KUR’AN’DA GEÇEN “EY İNSANLAR” VE “EY İMAN EDENLER” HİTAPLARIYLA BAŞLAYAN AYETLER ARASINDA BİR MUKAYESE

Yıl 2017, Cilt: 5 Sayı: 1, 161 - 184, 30.06.2017

Enver Bayram

Öz

Allah ile insan arasındaki
iletişimin en temel unsuru, gönderilen kitaplar ve peygamberlerdir. Kur’an’da
yer alan hitaplar, Allah ile insan arasındaki önemli bir iletişim şeklidir.
Allah insanlarla “ey peygamber!”, “ey kitap ehli!” ve “ey kâfirler!” gibi
hitaplarla iletişim kurmaktadır. Bu hitaplar söz konusu muhatabın kimliğini
ortaya çıkarıcı olup, aynı zamanda muhataba verilen mesajı da büyük oranda
belirleyici mahiyettedir. “Ey insanlar” ve “ey iman edenler” hitapları da bu
hitaplardan sadece ikisidir. “Ey insanlar” hitabıyla Allah, hem inananlara hem
de inanmayanlara seslenirken, “ey iman edenler” hitabıyla sadece inananlara
seslenmektedir. Bu anlamda “ey iman edenler” hitabı muhataplarını
şereflendirirken, “ey insanlar” 
hitabında ise bu şereflendirme ancak muhatabın inanan olmasına bağlıdır.
“Ey insanlar” hitabından sonra gelen ayetlerde mesaj müminlerle beraber kâfirlere
de iken, “ey iman edenler” hitabından sonra mesaj sadece müminleredir.

Anahtar Kelimeler

Kur’an, İletişim, Hitap, Ey insanlar, Ey iman edenler

Kaynakça

• Akpınar, Ali, Kur’an’ın Müminlere Çağrısı, Konya: Kitap Dünyası, 2013.
• Âlûsi, Ebu’l Fadl Şihabuddin, Ruhu’l Meanî fi Tefsîri’l Kur’an el-Azimi ve’s-Seb’il-Mesânî, Beyrût: Daru İhyyai’t Türasi’l-Arabiyye, ts.
• Begavî, Tefsîru’l-Begavî, Beyrut: Daru’l-Mağrife, tah. Halid Abdurrahman el-Ak, ts.
• Buhâri, Ebu Abdillah Muhammed b. İsmail, el-Câmiu’s-Sahîh, İstanbul ts.
• Cerrahoğlu, İsmail, Tefsir Usulü, Ankara: TDV Yay., 1991.
• Cevzî, Abdurrahman Ali İbn Muhammed, Zadü'l-Mesir fi İlmi't-Tefsir, Beyrut: el-Mektebu’l-İslamî, 1404h., 3. Baskı.
• Ebussuûd, İrşâdu’l-Akli’s-Selîm, Beyrut: Daru İhyai’t-Türasi’l- Arabiyyi, ts.
• Endülüsî, İbn Atiyye, el-Muharreru’l-Vecîz, Lübnan: Daru’l-Kütübi’l-İlmiyye, 1413.
• Gezer, Süleyman, Kur’an’ın Anlaşılmasında Sözlü Hitabın Rolü, yayınlanmamış doktora tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara 2007.
• İbn Kesîr, İsmail İbn Ömer ed-Dımeşkî Ebu’l-Fida, Tefsîru’l- Kur’an’il-Azîm, Beyrut: Daru’l-Fikr, 1401.
• İbn Manzûr, Muhammed b. Mükerrem, Lisanu’l-Arab, Kahire: Daru’l-mearif, ts.
• İsfehani, Ragıb, Müfredat, İstanbul: Pınar Yay., çev.: Yusuf Türker, 2012.
• Karagöz, İsmail ve diğerleri, Dinî Kavramlar Sözlüğü, Ankara: DİB Yay., 2010.
• Karaman, Hayreddin ve diğerleri, Kur’an Yolu Türkçe Meal ve Tefsir, Ankara: DİB Yay., 2007.
• Kesler, Muhammed Fatih, “Kur’an-ı Kerim’de Hz. Muhammed’e Hitaplar (I)”, AÜİFD, c. 43, sy. 2, 2002.
• Kurtubî, Ebu Abdullah Muhammed b. Ahmed el-Ensarî, el-Camiu’l-Ahkâmi’l-Kur’an, Kahire: Daru’ş-Şağb, ts.
• Kutluer, İlhan, “İnsan” DİA, İstanbul 2000.
• Kutub, Seyyid, Fî Zılâl-il Kur’an, yy. Hikmet Yayınları, çev: İ.Hakkı Şengüler ve diğerleri, ts.
• Mevdudî, Ebu’l-A’lâ, Tefhimu’l-Kur’an, çev.: Yusuf Karaca ve diğerleri, İstanbul: İnsan Yay., 1997.
• Müslim, Ebu’l-Hüseyin Muslim b. El-Haccâc el-Kuşeyrî, es-Sahîh, Beyrut: Dâru’l-Fikr, 1398h/1978.
• Nesefî, Tefsiru’n-Nesefî, yy. Daru’n-Neşr, ts.
• Râzî, Fahruddin Muhammed b. Ömer, Tefsir-i Kebîr Mefâtihu’l Gayb, Beyrut: Dârü’-Kütübi’l-İlmiyye, 2000.
• Sabunî, Muhammed Ali, Saffetü’t-Tefâsir, İstanbul: Dersaâdet, ts.
• Sem’ânî, Mensûr bin Muhammed bin Abdül-Cebbâr, Tefsiru’l-Sem’ânî, Riyad: Daru’l-Vatan, 1997.
• Semerkandî, Muhammed b. Ahmed Ebu’l-Leys, Tefsîru’s-Semerkandî, tah.: Mahmud Matarcî, Beyrut: Daru’l-Fikr, ts.
• Şevkanî, Muhammed, Fethu’l-Kadir, Beyrut: Daru’l-Fikr, ts.
• Sinanoğlu, Mustafa, “İman”, DİA, İstanbul 2000.
• Uludağ, Süleyman, “Hitap” DİA, İstanbul 1998.
• Taberî, Ebu Cafer Muhammed b. Cerîr bin Yezid b. Halid, Camiu’l-Beyân an Te’vil Ey’il- Kur’ân, Beyrut: Dâru’l Fikr, 1405h.
• Zemahşerî, Ebu’l Kasım Muhammed Ömer, El-Keşşaf an Hakaiki’t-Tenzîl ve Uyuni’l Ekavil fi Vücuhu’t-Te’vil, Beyrut: Darü İhyai Türasi’l Arabiyyi, ts.