THE EMPLOYMENT OF FOREIGN EXPERTS IN TURKISH MINING SECTOR (1935-1980)

Yıl 2021, , 307 - 326, 20.06.2021

Metehan Şahin , Türker Şimşek

https://doi.org/10.46849/guiibd.938908

Öz

The aim of the study is to analyze the foreign experts employed in Turkish mining industry between 1935-1980. The majority of foreign experts occur the citizens of Germany, England, France and USA. Mineral Research and Exploration Institute, Turkey Iron and Steel Factory and Etibank are the leading institutions where foreign experts are employed. %23 of foreign experts are geologists %23, %14 are experts nand %11 are engineers. In the employment of some foreign experts, offering the additional exemptions except the wages is one of the findings of this study.

Anahtar Kelimeler

Foreign Expert, Mining, Employment

TÜRK MADENCİLİK SEKTÖRÜNDE YABANCI UZMAN İSTİHDAMI (1935-1980)

Öz

Yapılan çalışmada, 1935-1980 yılları arasında Türk madencilik sektöründe istihdam edilen yabancı uzmanların analiz edilmesi amaçlanmaktadır. Yabancı uzmanların önemli bir kısmı Almanya, İngiltere, Fransa ABD vatandaşlarından meydana gelmektedir. Yabancı uzmanların çalıştırıldıkları kurumların başında Maden Tetkik ve Arama Enstitüsü, Türkiye Demir ve Çelik Fabrikası ve Etibank gelmektedir. Mesleki dağılım olarak yabancı uzmanların, %23’ü jeolog, %14’ü uzman %11’i mühendistir. Bazı yabancı uzmanların istihdamında, aylık maaş dışında ek muafiyetler tanınması çalışmada elde edilen sonuçlardan biri olarak sayılmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Yabancı Uzman, Madencilik, İstihdam

