The Perception Of Turkey's Black Sea Policy By Russian Experts And State Structures

Yıl 2024, Cilt: 10 Sayı: 1, 140 - 168, 30.06.2024

Elena Salıs , Coşkun Topal

https://doi.org/10.46849/guiibd.1475519

Öz

The article provides analysis of how Turkey's foreign policy, particularly in the Black Sea region, is perceived by Russian experts and official bodies. The research aims to explore the development of Turkish foreign policy and its implications for the region, employing both qualitative and quantitative content analysis to achieve this goal. The study meticulously reviews expert reports focused on Russia's foreign policy strategy development and international process analysis, alongside a comprehensive examination of scientific articles from Russian think tanks and academic scholars on Turkey's international politics and its specific stance in the Black Sea region.
The research identifies a period of strained relations between 2014 and 2015, describing Turkey's policy as unpredictable and even adventurous. However, it notes a shift towards a more favourable cooperation between Turkey and Russia from 2016 onwards, particularly in energy projects like the Turk Stream Natural Gas Pipeline and the Akkuyu Nuclear Power Plant, as well as military and technical cooperation including Turkey's acquisition of S-400 missile defence systems.
A significant concern raised by Russian scholars is the potential impact of Turkey's Istanbul Canal project on the Montreux Convention, which could adversely affect Russia's geopolitical status in the Black Sea Straits. The analysis of articles on Turkey's policy in the Black Sea region reveals inconsistencies in Russian scholars' evaluations, indicating a positive interaction period from the 2000s to 2012, followed by a negative assessment from 2014 to 2015. The research further delves into the implications of Crimea's reunion with Russia on Turkish-Russian relations, highlighting Turkey's support for the Crimean Tatars as a factor influencing its Crimea policy, which could potentially escalate tensions between the two countries.
The study concludes that the Russian expert community and state structures perceive a lack of strategic understanding in Turkey's Black Sea policy, which could lead to significant geopolitical consequences for Russia. It emphasizes the situational cooperation in energy and military-technical fields while noting the absence of a comprehensive approach to Turkey's foreign policy ideology. The research suggests that overlooking these aspects could result in detrimental geopolitical outcomes for Russia, particularly in losing influence over Central Asia and the South Caucasus regions.
In summary, the article provides a critical assessment of Turkey's Black Sea policy from the perspective of the Russian expert community and state structures, highlighting areas of cooperation, concern, and potential geopolitical implications for Turkish-Russian relations.

Anahtar Kelimeler

Turkey, Russia, foreign policy, Black Sea region, İstanbul Canal

Türkiye’nin Karadeniz Politikasının Rus Uzman Topluluğu Ve Devlet Yapıları Tarafından Değerlendirilmesi

