NECİP FAZIL KISAKÜREK’İN HADİS KÜLTÜRÜ VE KULLANDIĞI BAZI HADİSLERİN DEĞERLENDİRMESİ

Yıl 2018, Cilt: 6 Sayı: 2, 143 - 168, 30.12.2018

Orhan Yılmaz

Öz

Konferansları, sohbetleri ve kaleme
aldığı eserleri ile siyasî, dinî, ilmî ve edebî bakımlardan Türk toplumuna yön
veren yirminci yüzyılın en önemli şahsiyetlerinden biri de Necip Fazıl
Kısakürek’tir (1904/1983). 1980 yılında Türk Edebiyatı Vakfı tarafından
kendisine “Türkçe’nin yaşayan en büyük şairi, sultânüşşuarâ” ünvanı
verilmiştir. Yazdığı şiirler, romanlar, dini kitaplar ve tiyatro eserleri ile
hala gündemdeki yerini korumaya devam etmektedir. Necip Fazıl Kısakürek İslâm’a
ve muhafazakâr Türk toplumuna yönelik siyasî ve idarî baskıların en yoğun
olduğu dönemlerde İslâm’ın ve muhafazakâr kesimlerin keskin kalemi ve yılmaz
savunucusu olmuştur. Şairlik ve yazarlık kimliğinin yanında bir ilim ve fikir
adamı da olan Necip Fazıl, eserlerinde bol miktarda hadîslere de yer vermiştir.
Bu makalede Necip Fazıl’ın eserlerinde hadîs olarak yer verdiği rivâyetler
araştırılacaktır. Tespit edilen bu rivâyetlerden hareketle onun hangi hadîs
kaynaklarını kullandığı, ne tür hadîsleri tercih ettiği, hadîsleri nasıl şerh
ettiği ve usul bilgisi üzerinde durulacaktır. Ayrıca Necip Fazıl’ın eserlerinde
sıklıkla kullandığı bazı rivayetler senet ve metin açısından da tahlil
edilecektir.

