Doğrudan Yabancı Yatırımlar, Ekonomik Büyüme ve Dış Ticaret arasındaki ilişki; Türkiye Örneği

Yıl 2018, Sayı: 11, 72 - 80, 01.01.2018

Ramazan Sayar

Öz

Bu çalışmamızda gelişmekte olan ülkelerin en çok tercih ettiği yatırım çeşidi olan doğrudan yabancı yatırımlar DYY , ekonomik büyüme, ithalat ve ihracattan oluşan dış ticaret arasındaki nedensellik ilişkilerine Türkiye’nin 1970–2012 dönemini kapsayan yıllık verileri ile bakılmıştır. Değişkenler arasındaki nedensellik ilişkisinin varlığının tespiti için vektör hata düzeltme modeli VECM ve Johansen eş bütünleşme testinden faydalanılmıştır. Eş bütünleşme testi sonucunda doğrudan yabancı yatırımlar, büyüme ve dış ticaret arasında uzun dönem denge ilişkisinin bulunduğu ve tek bir eş bütünleşme vektörü olduğu değerlendirilmiştir. Seriler eş bütünleşik bulunduğundan Granger nedensellik testi VECM kullanılarak yapılmıştır. Büyüme, ihracat, ithalat ve DYY arasındaki ilişki bu çalışmada eş bütünleşme çerçevesinde ithalat ve DYY arasında çift yönlü olarak tanımlanmıştır. Genel olarak Granger nedensellik testi ile İhracat→ithalat→GSMH→DYY→İthalat şeklinde bir ilişki ortaya çıkmıştır

Anahtar Kelimeler

Doğrudan Yabancı Yatırımlar, Büyüme, Türkiye

Relation Between Foreign Direct Investment, Economic Growth and Foreign Trade: Evidence from Turkey

Öz

This study investigates causal relationship between foreign direct investment FDI that developing countries prefer it to other investments, foreign trade and economic growth in Turkey. The empirical study estimates causal link between the variables that mentioned by using Vector Autoregressive Error Correction Model VAR-ECM and Co-integration Analysis over the period 1970-2012. As predicted, co-integration test shows that long-run relationship between economic growth, foreign trade and FDI in which there is only one co-integration vector in data. Finally, this paper finds bi-directional causality between economic growth, FDI and foreign trade. Consequently, the direction of causal relationship between them indicates like EXP--> IMP--> GDP--> FDI--> IMP at the end of the Granger causality test

Anahtar Kelimeler

Foreign Direct Investment, Growth, Turkey

Kaynakça

• • BİLGİN, C ve ŞAHBAZ A, (2009) Türkiye’de Büyüme ve İh- racat Arasındaki Nedensellik İlişkileri, Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 8(1): 177-198
• • DELİCE, Güven; BİROL, Yunus Emre, (2011) Dolaysız Yabancı Sermaye Yatırımları Ve Dış Ticaret Bilançosu: Türkiye Üzerine Bir Uygulama Uludağ Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fa- kültesi Dergisi Sayı. 2, , pp. 1-28
• • Demirhan, Erdal, (2005) “Büyüme Ve İhracat Arasındaki Ne- densellik İlişkisi: Türkiye Örneği”, Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 60 – 4, Ekim – Aralık, 75-88 .
• • Ekinci, Aykut, (2011) Doğrudan Yabancı Yatırımların Ekonomik Büyüme ve İstihdama Etkisi: Türkiye Uygulaması (1980‐2010), Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İİBF Dergisi, Ekim, 6(2), 71‐96
• • Gömleksiz, Mustafa, Mehmet Alagöz (2012). İktisadi Büyüme Olgusuna Ekonometrik Bir Yaklaşım: BRIMCH Ülkeleri Ve Tür- kiye Örneği, SÜ ÝÝBF Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergi- si, Sayı:24, ss. 121-144
• • GÜL, Ekrem; KAMACI, Ahmet, (2012) Dış Ticaretin Büyüme Üzerine Etkileri: Bir Panel Veri Analizi, “Akdeniz Üniversitesi, Alanya İşletme Fakültesi Dergisi “, 3, 81-91
• • Karagöz, K. ve M. Karagöz, (2006). “Türk Ekonomisinde İh- racat ve Doğrudan Yabancı Yatırım İlişkisi: Bir Zaman Serisi Analizi”, Abant İzzet Baysal Üniversitesi, Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 3 (1), 117 – 126.
• • Kiran, B. (2011). Causal links between foreign direct invest- ment and trade in Turkey. International Journal of Economics and Finance, 3: 150 – 158
• • Öksüzler, O., & Ekinci, M. F. (2013). Döviz Kuru Belirsizliğinin Özel Sabit Sermaye Yatırımlarına Etkisi: Türkiye Örneği. Yöne- tim ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 11(20), 32-42.
• • Özcan, B. ve Arı, A., (2010), Doğrudan yabancı yatırımların belirleyicileri üzerine bir analiz: OECD örneği, Ekonometri ve İstatistik, 12, 65-88
• • Özturk, I., Acaravci, I., (2010). FDI, Trade And Growth In Tur- key: Evidence From ARDL Bounds Testing Approach. Argu- menta Oeconomica, 25(2), pp.95-115.
• • Xiaohui Liu , Peter Burridge & P. J. N. Sinclair (2002) Relati- onships between economicgrowth, foreign direct investment and trade: evidence from China, Applied Economics, 34:11, 1433-1440