Öz

Bu çalışma, Türkiye'nin özellikle Karadeniz bölgesindeki dış politikasının Rus uzmanlar ve resmi kurumlar tarafından nasıl algılandığı analiz etmektedir. Araştırma, bu amaca ulaşmak için hem niteliksel hem de niceliksel içerik analizinden yararlanarak Türk dış politikasının gelişimini ve bunun bölgeye etkilerini araştırmayı amaçlamaktadır. Çalışmada, Rusya'nın dış politika stratejisi geliştirme ve uluslararası süreç analizine odaklanan uzman raporları titizlikle incelenmekte; ayrıca Rus düşünce kuruluşları ve akademisyenlerin, Türk dış politikası özelde Karadeniz bölgesindeki yaklaşımına ilişkin bilimsel makaleleri kapsamlı bir şekilde incelenmektedir.
Araştırmaya konu olan ve iki ülke ilişkilerinin gergin olduğu 2014 ve 2015 yıllarını kapsayan dönemde Rus uzmanlar, yorumlarında Türkiye'nin politikasını öngörülemez ve hatta maceracı olarak değerlendirmektedirler. Ancak, Rusya’da dış politika konusunda yorum yapan söz konusu uzmanlar, 2016'dan itibaren Türkiye ile Rusya arasında, özellikle Türk Akımı Doğal Gaz Boru Hattı ve Akkuyu Nükleer Santrali gibi enerji projelerinin yanı sıra Türkiye'nin S-400 savunma sistemi dâhil olmak üzere askeri ve teknik alanda daha olumlu bir işbirliğine doğru gidildiğine dikkat çekmektedirler.
Diğer yandan Rus bilim adamları, Kanal İstanbul projesinin Montrö Sözleşmesi üzerindeki olası etkisi üzerinde durmakta ve projenin, Rusya'nın Karadeniz Boğazlarındaki jeopolitik statüsünü olumsuz yönde etkileyebileceği değerlendirmesini yapmaktadırlar. Çalışmada, Rus bilim adamlarının değerlendirmelerindeki tutarsızlıklar da ortaya konmaktadır. Nitekim 2000-2012 arası dönemde söz konusu uzmanlar, Türkiye'nin Karadeniz politikasına ilişkin makalelerinde olumlu bir yaklaşım içindeyken, 2014 ve 2015 uçak krizi döneminde çalışmalarında olumsuz bir yaklaşım içine girmişlerdir.
Çalışmada ele alınan dönem açısından Rus uzman topluluğu ve devlet yapılarına ait yayınlarda, Türkiye'nin Karadeniz politikasında stratejik anlayış eksikliğine ve bu durumun Rusya için önemli jeopolitik sonuçlara yol açabileceği sonucuna varılmaktadır. Enerji ve askeri-teknik alanlarda durumsal işbirliğine vurgu yapılırken, Türkiye'nin dış politika ideolojisine yönelik kapsamlı bir yaklaşımın bulunmadığına dikkat çekilmektedir. Yine bu hususların göz ardı edilmesinin Rusya için zararlı jeopolitik sonuçlara, özellikle de Orta Asya ve Güney Kafkasya bölgeleri üzerindeki nüfuzunu kaybetmesine yol açabileceği sonucuna varılmaktadır.
Özetle çalışmada, Türkiye'nin Karadeniz politikası ve Türkiye-Rusya ilişkilerine yönelik olası jeopolitik etkilerinin, Rus uzman topluluğu ve devlet yapıları perspektifinden eleştirel bir değerlendirmesi ortaya konmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Türkiye, Rusya, dış politika, Karadeniz Bölgesi, Kanal İstanbul

