Ömrünü Tamamlamış Araçların Geri Dönüşümünde Yükseltilmiş Yönetmelik Hedeflerini Karşılamak İçin Ağ Tasarımı ve Modellenmesi

Yıl 2017, Cilt: 5 Sayı: 3, 223 - 236, 15.09.2017

Neslihan Demirel

Öz

Gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerde; gömülecek atık
miktarını sınırlayan yasal düzenlemeler, ömrünü tamamlamış ürünlerin geri
kazanımıyla elde edilecek ekonomik ve ekolojik faydalar ve çevreye duyarlı
müşterilerin beklentilerinin artması nedeniyle uygun geri dönüşüm ağlarının
tasarımı önemli bir konu haline gelmiştir. Otomotiv endüstrisi, imalatçıların
sorumluluklarının yönetmeliklerle belirlendiği sektörlerden birisidir.
Türkiye’de, otomobil imalatçıları ömrünü tamamlamış araçları (ÖTA) ücretsiz
geri almak, araç ağırlığının belirli bir yüzdesini geri dönüştürmek ve geri
kazanmakla yükümlüdür. T.C. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından 30.12.2009
tarihinde resmi gazetede yayımlanan Ömrünü Tamamlamış Araçların Kontrolü
Hakkında Yönetmelik, ÖTA’ların ağırlığının %85’inin yeniden kullanımı ve geri
kazanımını zorunlu kılarken, bu değer 2020 yılı ve sonrası için %95’e
yükseltilmiştir. Avrupa Birliğinin (AB) ÖTA’ların geri kazanımıyla ilgili
2000/52/EC sayılı yönetmeliğine göre %95 hedefi AB ülkelerinde 2015 yılından
itibaren zorunlu hale getirilmiştir.  Bu
çalışma, 2015 yılından itibaren AB'de uygulanan, 2020 yılından itibaren de
ülkemizde uygulanacak olan ÖTA geri kazanım hedeflerinin artmasının ÖTA geri
dönüşüm ağ yapısına olan etkilerini analiz etmeyi amaçlamaktadır.

Anahtar Kelimeler

Ömrünü tamamlamış araç, ağ tasarımı, matematiksel model, işleme sonrası atık

Kaynakça

• [1] Özceylan E., Demirel N., Çetinkaya C., Demirel E., A Closed-Loop Supply Chain Network Design for Automotive Industry in Turkey, Computers & Industrial Engineering, 1, 1-27, 2017.
• [2] Türkiye İstatistik Kurumu, Motorlu Kara Taşıtları İstatistikleri, URL: http://www.turkstat.gov.tr/PreHaberBultenleri.do?id=24596, Ocak 2017.
• [3] Demirel E., Demirel N., Gokcen H., A Mixed Integer Linear Programming Model to Optimize Reverse Logistics Activities of End-of-Life Vehicles in Turkey, Journal of Cleaner Production, 112, 2101-2113, 2016.
• [4] Mansour, S., Zarei, M., A Multi-Period Reverse Logistics Optimisation Model For End-Of-Life Vehicles Recovery Based On EU Directive, International Journal of Computer Integrated Manufacturing, 21, 7, 764-777, 2008.
• [5] Zarei, M., Mansour, S., Kahsan, A. H., Karimi, B., Designing a Reverse Logistics Network for End-of-Life Vehicles Recovery, Mathematical Problems in Engineering, 2010, 1-17, 2010.
• [6] Cruz-Rivera, R., Ertel, J., Reverse Logistics Network Design For The Collection Of End-Of-Life Vehicles In Mexico, European Journal of Operational Research, 196, 930-939, 2009.
• [7] Guranowska, A. M., End-Of-Life Vehicles Recycling Network Design, Journal of KONES Powertrain and Transport, 18(3), 261-268, 2011. [8] Farel, R., Yannou, B., Bertoluci, G., Finding Best Practices For Automotive Glazing Recycling: A Network Optimization Model, Journal of Cleaner Production, 52 (2013), 446-461, 2013.
• [9] Ene, S., Öztürk, N., Network Modeling For Reverse Flows Of End-Of-Life Vehicles, Waste Management, 38, 284–296, 2015.
• [10] Phuc, P. N. K., Yu, V. F., Tsao, Y. C., Optimizing Fuzzy Reverse Supply Chain For End Of Life Vehicles, Computers and Industrial Engineering, doi: 10.1016/j.cie.2016.11.007, 2016.
• [11] Cossu, R., Fiore, S., Lai, T., Mancini, G., Ruffino, B., Viotti, P., Zanetti, M. C., Italian Experience on Automotive Shredder Residue: Characterization and Management, 3rd International Conference on Industrial and Hazardous Waste Management, Crete2012.
• [12] Ruffino, B., Fiore, S., Zanetti, M. C., Strategies For The Enhancement Of Automobile Shredder Residues (Asrs) Recycling: Results And Cost Assessment, Waste Management, 34 (2014), 148-155, 2014.
• [13] Inglezakis, V. J., Zorpas, A. A., Automotive Shredder Residue (ASR): A Rapidly Increasing Waste Stream Waiting For A Sustainable Response, Sustainable Development and Planning IV, 120, 835-843, 2009.
• [14] Kurose, K., Okuda, T., Nishijima, W., Okada, M., Heavy Metals Removal from Automobile Shredder Residues (ASR), Journal of Hazardous Material, 137 (3), 1618–1623, 2006.
• [15] Cossu, R., Fiore, S., Lai, T., Luciano, A., Mancini, G., Ruffino, B., Viotti, P., Zanetti, M. C., Review of Italian Experience on Automotive Shredder Residue Characterization and Management, Waste Management, 34 (10), 1752–1762, 2014.
• [16] Cossu, R., Lai, T., Automotive Shredders Residue (ASR) Management: An Overview, Waste Management, 45(2015), 143-151, 2015.
• [17] GHK in association with Bio Intelligence Service, A Study to Examine the Benefits of the End of Life Vehicles Directive and the Costs and Benefits of a Revision of the 2015 Targets for Recycling, Reuse and Recovery under the ELV Directive, Final report to DG Environment, Birmingham, USA., 2006a. [18] Türkiye İstatistik Kurumu, Motorlu Kara Taşıtları İstatistikleri, URL: http://tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri.do?id=18762, Aralık 2014.
• [19] GHK in association with Bio Intelligence Service, A Study to Examine the Costs and Benefits of the ELV Directive – Final Report Annexes, Annex 3: Post-shredder technologies – review of the technologies and costs, Final Report to DG Environment, 2006b.