Boyunca Tevhid Mücadelesi ve Hz. Peygamber’in Hayatı, (trc: Ahmed Asrar), İstanbul: Pınar Yayınları, 1985, I-III.
• ___, Tefhîmu’l-Kur’ân, (trc: Komisyon), (Yeni şfak), İstanbul: İnsan Yayınları, 1996, I-VII.
• Müslim, Ebu’l-Hüseyin Müslim b. Haccâc, Sahihu Müslim, İstanbul: Çağrı Yayınları, 1413/1993, I-IV.
• Nesefî, Ebu’l-Berekât Abdullah Ahmed b. Mahmud, Medâriku’t-Tenzîl ve Hakâiku’t-Te’vîl, Tefsiru’n-Nesefî, İstanbul: Daru’l-Esâd, 1993, I-IV.
• Özdeş, Talip, Kur’ân ve Cinsiyet Ayrımcılığı, Ankara: Fecir Yayınları, 2005.
• Pazarbaşı, Erdoğan, Kur’an ve Medeniyet, İstanbul: Pınar Yayınları, 1996.
• Sâbûnî, Muhammed Ali, et-Tibyân fî Ulûmi’l-Kur’ân, yy., 1400/1980.
• Sezen, Yümni, İslam’ın Sosyolojik Yorumu, İstanbul: İz Yayıncılık, 2004.
• Taberî, Ebu Cafer Muhammed b. Cerîr, Camiu’l-Beyan fî Te’vili’l-Kur’ân, Beyrut: Daru’l-Kütübi’l-İlmiyye, 1412/1992, I-XII.
• Tabersî, Ebu’l-Fadl b. el-Hasan, Mecmeu’l-Beyân li Ulûmi’l-Kur’ân, Daru’t-Takrîb, (I-X), Kahire, 1958.
• Tehânevî, Muhammed Ali, Keşşafı Istılahati’l-Fünûn ve’l-Ulûm, Beyrut: Mektebetü Lübnan, 1996, I-II.
• Tirmizî, Muhammed b. Îsa b. Serve, Sünenü’t-Tirmizî, I-V, İstanbul, 1992.
• Yavuz, Yusuf Şevki, “Fâsık”md., DİA, (XII), İstanbul, 1995.
• Yazır, Elmalılı Muhammed Hamdi, Hak Dini Kur’ân Dili, (sdlş: Mehdi Ali Seçkin), İstanbul: Bedir Yayın Evi, 1993.
• Zemahşerî, el-İmam Ebu’l-Kasım Carullah Mahmud b. Ömer b. Muhammed, Tefsiru’l-Keşşâf an Hakâiki Gavamizi’t-Tenzîl ve Uyûni’l-Ekâvîl fî Vücuhi’t-Te’vîl, Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, 2003, I-IV.