Kaynakça

• Avatkov, V. A., & Krylov, D. S. (2023). Ideyno-tsennostnoe vozdeystvie Turtsii na protsessy v informatsionnom prostranstve Respubliki Krym. Rossiya: obshchestvo, politika, istoriya, 5(5), 84-93.
• Baranov, A. V. (2021). Kanal “Stambul” V Sısteme Riskov Natsıonal’noi Bezopasnosti Rossii V Chernomorsko-Sredizemnomorskom Regione. Mir posle pandemii Covid-19: Politika, bezopasnost’, ekonomıka I kul’tura-prognozy budushchego cherez prızmu nastoyashchego, 7-13.
• Birleşmiş Milletler web sitesi. (1982). Birleşmiş Milletler Deniz Hukuku Sözleşmesi. Erişim Tarihi: 21.01.2022, https://www.un.org/ru/law/lawsea/convention.shtml
• Boldyrev, A. V. (2013). Osnovnye napravleniya rossiisko-turetskikh otnoshenii v Chernomorskom regione v 2002 – 2012 gg. Rossiisko-turetskie otnosheniya: 2002 – 2012 gody (materialy Kruglogo stola, g. Moskva, 4 aprelya 2013 goda). M.: MGIMO – Universitet.
• Boldyrev, A. V. (2017). Proekt Stambul’skogo kanala: politika, ekonomika, ekologiya (2011–2015). In N. YU. Ul’chenko vd. (Ed.), Epoha pravleniya v Turtsii Partii spravedlivosti i razvitiya: promezhutochnye itogi i prognozy (2002–2015) içinde (ss. 83–104). Moscow: IV RAN, Izdatel’ Vorob’ev.
• Boldyrev, A. V. (2018). K voprosu o geografii Stambul’skogo kanala. Vostochnaya analitika, 3, 120-132.
• Boldyrev, A. V. (2019a). K voprosu o pravovom regulirovanii sudokhodstva v Stambul’skom kanale. Vestnik IV RAN, 3, 223–234.
• Boldyrev, A. V. (2019b). Proekt Stambul’skogo kanala v kontekste rossiisko-turetskikh otnoshenii: geopolitika i ekonomika. In N.Yu. Ul’chenko vd. (Ed.), Vneshnepoliticheskie interesy Rossii: istoriya i sovremennost’ içinde (s. 10-26). Trudy IV RAN. Vyp. 20. M.: IV RAN.
• Boldyrev, A. V. (2019c). Strategiya-2023: infrastrukturnye megaproekty Partii spravedlivosti i razvitiya nakanune 100-letiya Turetskoi Respubliki. In N.Yu. Ul’chenko vd. (Ed.), Politicheskaya transformatsiya na musul’manskom Vostoke: opyt Turtsii i drugikh stran içinde (s. 29). Trudy IV RAN. Vyp. 20. M.: IV RAN.
• Boldyrev, A. V. (2019d). Vzglyad na ekspertnoe soobshchestvo Turtsii posle popytki voennogo perevorota 2016 g. Vestnik IV RAN, 4, 188–197.
• Boldyrev, A. V. (2020a). K voprosu o vozmozhnosti dlya Rossii uchastvovat’ vturetskomproekte kanal “Stambul”. Vestnik IV RAN, 1, 271–280.
• Boldyrev, A. V. (2020b). Proekt Stambulskogo kanala v fokuse rossiiskikh i turetskikh publikatsii. Mezhdunarodnye protsessy, 2020, 18(3), 164-178.
• Demeshko, N. E., & Irkhin, A. A. (2022). Turetskaya respublika i Ukraina: Ispol’zovanie krymsko-tatarskogo voprosa vo vneshnepoliticheskom kurse posle 2014 goda. Vestnik RUDN. Seriya: Mezhdunarodnye otnosheniya, 4, 755-770.
• Gabrielyan, A. (2017, 28 Şubat). Turtsiya: Stambul’skii kanal i Konventsiya Montre. Institut Blizhnego Vostoka. Erişim Tarihi: 21.01.2022, http://www.iimes.ru/?p=32948
• Gabrielyan, A. (2018, 2 Nisan). O khode realizatsii plana stroitel’stva kanala “Stambul”. Institut Blizhnego Vostoka. Erişim Tarihi: 21.01.2022, http://www.iimes.ru/?p=43134
• Gabrielyan, A. (2019, 11 Aralık). Kanal “Stambul” kak faktor bor’by mezhdu “staroi” i “novoi” Turtsiei. Institut Blizhnego Vostoka. Erişim Tarihi: 21.01.2022, http://www.iimes.ru/?p=64422
• Grigoryan, D. ve diğerleri. (2020). Etnopolıtıcheskaya mobilizatsıya krymskikh tatar v kontekste interesov turetskoy elity. Gosudarstvennoye i munitsipal’noye upravleniye. Uchenyye zapiski, 2, 178-182.
