Akaryakıt Ekonomisi

Yıl 2018, Sayı: 14, 44 - 61, 01.10.2018

Rafet Ertekin

Öz

Bu çalışmada, petro-dolar sistemi ve Türkiye’deki petrol piyasasının oluşum süreci, kamu gelirlerine katkı, mali hukuk unsurları, akaryakıt fiyatlarını etkileyen faktörler, fiyat dalgalanmaları, akaryakıt vergisi sistemi ve piyasa ekonomisi incelenmiştir. 2000 ve 2018 arasında Brent petrolü ile yerel petrol fiyatları ve dolaylı vergiler arasındaki yıllık yüzde değişim incelenmiş ve Brent petrolünün yurt içi fiyatlarda etkili olduğu ve dolaylı vergilerin maliye politikasına göre belirlendiği gözlenmiştir. Çalışmanın sonunda, Türkiye’nin öngörülebilir piyasaları ve enerji arz güvenliği politikaları değerlendirilmiştir

Anahtar Kelimeler

Doğal Kaynaklar, Enerji, Çevre, Akaryakıt Ekonomisi, Petrol Vergileri, Petrol Fiyatları

Fuel Economy

Öz

In this study, the oil-dollar system and process of the formation of the oil market in Turkey, contributions to public revenue, financial law elements, factors affecting fuel prices, price fluctuations, fuel tax system and the market economy have been investigated. Between 2000 and 2018, the annual percentage change between Brent oil and local oil prices and indirect taxes was examined and it was observed that Brent oil was effective in domestic prices and indirect taxes were determined according to fiscal policy. At the end of the study, Turkey’s predictable markets and energy supply security policies were evaluated