Anahtar Kelimeler

Hadîs, Sünnet, Necip Fazıl Kısakürek, Kültür, Tahlil

Kaynakça

• Aclûnî, İsmail b. Muhammed. Keşfu’l-hafâ ve muzîlu’l-ilbâ amma’ştehera mine’l-ahâdisi alâ elsineti’n-nâs. 2 cilt. Beyrut: Dâru’l-kütübi’l-‘ilmiyye, 1988.
• Ali el-Kâri, Ebü’l-Hasen Nûrüddîn Alî b. Sultân Muhammed el-Kārî el-Herevî. el-Esrârü’l-merfû’a fi’l-ahbâri’l-mevzûa (el-Mevzû’âtü’l-kübrâ). Thk. Muhammed es-Sabbâğ. Beyrut: Müessesetü’r-risâle, ts.
• Ali el-Müttakî, Alî b. Hüsâmiddîn b. Abdilmelik b. Kādîhân el-Hindî. Kenzu’l-ummal fi süneni’l-ekvâl ve’l-ef’âl. 5. Baskı. Beyrut: Müessesetü’r-risâle, 1981.
• Ahmed b. Hanbel. el-Müsned, Thk. Şuayb Arnavut. Beyrut: Müessesetü’r-risâle, 2001.
• Banarlı, Nihat Sami. Resimli Türk Eebiyâtı Tarihi. İstanbul: MEB Yayınları, 1972.
• Baz, İbrahim. “Necip Fazıl Kıskürek (ö. 1983) ve Tasavvuf”. Tasavvuf, İlmî ve Akademik Araştırma Dergisi. 10/10. Ankara: 203. 331-342.
• Beyhakî, Ebû Bekr Ahmed b. Hüseyn b. Alî el-Beyhakī. es-Sünenü’l-kübra. Thk. Mahmud Abdulkadir Ata. 11 cilt. Beyrut: Dâru’l-kütübi’l-‘ilmiyye, 1994.
• Beyhakî, Ebû Bekr Ahmed b. Hüseyn b. Alî el-Beyhakī. Şu’abu’l-iman. Beyrut: Dâru’l-kütübi’l-‘ilmiyye, 1410.
• Buhârî, Ebû Abdillah Muhammed b. İsmail. el-Câmiu’s-sahih. 6 cilt Beyrut: Dâru ibn kesir, 1987.
• Bursevî, İsmail Hakkı. Rûhu’l-beyân. 10 cilt. Beyrut: Dâru ihyai’t-turasi’l-arab, ts.
• Çakan, İsmail Lütfi. Hadîs Usülü, 5. Baskı. İstanbul: M.Ü. İlahiyat Fakültesi Vakfı Yayınları, 2014.
• Çetin, Nuran. “Necip Fazıl’ın Abdülhakim Arvâsî’yi Tanıması ve Tasavvufî Düşünceleri”. Türkish Studies 9/11. Ankara: 2014, 171-192.
• Dölek, Adem- Arslan, Abdullah. 101 Hadîs. İstanbul: Kitap Dünyası Yayınları, 2015.
• Dihlevî, Şah Veliyyullah. Hüccetüllâhi’l-bâliğa. Trc. Mehmet Erdoğan. İstanbul: İz Yayıncılık, 1994.
• Ebû Dâvûd, Süleyman b. Eşas es-Sicistânî. es-Sünen. İstanbul: Çağrı Yayınları, 1981.
• Ebû Nuaym el-Isbahânî. Hılyetü’l-evliya ve tabakâtu’l-asfiya. 10 cilt. Mısır: Mektebetü’t-tevfikiyye, 1974.
• Gazzâlî, Ebû Hâmid Muhammed b. Muhammed b. Muhammed b. Ahmed el-Gazzâlî. İhyâu ‘ulûmi’d-dîn. Trc. Ahmet Serdaroğlu. İstanbul: Bedir Yayınevi, 1985.
• Irâkî, Ebü’l-Fazl Zeynüddîn Abdürrahîm b. el-Hüseyn b. Abdirrahmân. Tahrîcu ehâdîsi ihyâu ‘ulûmi’d-dîn. 7 cilt. 1. Baskı, Riyad: Dâru’l-‘âsime, 1987.
• İbn Mâce, Ebû Abdillâh Muhammed b. Yezîd Mâce el-Kazvînî. es-Sunen. Thk. Şuayb Arnavut, 5 cilt. Riyâd: Dâru risâleti’l-‘alemiyye, 2009.
• Hatîb el- Bağdâdî, Ebû Bekr Ahmed b. Alî b. Sâbit el-Bağdâdî. er-Rıhle fî talebi’l-hadîs. Thk. Nurettin Itr. Beyrut: Dâru’l-kütüb, 1395.
• Hatîb el- Bağdâdî, Ebû Bekr Ahmed b. Alî b. Sâbit el-Bağdâdî. Şerefu ashâbi’l-hadîs. Thk. M. Said Hatiboğlu. Ankara: AÜİF Yayınları, 1971.
• İbn Kuteybe, Ebû Muhammed Abdullah b. Müslim. Ğarîbu’l-hadîs. Thk. Abdullah el-Cubûrî. Bağdat: Matbaatu’l-‘anî, 1397.
• İbn Mâce, Muhammed b. Yezid, el-Kazvinî. es-Sunen. Thk. Şuayb Arnavut, 5 cilt. Riyad: Dâru risâleti’l-alemiyye, 2009.
• İbnü’s-Salah, Osman b. Abdirrahman eş-Şehrezûrî. ‘Ulûmü’l-hadîs. Thk. Nurettin Itr. Dımaşk: Dâru’l-fikr 1998.
• İbn Teymiyye, Ahmed b. Abdulhalim b. Abdusselam. Minhâcu’s-Sunne. Thk. M. Reşad Salim. 9 cilt. Kahire: Dâru’l-kitâbi’l-İslâmi,1986.
• İbnü'l-Cevzî, Ebü’l-Ferec Cemâlüddîn Abdurrahmân b. Alî b. Muhammed el-Bağdâdî. el-Mevzû’ât. Thk. Abdurrahman Muhammed Osman. 3 cilt. Medine: el-Mektebetü’s-selefiyye, 1968.