• IMEMO. (s.y.). Rossiya i mir. Ezhegodnyi prognoz. Ezhegodnyi doklad IMEMO RAN i Fonda Perspektivnykh issledovanii i initsiativ. Erişim Tarihi: 05.03.2022, https://www.imemo.ru/publications/periodical/rw/archive
• Irkhin, A. A., & Demeshko, N. E. (2019). Krymskiy aspekt rossiysko-turetskikh otnosheniy: faktory “myagkoy i zhestkoy sily”. Perspektivy. Elektronnyy zhurnal, 2(18), 37-49.
• Kolesnikov, A. A. (2015). Geopoliticheskaya sostavlyayushchaya vozvrashcheniya Kryma v sostav Rossii: vzglyad iz Rossii. Vestnik Moskovskogo gosudarstvennogo lingvisticheskogo universiteta, 26(737), 108-112.
• Korobov, A. A., & Smetannikov, S. S. (2015). Vliyanie Turtsii na regionalnye politicheskie protsessy Respubliki Krym: konstruktivnyy analiz. Vestnik Povolzhskogo instituta upravleniya, 4(49), 24-33.
• Korotyshev, A. P., & Sorokin, A. S. (2016). Turbulentnost’ vneshnei politiki Turtsii v noveishei istorii: otsenki amerikanskikh i rossiiskikh ekspertov. Vestnik Nizhegorodskogo universiteta im. NI Lobachevskogo, 6, 59.
• Kovalev, V. I. (2018a, 19 Mart). Turtsiya: o razvitii proekta kanala “Stambul”. Institut Blizhnego Vostoka. Erişim Tarihi: 21.01.2022, http://www.iimes.ru/?p=42720
• Kovalev, V. I. (2018b, 30 Mart). K voprosu o razvitii proekta kanala “Stambul” (prodolzhenie). Institut Blizhnego Vostoka. Erişim Tarihi: 21.01.2022, http://www.iimes.ru/?p=43061
• Kovalev, V. I. (2018c, 28 Nisan). O zayavleniyakh prezidenta Turtsii R.T. Erdogana v otnoshenii realizatsii proekta kanala “Stambul”. Institut Blizhnego Vostoka. Erişim Tarihi: 21.01.2022, http://www.iimes.ru/?p=43938
• Kovalev, V. I. (2020a, 2 Şubat). O tekushchei situatsii s realizatsiei proekta stroitel’stva Kanala “Stambul”. Chast’ 1. Institut Blizhnego Vostoka. Erişim Tarihi: 01.01.2022, http://www.iimes.ru/?p=66689
• Kovalev, V. I. (2020b, 9 Şubat). K voprosu o realizatsii proekta stroitel’stva Kanala “Stambul”. Institut Blizhnego Vostoka. Erişim Tarihi: 21.01.2022, http://www.iimes.ru/?p=66880
• Mamedov, R., & Pylova, O. (2020). Na puti k “startegicheskoi glubine” v Prichernomor’e. RSMD. Erişim Tarihi: 04.03.2022, https://russiancouncil.ru/analytics-and-comments/analytics/na-puti-k-strategicheskoy-glubine-v-prichernomore/
• Morskaya doktrina Rossiiskoi Federatsii ot 26 iyulya 2015 goda. (2015). Erişim Tarihi: 02.03.2022, http://static.kremlin.ru/media/events/files/ru/uAFi5nvux2twaqjftS5yrIZUVTJan77L.pdf
• Naumkin, A. V. (2021). Rossiya i morskaya turetskaya revolyutsiya. RSMD. Erişim Tarihi: 11.05.2023, https://russiancouncil.ru/analytics-and-comments/comments/rossiya-i-morskaya-turetskaya-revolyutsiya/
• Osnovy gosudarstvennoi politiki RF v oblasti voenno-morskoi deyatel’nosti na period do 2030 g. ot 2017 g. (2017). Erişim Tarihi: 02.03.2022, http://static.kremlin.ru/media/acts/files/0001201707200015.pdf
• Reporter. (2018). Novyi turetskii kanal udarit po Rossii. Erişim Tarihi: 21.01.2022, https://topcor.ru/2256-novyj-tureckij-kanal-udarit-po-rossii.html
• Rusya Federasyonu Dışişleri Bakanlığı web sitesi. Turetskay Respublika. Erişim Tarihi: 02.04.2022, https://www.mid.ru/ru/maps/tr/?FILTER-SECTION=115&pagen_1=107&country_code=tr&COUNTRY_CODE=tr
• Saetov, I.G. (2018). Ostrov Stambul. Novyi Bosfor – natsional’nyi proekt Erdogana dlya “novoi Turtsii”. Novaya gazeta. Erişim Tarihi: 07.04.2022, https://novayagazeta.ru/articles/2018/02/05/75391-ostrov-stambul