Anahtar Kelimeler

Natural Resources, Energy, Environment, Fuel Economy, Oil Taxes, Oil Prices

Kaynakça

• • Alquist, R., & Gervais, O. (2013). The Role of Financial Spe- culation In Driving the Price of Crude Oil. The Energy Journal, 35-54.
• • Çakmakçı, A. (2013). Akaryakıt Sektörüne İlişkin Vergi ve Mali Hukuk Uygulamaları. Seçkin
• • DPT. (2007). Petrol ve Petrol Ürünleri Sanayii Özel İhtisas Ko- misyonu Raporu. Ankara.
• • Engdahl, W. (2008). Petrol para iktidar Anglo-Amerikan poli- tikası ve yeni dünya düzeni. Çev. Ertuğrul Bilal). İstanbul: Alfa Yayınları.
• • Eraydın, K. (2015). Petrol Fiyatlarındaki Düşüşün Nedenleri ve Etkileri. (İ. A. Bölümü)
• • EPDK. (2018). Petrol Piyasası Aylık Sektör Raporu
• • EPDK. (2017). Petrol Piyasası Yıllık Sektör Raporu
• • EPDK. (2018). Petrol Piyasası Yıllık Sektör Raporu
• • Furuncu, Y. (2018). Küresel Enerji Piyasalarında Konvansiyonel Olmayan Üretimin Yükselişi ve Etkileri. İstanbul: SETA.
• • Goulder, L. H. (1994). Energy taxes: traditional efficiency ef- fects and environmental implications. Tax policy and the eco- nomy, 8, 105-158.
• • Hamilton, J. D. (2003). What is an oil shock?. Journal of eco- nometrics, 113(2), 363-398.
• • Hamilton, J. D. (2008). Understanding crude oil prices (No. w14492). National Bureau of Economic Research.
• • Kibritcioglu, A., & Kibritcioglu, B. (2003). Ham Petrol ve Akar- yakit Urunu Fiyat Artislarinin Turkiye’deki Enflasyonist Etkileri (= Inflationary Effects of Increases in Prices of Improted Cru- de-Oil and Oil-Products in Turkey) (No. 0306003). EconWPA.
• • Lokman, K. (1969). Türkiye’de petrol arama amacıyla yapılan jeolojik etütler. Maden Tetkik ve Arama Dergisi, 72(72).
• • Novotný, F. (2012). The link between the Brent crude oil price and the US dollar exchange rate. Prague Economic Papers, 2(2012), 220-232.
• • Odası, P. M. (2016, Nisan). Petrol Bülteni. (1).
• • Özlale, Ü., & Pekkurnaz, D. (2010). Oil prices and current ac- count: A structural analysis for the Turkish economy. Energy Policy, 38(8), 4489-4496.
• • ÖZTÜRK, İ., & KARPUZ, S. (2006). Türkiye’nin Enerji Ekono- misi ve Petrolün Geleceği. Müsiad Araştırma Raporları, (49).
• • PETDER. (2017). Akaryakıt Dağıtım Sektörünün Türkiye Eko- nomisindeki Yeri ve Önemi. Petrol Sanayi Derneği.
• • PETDER. (2017). Sektör Raporu. Petrol Sanayi Derneği.
• • PETDER. (2018). Ağustos Ayı Sektör Raporu. Petrol Sanayi Derneği.
• • Portney, P. R., Parry, I. W., Gruenspecht, H. K., & Harrington, W. (2003). Policy watch: the economics of fuel economy stan- dards. Journal of Economic perspectives, 17(4), 203-217.
• • Taşman, C. E. (1949). Petrolün Türkiye’de Tarihçesi. Maden Tetkik ve Arama Dergisi, 39(39).
• • Terzioğlu, M. K. Ham Petrol Fiyatları ve Döviz Kruru: Mar- kov-Geçiş Hata Düzeltme Modeli. Finans Ekonomi ve Sosyal Araştırmalar Dergisi (FESA), 3(1), 339-347.
• • TPAO. (2017). Ham Petrol ve Doğalgaz Sektör Raporu. Türkiye Petrolleri Strateji Geliştirme Daire Başkanlığı.
• • TÜPRAŞ. (2017). Faaliyet Raporu. Türkiye Petrol ve Rafinerileri Anonim Şirketi (TÜPRAŞ), Ankara.
• • Yiğit, E. (1993). Petrol sanayiinde gelişmeler ve Türkiye’de pet- rol talebi üzerine ekonometrik bir inceleme. DPT.
• • https://www.globalpetrolprices.com/articles/51/, Eri- şim:30/11/2018.
• • https://www.globalpetrolprices.com/articles/46/, Eri- şim:30/11/2018.
• • https://www.epdk.org.tr/Detay/DownloadDocument?id=mV- y+EM5Z1DU, Erişim:02/09/2018
• • https://enerjienstitusu.org/2014/01/28/makale-turkiye-pet- rol-piyasasinda-kayitdisi-ile-mucadele, Erişim:09/10/2018.
• • http://www.barissanli.com/calismalar/2011/Haz2011-baris- sanli-ithalatkurupetrol.pdf Erişim:04/09/2018.
• • https://www.iea.org/oil2018/ ,Erişim:04/09/2018.
• • https://blogs.imf.org/2014/12/22/seven-questions-a- bout-the-recent-oil-price-slump/ Erişim:14/10/2018.
• • https://www.iea.org/textbase/npsum/high_oil04sum.pdf, Eri- şim:04/09/2018.
• • http://www.mahfiegilmez.com/2014/12/once-petrol-fiyatlar-a- normal-bicimde.html Erişim:14/10/2018
• • http://tcmbblog.org/wps/wcm/connect/blog/tr/main+- menu/analizler/vadeli+petrol+fiyatlari#dipnot2_link şim:14/10/2018. ,Eri
• • http://www.oecd.org/tax/tax-policy/taxing-energy-u- se-2018-executive-summary.pdf, Erişim:09/10/2018.
• • https://www.bp.com/content/dam/bp/en/corporate/pdf/ener- gy-economics/statistical-review/bp-stats-review-2018-full-re- port.pdf, Erişim:14/10/2018.
• • http://www.eppen.org/index.php?sayfa=Yorumlar&link=&ma- kale=183, Erişim:05/09/2018 (Footnotes)