Kaynakça

• Başbakanlık Cumhuriyet Arşivi. 30.18.1.2. Bakanları Kurulu Kararları Fonu.
• Akdağ, Ö. (2008). Cumhuriyetin İlk Yıllarında Eğitim Alanında Yabancı Uzman İstihdamı (1923-40). Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. 1(1): 45-77.
• Alkın, R. C. (2017). Modernleşme Kuramı Eleştirel Bir Giriş. Medeniyet ve Toplum Dergisi. 1(2): 199-202.
• Alp, M. (2004) Yabancıların Çalışma İzinleri Hakkında Kanun. Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi. 53(2): 33-59.
• Aykın, S. M. ve Öztürk, N. (2017). Türkiye İşgücü Piyasasında Serbestleşme ve Yabancı İstihdamı: Taahhütlerde İlerleme. Iğdır Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. (13): 623-655.
• Baylı, G. G. (2014). Türkiye’de İstihdam Edilen Fransız Uzmanlar ve Türk Modernleşmesine Katkıları. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Ankara: Hacettepe Üniversitei Atatürk İlkeleri ve İnkılâp Tarihi Enstitüsü.
• Bozeman, B. (2000). Technology Transfer And Public Policy: A Review Of Research And Theory. Research Policy. 29(4-5): 627-655.
• Bülbül, Y. ve Özbay, D. (2007). Osmanlı İmparatorluğu'nda Teknolojiye Karşı Direncin İktisat Tarihi. “İş, Güç” Endüstri İlişkileri ve İnsan Kaynakları Dergisi. 9(4): 19-41.
• Choi, H. J. (2009). Technology Transfer Issues And A New Technology Transfer Model. Journal of Technology Studies. 35(1): 49-57.
• Çifçi, C. (2014). Türk Çalışma Hayatında Yabancı Uyruklu Kadınlar: Çalışma İzni Verileri Işığında Mevcut Durum ve Sektörel Değerlendirilmeler. (Uzmanlık Tezi). Ankara: Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı.
• Demir, Ö. (2017). İkinci Dünya Savaşı’na Kadar Türkiye’de Madencilik Alanındaki Gelişmeler. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi. 5(40): 478-490.
• Dikici, A. (2017). Cumhuriyetin İlk Yıllarında Türk Polisinin Alman ve Avusturya Polis Teşkilatları İle İşbirliği (1923-1938). Belgi Dergisi. 2(14): 472-495.
• Er, S. (2014). Yabancıların Çalışma İzinleri ve Ön İzin Müessesesi. Uyuşmazlık Mahkemesi Dergisi. (4): 176-221.
• Erken, B. (2016). Uluslararası İşgücü Kanunu Çerçevesinde Türkiye'de Yabancıların Çalışması. TİSK Akademi. 11(22): 380-407.
• Ersungur, Ş. M. (1994). İktisadi Kalkınma ve Teknoloji. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi. 10(3-4): 41-56.
• Farhadikhah, Z. and Husseini, S. M. H. (2015). A Review Of Methods And Models Of Technology Transfer. International Letters of Social and Humanistic Sciences. (62): 173-181.
• Ganiyeva, S. (2018). Türk Soylu Yabancıların Türkiye’de Çalışma Hakkı ve Uygulamada Karşılaştıkları Sorunlar. Türkiye Barolar Birliği Dergisi. (139): 257-285.
• Gezer Baylı, G. (2014). Türkiye’de İstihdam Edilen Fransız Uzmanlar ve Türk Modernleşmesine Katkıları. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Ankara: Hacettepe Üniversitesi Atatürk İlkeleri ve İnkılâp Tarihi Enstitüsü.
• Herschbach, D. R. (1995). Technology As Knowledge: Implications For Instruction. Journal Of Technology Education. 7(1): 31-42.
• İleri, T. (2011). Cumhuriyet’in İlk Yıllarında Türkiye’de Madenciliğin Genel Durumu ve Atatürk’ün Madencilikle İlgili Düşünceleri. Kastamonu Eğitim Dergisi. 19(1): 287-296.
• Karaağaç, Ö. (2018). Yabancıların Türkiye’de Çalışmalarına İlişkin Temel Düzenleme Olarak Uluslararası İşgücü Kanununun Genel Değerlendirmesi. Çankaya Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi. 3(1): 89-121.
• Kaya, C. (2017). Türkiye’de Geçici Koruma Statüsü Sahibi Yabancıların Çalışma Hakları. Anadolu Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi. 1(5): 57-77.
• Keser, H. (2003). Yabancıların Çalışma İzinleri Hakkında Kanun Tasarısı Işığında Türkiye'de Yabancıların Çalışma Hakkı ve Yabancı Kaçak İşçilik. Kamu-İş. 7(2): 2-48.
• Keskin, Ö. (2007). Osmanlı Devleti'nde Yabancı Maden Mühendislerinin İstihdamı ve Osmanlı Madenciliğine Hizmetleri. Yakın Dönem Türkiye Araştırmaları. (11): 79-92.
• __________ (2011). Osmanlı Devleti’nde Maden Hukukunun Tekâmülü (1861-1906). Osmanlı Tarihi Araştırma ve Uygulama Merkezi. (29): 125-148.
• Landes, D. (1980). The Creation Of Knowledge And Technique: Today's Task And Yesterday's Experience. Daedalus. 109(1): 111-120.
• Markusen, J. R. and Trofimenko, N. (2007). Teaching Locals New Tricks: Foreign Experts As A Channel Of Knowledge Transfers. Journal of Development Economics. 88(1): 120-131.
• Malchow-Møller, N., Munch, J. R. and Skaksen, J. R. (2011). Do Foreign Experts Increase The Productivity Of Domestic Firms?. Discussion Paper, No.6001.
• MTA. (1936). Türkler ve Madencilik. Maden Tetkik ve Arama Dergisi. 5(1): 3-40.
• Ökçün, G. (1968). 1923 Yılında İzmir’de Toplanan Türkiye İktisat Kongresinde Kabul Edilen Esaslar. Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi. 23(1): 53-100.
• Quataert, D. (1985). 19. yy’da Osmanlı Devleti’nde Madencilik. Tanzimat’tan Cumhuriyet’e Türkiye Ansiklopedisi (4. Cilt, s. 914-916). İstanbul: İletişim Yayınları.
• Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı (1973). 50 Yılda Türk Sanayii. Ankara: Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı Yayınları.
• Santacreu-Vasut, E. and Teshima, K. (2016). Foreign Employees As Channel For Technology Transfer: Evidence From MNC's Subsidiaries In Mexico. Journal of Development Economics. (122): 92-112.
• Sayan, İ. Ö. ve Küçük, A. (2012). Türkiye’de Kamu Personeli İstihdamında Dönüşüm: Sağlık Bakanlığı Örneği. Ankara Üniversitesi SBF Dergisi. 67(1): 171-203.
• Şahin, M. (1998). Türk Eğitim Sisteminde Yabancı Eğitim Uzmanlarından Yararlanma. Toplumsal Tarih. 9(54): 12-18.
• Tamzok, N. (2005). Türkiye Madencilik Sektöründe Yapısal Dönüşüm ve Sonuçları. Türkiye 19. Uluslararası Madencilik Kongresi ve Fuarı (IMCET) (Bildiriler, s. 5-20), İzmir.
• _________ (2008). Osmanlı İmparatorluğu’nun Son Döneminden Çok Partili Döneme Madencilik Politikaları, 1861-1948. Ankara Üniversitesi SBF Dergisi. 63(04): 179-204.
• Tiryakioğlu, M. (2011). Teknoloji Transferi, Teknoloji Yoksulluğu Mu?. Ankara Üniversitesi SBF Dergisi. 66(02): 169-199.
• Töre, N. (2014) Türkiye’de Yabancıların Çalışma Şartları. TİSK Akademi. 9(18): 154-183.
• Turan, M. (1981). Madenciliğimizin Tarihsel Gelişimi. Türkiye Madencilik Bilimsel ve Teknik 7. Kongresi (Tebliğler Kitabı, s. 47-63), Ankara.
• Türk, H. S. (1981). Madenlerin Devletleştirilmesi. Türkiye Madencilik Bilimsel ve Teknik 7. Kongresi (Tebliğler Kitabı, s. 33-45), Ankara.
• Varlık, M. B. (1981). Osmanlı İmparatorluğu’nda Madenlerde Çalışma Koşulları Üzerine Bir Derleme/Deneme. Ekonomik Yaklaşım. 2(4): 191-210.
• Wahab, S. A., Rose, R. C., Jegak, U. ve Abdullah, H. (2009). A Review On The Technology Transfer Models, Knowledge-Based And Organizational Learning Models On Technology Transfer. European Journal Of Social Sciences. 10(4): 550-564.
• Yabancı Sermayeyi Teşvik Kanunu (1954, 23 Ocak). Resmi Gazete (Sayı 8615). Erişim Adresi: https://www.resmigazete.gov.tr/arsiv/8615.pdf.
• Yıldırım, S. (2007). Türkiye Demiryollarında İstihdam Edilen Yabancı Uzmanlar (1925-1950). Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi. 23(67-68-69): 305-338.
• __________ (2012). Cumhuriyet Döneminde Türk-Macar İlişkileri Çerçevesinde İstihdam Edilen Macar Uzmanlar. Cumhuriyet Tarihi Araştırmaları Dergisi. 8(15): 121-150.
• Zarakolu, A. (1958). Türkiyenin Maden ve Enerji Ekonomisinde Etibank. Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi. 15(1)