• İbnü’l-Mülakkın, Ebû Hafs Sirâcüddîn Ömer b. Alî b. Ahmed el-Ensârî el-Mısrî. et-Tevdih, li şerhi’l-câmi’i’s-sahih. 36 cilt. Şam: Dâru’n-nevâdir, 2008.
• İbnü’l- Arabî, Muhyiddîn Muhammed b. Alî b. Muhammed el-Arabî et-Tâî el-Hâtimî. el-Futûhatu’l-Mekkyye. Thk. Osman Yahya. Mısır: Mektebetü’l-arabiyye, 1985.
• Kacıroğlu, Murat. “Biyografi Yazarı Olarak Necip Fazıl Kısakürek”. Bozok Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 5/5. Yozgat: 2014. 31-56.
• Kısakürek, Necip Fazıl. Çöle İnen Nur. 56. Baskı. İstanbul: Büyük Doğu Yayınları, 2016.
• Kısakürek, Necip Fazıl. Nur Harmanı. 12. Baskı. İstanbul: Büyük Doğu Yayınları, 2013.
• Kısakürek, Necip Fazıl. Tasavvuf Bahçeleri. 9. Baskı. İstanbul: Büyük Doğu Yayınları, 2007.
• Kısakürek, Necip Fazıl. Esselam, İstanbul: Büyük Doğu Yayınları, 1997.
• Kısakürek, Necip Fazıl İslâm Tasavvufu. 4. Baskı. İstanbul: Büyük Doğu Yayınları, 1991.
• Kısakürek, Necip Fazıl. İbrahim Ethem, 11. Baskı, İstanbul: Büyük Doğu Yayınları, 2007.
• Kısakürek, Necip Fazıl Bâbıâli, 4. Baskı, İstanbul: Büyük Doğu Yayınları, 1990.
• Kısakürek, Necip Fazıl. Dünya bir İnkılap Bekliyor, 3. Baskı. İstanbul: Büyük Doğu Yayınları, 1993.
• Kısakürek, Necip Fazıl. Tanrı Kulundan Dinlediklerim, 4. Baskı. İstanbul: Büyük Doğu Yayınları, 1993.
• Kısakürek, Necip Fazıl. O ve Ben. İstanbul: Büyük Doğu Yayınları, 1992.
• Kısakürek, Necip Fazıl. İman ve İslâm Atlası. İstanbul: Büyük Doğu Yayınları. 2015.
• Münâvi, Zeynüddin Muhammed Abdürraûf. et-Teysîr bi şerhi’l-câmi’i’s-sağîr. 3. Baskı. 2 cilt. Riyad: Mektebetü İmam Şafi, 1998.
• Müslim, Ebû’l-Huseyn b. Haccac. el-Câmiu’s-Sahih. 5 cilt. Thk. Muhammed Fuad Abdulbaki, Beyrut: Dâru ihya, ts.
• Nesâî, Ebû Abdirrahmân Ahmed b. Şuayb b. Alî en-Nesâî . Sunen. Thk. Abdülğaffar Süleyman. 6 cilt. Beyrut: Dâru’l kütubi’l ‘ilmiyye, 1991.
• Okay, M. Orhan. “Kısakürek, Necip Fazıl”. Türkiye Diyanet Vakfı Ansiklopedisi. 25:485-488. Ankara: TDV Yayınları, 2002.
• Öcal, Mustafa. Türkiye’de Din Eğitimi. İstanbul: Dergâh Yayınları, 2015.
• Said Havva. el-Esas fi’t-tefsir. 6. Baskı. 11 cilt. Kahire: Dâru’s-selam, 1424
• Sehâvî, Muhammed b. Abdurrahman. Mekâsidu’l-hasene. Thk. Muhammed Osman. Beyrut: Dâru’l-kitabi’l-arabî, 1985.
• Süyûti, Celaleddin Abdurrahman b. Ebi Bekr. el-Leâli’l-mesnû’a fi’l-ehâdîsi’l-mevdû’a. 2 cilt. Beyrut: Dâru’l-ma’rife, 1983.
• Süyûti, Celaleddin Abdurrahman b. Ebi Bekr. el-Câmi’u’s-sağîr fi ehâdîsi’l-beşîri’n-nezîr, 2 cilt. Beyrut: Dâru’l-ma’rife, 1990.
• Süyûti, Celaleddin Abdurrahman b. Ebi Bekr. ed-Düreru’l-müntesire fi ehâdisi’l muştehire. Thk. Mahmud Abdulkadir Ata. Kâhire: Dâru’l-i’tisam, 1987.
• Sübkî, Ebû Nasr Tâcüddîn Abdülvehhâb b. Alî b. Abdilkâfî es-Sübkî Tabaķātü’ş-Şâfiyyeti’l-kübrâ. 10 cilt. Kâhire: Hicr Yayınları, 1413.
• Tirmizî, Ebû İsa Muhammed b. İsa. es-Sünen. Thk. Fuad Abdulbaki. 5 cilt. İstanbul: Çağrı Yayınları, 1981.
• Uludağ, Süleyman. “Abdal”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedis.1: 59-61. Ankara: TDV Yayınları, 1988.
• Uysal, Muhittin. Tasavvuf Kültüründe Hadîs. İstanbul: Ensar Yayınları 2012.
• Yılmaz, Orhan. İbn Kayyim el-Cevziyye’nin Hadîs/Sünnet Anlayışı ve Metin Tenkidindeki Yeri. Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi, 2013.
• Yücel, Ahmet, Hadîs Usülü, İstanbul: M.Ü. İlahiyat Fakültesi Vakfı Yayınları, 2013.
• Zehebî, Ebû Abdillâh Şemsüddîn Muhammed b. Ahmed b. Osmân et-Türkmânî el-Fârikī ed-Dımaşkî. Siyerü a’lâmi’n-nübelâ. Beyrut: Müessesetü’r-risâle, 1985.