Analysis of the Bāb Headlines of al-Cāmi‘u’ś-śaąīą of the al-Bukhārī in Terms of the Verse Hadith Integrity

Yıl 2019, Cilt: 7 Sayı: 2, 19 - 39, 29.12.2019

Saffet Sancaklı

https://doi.org/10.5281/zenodo.3594063

Öz

One of the most striking points when examining al-Cāmi‘u’ś-śaąīą of Bukhari is headlines. His headlines were examined and evaluated from various perspectives, especially by the scholars. The issue that we will deal with and examine is to include verses in the headlines. We want to give plenty of examples by conducting analyzes on issues such as what is the purpose and the purpose of the verses in the headlines. We can briefly say that Bukhārī wanted to show and emphasize the integrity and coherence of the verse-hadith with this method. This method has long been considered by scholars. As a matter of fact, we can say that some studies, such as thesis, articles and communiques have been done recently on the headlines of Bukhārī. We will give references to some of these works on the following pages. In this context, the present study, the importance of Bukhārī’s headlines, featured some skills, the importance of verse-hadith integrity in the headlines, assays are performed on Bukhārī’s headlines, examples of the given in the verses in the headlines examples of questions of faith, judgment, morality and zuhd to including topics such as giving relevant examples and tried to explain the matter by giving plenty of examples regarding these issues. Bukhārī, while giving verses in the headlines, he designed them according to a system and method, which he built in his mind, rather than giving randomly them. Therefore, we will include his procedure in detail in our study.

Anahtar Kelimeler

Hadith, Bukhārī, al-Cāmi‘u’ś-śaąīą, the Verse-Hadith, Integrity

Ayet Hadis Bütünlüğü Açısından Buhârî’nin el-Câmi‘u’s-sahîh’inin Bâb Başlıklarının Analizi

Öz

Buhârî’nin el-Câmi‘u’s-sahîh’ini tetkik ettiğimizde en çok göze çarpan hususlardan birisi, bâb başlıklarıdır. Onun bâb başlıkları, özellikle şârihler tarafından çok değişik açılardan incelenmiş ve değerlendirilmiştir. Bizim ele alacağımız ve inceleyeceğimiz konu da bâb başlıklarında âyetlere yer verilmesidir. Bâb başlıklarında âyet-i kerimelere hangi usullerle neden yer vermiş? Amaç ve hedefi nedir? Çalışmamızda bu gibi hususlar üzerinde tahliller yaparak bol miktarda örnekler vermek istiyoruz. Kısaca diyebiliriz ki Buhârî bu yöntemle âyet-hadis bütünlüğünü ve birlikteliğini bizlere göstermek istemiştir. Bu metot öteden beri âlimlerin üzerinde durduğu bir husustur. Nitekim ülkemizde de son zamanlarda Buhârî’nin bâb başlıkları üzerinde bir takım tez, makale ve tebliğ türünden bazı çalışmaların yapıldığını söyleyebiliriz. Bu çalışmaların bazılarından, ileriki sayfalarda referanslar vereceğiz.  Bu bağlamda çalışmamızda Buhârî’nin bâb başlıklarının önemi, öne çıkan bazı vasıfları, bâb başlıklarında âyet-hadis bütünlüğünün önemi, Buhârî’nin bâb başlıklarıyla ilgili yapılan tahliller, bâb başlıklarındaki âyetlere yer verilmesine dair örnekler, itikâdî konulara dair örnekler, ahkâmla, ahlâk ve zühdle ilgili örnekler gibi konulara yer vererek meseleyi izah etmeye çalıştık.  Buhârî, bâb başlıklarında âyet-i kerimelere yer verirken bunları gelişi güzel vermeyip kendisinin zihninde kurguladığı bir sisteme yani bir usule göre dizayn etmiştir. Dolayısıyla uyguladığı bu usulüne çalışmamızda ayrıntılı bir şekilde yer vereceğiz.