• Safarov, Fuad (2019, 29 Aralık). Kanal İstanbul, Boğazlar’ı isteyen Stalin ve Türk-Rus ilişkileri. dikGAZETE. Erişim Tarihi: 23.01.2022, https://www.dikgazete.com/yazi/kanal-istanbul-bogazlar-i-isteyen-stalin-ve-turk-rus-iliskileri-makale,2010.html-2010.html
• Selivanova, M. (2011, 29 Nisan). Stambul’skii kanal nefteprovodu ne zamena. RIA Novosti. Erişim Tarihi: 21.01.2022, https://ria.ru/20110429/369294052.html
• Smirnov, F. (2019, 27 Aralık). Posol Rossii prokommentiroval stroitel’stvo kanala “Stambul” v Turtsii. RIA Novosti. Erişim Tarihi: 23.01.2022, https://ria.ru/20191227/1562947557.html
• Sosnov, G. I. (2018). Megaproekty Turtsii: na puti k protsvetaniyu ili krizisu? Problemy natsional’noi strategii, 5(50), 187–199.
• Starodubtsev, I. I. (2011). Transformiruyushchayasya Turtsiya. M.: Institut Blizhnego Vostoka – MGIMO- Universitet MID Rossii.
• Starodubtsev, I. I. (2018a, 22 Ağustos). K voprosu o perspektivakh realizatsii proekta kanala “Stambul”. Institut Blizhnego Vostoka. Erişim Tarihi: 21.01.2022, http://www.iimes.ru/?p=47145
• Starodubtsev, I. I. (2018b, 8 Aralık). K voprosu o glavnykh turetskikh infrastrukturnykh proektakh: tretii aeroport i kanal “Stambul”. Institut Blizhnego Vostoka. Erişim Tarihi: 21.01.2022, http://www.iimes.ru/?p=50854
• Starodubtsev, I. I. (2019a). Chernomorskii region: vozmozhnosti dlya sotrudnichestva Rossii i Turtsii. Rossiiskii sovet po mezhdunarodnym delam. Erişim Tarihi: 20.01.2022, https://russiancouncil.ru/analytics-and-comments/analytics/chernomorskiy-region-vozmozhnosti-dlya-sotrudnichestva-rossii-i-turtsii/
• Starodubtsev, I. (2019 b, 24 Mart). Dlya korabley NATO mozhet poyavitsya novyy put'. Moskovskiy Komsomolets. https://www.mk.ru/politics/2019/03/24/dlya-korabley-nato-mozhet-poyavitsya-novyy-put.html
• Starodubtsev, I. I. (2019c, 1 Nisan). Ukrainskii vzglyad na proekt stroitel’stva Kanala “Stambul” i konventsiyu Montre. Institut Blizhnego Vostoka. Erişim Tarihi: 21.01.2022, http://www.iimes.ru/?p=54537
• SVOP. (2014). Strategiya - XXI: versiya dlya obsuzhdeniya. Erişim Tarihi: 02.03.2022, http://svop.ru/wp-content/uploads/2014/02/strategy_2new.pdf
• SVOP. (2016). Strategiya dlya Rossii. Erişim Tarihi: 02.03.2022, https://svop.ru/wp-content/uploads/2016/05/%D1%82%D0%B5%D0%B7%D0%B8%D1%81%D1%8B_23%D0%BC%D0%B0%D1%8F_sm.pdf
• Topal, C. (2014). Milli Mücadele’de Türk-Rus İlişkileri. Murathan Yayınları.
• Topal, C. (2019). Russkie bezhentsy v kontekste turetsko-rossiyskikh otnosheniy. In Olcay Türkan & Sorokina Marina (Eds.), Russkaya “Belaya Emigratsiya” v Turtsii: Vek Spustya (1919–2019) (pp. 11-36). DRZ im. A. Spljenitsina.
• Ukaz Prezidenta Rossiiskoi Federauii o Strategii natsional’noi bezopansosti Rossiiskoi Federatsii. (n.d.). http://static.kremlin.ru/media/events/files/ru/QZw6hSk5z9gWq0plD1ZzmR5cER0g5tZC.pdf (Erişim Tarihi: 02.03.2022).
• Uznarodov, D. I. (2022). Krymskiy poluostrov v kontekste vneshney politiki Turetskoy Respubliki. In Obshchestvo v epokhu krizisa globalizatsii: Aktualnye problemy prava, ekonomiki i mezhkulturnoy kommunikatsii: Sbornik statey (Vol. 2, pp. 251-259). Sputnik nauki.
• Voennaya doktrina Rossiiskoi Federatsii. (2015). https://www.mid.ru/print/?id=1584621&lang=ru (Erişim Tarihi: 02.03.2022).
• Yetkin, M. (2011, April 30). Rus Büyükelçisi’nden Çılgın Proje eleştirisi: Montrö korunmalı. T24. https://t24.com.tr/haber/rus-buyukelcisinden-cilgin-proje-elestirisi-montro-korunmali,142163 (Erişim Tarihi: 23.01.2022).
• Zanina, V. (2014). Iz Kremlya Bosfor ne viden. Mezhdunarodnaya zhizn’, 6, 82-94.