Anahtar Kelimeler

Hadis, Buhârî, el-Câmi‘u’s-sahîh, Âyet-Hadis, Bütünlük

Kaynakça

• Ahmed b. Vâcihüddîn. el-Mütevârî ‘alâ terâcimi’l-Buhârî. 1115: 3a. İstanbul Umumi Kütüphanesi.
• Akyüz, Ali. “İmam Buhârî’nin Yabancı Tesirlere Karşı Tavrı ve Bunun Eserlerine Yansıması”. Din Eğitimi Araştırmaları Dergisi 11 (2003): 150-170.
• Arslan, Ali. “el-Câmiu’s-Sahîh’in “Kitâbu’r-rikâk” Bölümünün Bâb Başlıklarına Göre Buhârî’nin Rikâk Anlayışı”. Tarih Okulu 23 (2015): 151-153.
• Âzâmî Muhammed Mustafa. “Buhârî”. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. 6: 368369. İstanbul: TDV Yayınları, 1992.
• Bayar, Hasan. Buhârî’nin Bab Başlıklarına Yönetilen Eleştiriler (Umdetu’l-Kârî Bağlamında). Yüksek Lisans Tezi, Gaziantep Üniversitesi, 2017.
• Buhârî, Ebû Abdillah Muhammaed b. İsmail. Sahîh-i Buhârî. Nşr. Mustafa Dib el-Boğa. Dımeşk: Daru’l-ulumi’l-insaniyye, 1993.
• Hatibu’l-Bağdadi, Ebu Bekr Ahmet b. Ali b. Sabit. Târîhu Bağdad. Beyrut: y.y.: ts.
• el-Huseyni, Abdulmecid Haşim. el-İmâm el-Buhârî muhaddisen ve fakîhen. Kâhire: Dâru’lkavmiyye li’t-tıbaa ve’n-neşr, ts.
• İbn Hacer, Ahmed b. Ali el-Askalani. Fethu’l-bâri bi-şerhi Sahîhi’l-Buhârî. Beyrut: Dâru’lmarife, ts.
• İbn Hacer, Ahmed b. Ali el-Askalani. Hedyu’s-sârî mukaddimetü fethi’l-bârî. Beyrut: y.y., 1301.
• İbnü’l-Müneyyir, Nâsiruddîn Ahmed b. Muhammed el-İskandarânî. el-Mütevârî ‘alâ terâcimi ebvâbi’l-Buhârî. Nşr. Salâhuddîn Makbûl Ahmed. Kuveyt: Mektebetü’lma’allâ, 1987.
• Kanarya, Bayram. “Buhârî’nin “el-Câmiu’s-Sahîh” İsimli Eserinin “Kitâbü’l-İmân” Bölümünde Kur’an-Hadîs Bütünlüğünün Yansımaları”. Şarkiyat ICSS’17: Uluslararası Sosyal Bilimler Kongresi (14-17 Eylül 2017, Diyarbakır). 200-211.
• Koçyiğit, Talat. “İmam Buhârî ve “el-Cami‘u’s-Sahîh”i”. Diyanet İlmi Dergi 10/104-105 (1971): 19-23.
• Kutluay, İbrahim. “Tasavvuf Istılahlarının Oluşumunda Hadislerin Kaynaklık Değeri: Sahîh-i Buhârî’nin Kitâbü’r-Rikâk’ta Kullandığı Bâb Başlıkları Özelinde”. Buhara’dan Konya’ya İrfan Mirası ve XIII. yy. Medeniyet Merkezi Konya (2018): 271-274.
• Nesâî, Ahmed b. Şuayb. Sünen. İstanbul: Çağrı Yayınları, 1981. Nurettin el-Itr. “el-İmâm el-Buhârî ve fıkhü’t-terâcim fî Câmi‘ihi’s-Sahîh”. Kuveyt: y.y., 1985.
• Öztürk, Mustafa. “Buhârî’de Dünya ve Âhiret Algısı (Kitâbü’r-Rikâk Örneği)”. Marife: Dini Araştırmalar Dergisi 12/2 (2012): 55-71.
• Polat, Selahattin. “İnsan Hakları İle İlgili İslâmî Prensipler Işığında Buhârî’nin Sahîh’indeki Bazı Bâb Başlıklarının Fıkhî Görüşlerle Mukayesesi”. Erciyes Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 4 (1987): 120-135.
• Sakallı, Talât. “Aynî Gözüyle Buhârî”. Büyük Türk-İslâm Bilgini Buhârî (811-569) Uluslararası Sempozyum (18-20 Haziran 1987). 137-138.
• Sandıkçı, S. Kemal. Sahîh-i Buhârî Üzerine Yapılan Çalışmalar. Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları, 1991.
• Tokpınar, Mirza. “Buhârî’nin Sahîh’inde Kavram Olarak Duâ ve İman İlişkisi”. Hadis Tetkikleri Dergisi 11/1 (2013): 8-21.
• Toksarı, Ali. “Sahîhu’l-Buhârî’nin Bâb Başlıklarının Özellikleri ve Değeri (Terâcimu Sahîhi’l-Buhârî)”. Büyük Türk-İslam Bilgini Buhârî (811-869) Uluslararası Sempozyum (18-20 Haziran 1987, Kayseri), 110-111.
• Yüce, Sadettin. Dârimî ve Buhârî’nin Rikâk Bölümlerinin Tahlili. Yüksek Lisans Tezi. Sakarya Üniversitesi, 2010.