1980-2018 DÖNEMİ TÜRKİYE EKONOMİSİ VE DIŞ TİCARETİNİN GELİŞİM SEYRİ

Yıl 2020, Cilt: 7 Sayı: 22, 54 - 71, 31.12.2020

Nurdan Mazlum

Öz

1980 sonrası yaşanan gelişmeler Türkiye ekonomisinde olumlu yönde etki yapmıştır. İhracata yönelik sanayileşme politikası ve yapısal değişimler Gayri safi milli hasılatı ve istihdamı yükseltmiştir. Yeni ekonomi politikasının uygulamaya konması ile tarım sektörünün ülke ekonomisine olan katkısı azaltırken, sanayi ve hizmet sektörünün ekonomiye olan katkısı artırmıştır. Sektörel yapı içerisinde ülke ekonomisine en çok katkı sağlayan sektör ise hizmet sektörü olmuştur. Sanayileşme politikasıyla ekonomide başlayan iyileşme Türkiye’nin dış ticaretinin gelişiminde de etkili olmuştur. Yapısal değişim içerisinde yer alan liberal ekonomi politikasıyla 2018 yılına kadar olan 36 yıllık süreçte ihracatta 57 kat ve ithalatta ise 28 kat büyüme gerçekleşmiştir. Tarım sektörü ihracatta 1980 yıllara kadar sektör içerisinde belirleyici olurken, sonraki süreçlerde sanayi sektörünün ihracata olan katkısının artması sektörel yapı içerisinde ilk sırada yer almasına neden olmuştur. İthalat olarak düşünüldüğünde sektörel yapı içerisinde en etkili olan sektör ise sanayi ve sonrasında ise madencilik sektörü olmuştur.

Anahtar Kelimeler

ekonomi, ihracat, ithalat, büyüme

Kaynakça

• Alptekin, V. , Karaçor, Z. (2006). ‘‘1980 Sonrası İstikrar Politikaları Işığında Türkiye Ekonomisinin Trend Analizi Yardımıyla Değerlendirilmesi’’, Selçuk Üniversitesi İ.İ.B.F. Sosyal Ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 6/11, 311.
• Arısoy, İ. (2005). Türkiyede Sanayileşme Ve Temel Göstergeler Açısından Sanayinin Gelişimi, Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 14/1, 45-67.
• Ataç, B. (1999). Maliye Politikası, Anadolu Üniversitesi Eğitim Sağlık ve Bilimsel Araştırma Çalışmaları Vakfı Yayını, Eskişehir, 304. Bayrak, M., Kanca, O.C. (2013).‘‘Türkiye’de 1970-2011 Yılları Arasında Oluşan Ekonomik ve Siyasi Gelişmelerin Seyri ’’, Akademik Bakış Dergisi, Sayı:35 , 18.
• Eğilmez, M. (2017). Son 14 Yılda Türkiye Ekonomisini, http://www.mahfiegilmez.com/2017/03/son-14-ylda-turkiye-ekonomisi.html (Erişim Tarihi:12.06.2020 ) Ener, M., Demircan, E. S. (2004). Küreselleşen Dünyada IMF Politikaları ve Türkiye, Roma Yayınları, Ankara.
• Ertekin, M. S. ve Kutlu, E. (2000). “1980 Sonrası Dönemde Türkiye Dış Ticaretinin Genel Bir Analizi” Anadolu Üniversitesi İ.İ.B.F Dergisi, 16 (1-2).
• Karluk, S. R. (2004). Türkiye Ekonomisi Tarihsel Gelişim Yapısal ve Sosyal Değişim, 8.Basım, Beta Yayınları, İstanbul.
• Özgür, E. M. (1992) . Ankara Üniversitesi Türkiye Coğrafi Uygulama ve Araştırma Merkezi Dergisi, Sayı:1,
• Özsoylu, A.F. , (2016). Türkiye Ekonomisi Tarihsel Gelişim, Karahan Kitabevi, 3. Baskı, Adana, 83-168.
• PARASIZ, İ. (1995). Kriz Ekonomisi ve 1994 Kararları, Ezgi Kitabevi, Bursa.
• Parasız, İ. (2001). Enflasyon Kriz Ayarlamalar, Ezgi Yayınevi, Bursa.
• Savrul, B. K. , Özer, H. A. , Kılıç, C. (2013). ‘‘Osmanlının Son Döneminden Günümüze Türkiye’de Dış Ticaretin Gelişimi’’, Girişimcilik ve Kalkınma Dergisi, 8/1, 56-74.
• Şennur , S. (2009).Türkiyede 1990-2006 yılları arasında dış ticaret-ekonomik büyüme ilişkisi,Kırgızistn-türkiye manas üniversitesi, sosyal bilimler dergisi sayı:22, 176-188.
• Turan ,Z. (2011). Dünyadaki Ve Türkiye’deki Krizlerin Ortaya Çıkış Nedenleri Ve Ekonomik Kalkınmaya Etkisi, Niğde Üniversitesi İİBF Dergisi, 4/1, 56-80. Türkiye İstatistik Kurumu, Dış Ticaret İstatistikleri ,https://biruni.tuik.gov.tr/disticaretapp/ disticaret.zul?param1 =2&param2=0&sitcrev=0&isicrev=3&sayac=5804 (Erişim Tarihi: 20/04/2020 )
• Türkiye İstatistik Kurumu, Dış Ticaret İstatistikleri, http://www.tuik.gov.tr/PreTablo.do?alt_id=1046(Erişim Tarihi:20/06/2020 )
• Türkiye İstatistik Kurumu, Dış Ticaret İstatistikleri, http://www.tuik.gov.tr/PreIstatistikTablo.do?istab_id= 1545(Erişim Tarihi: 21/06/2020 ) )
• Türkiye istatistik kurumu, dış ticaret istatistikleri, https://biruni.tuik.gov.tr /disticaretapp/disticaret.zul?param1 =1&param2=0&sitcrev=0&isicrev=0&s ayac=5803(Erişim Tarihi:08/05/2020 )
• Türkiye İstatistik Kurumu, İktisadi Faaliyet Gruplarına Göre İstihdam, Http://Www.Tuik.Gov.Tr/Preıstatistik tablo.Do?İstab_İd=2263 (Erişim Tarihi: 12/06/2020)
• Türkiye İstatistik Kurumu, İktisadi Faaliyetlere Göre Gayri Safi Milli Hasıla, http://www.tuik.gov.tr/PreIstatistik Tablo.do?istab _id=2520 (Erişim Tarihi:15/06/2020 )
• Türkiye İstatistik Kurumu, Ülkelere Göre Yıllık İthalat, http://www.tuik.gov.tr/PreIstatistikTablo .do?istab_id= 2888 (Erişim Tarihi: 26/06/2020 ) )
• Türkiye İstatistik Kurumu, Yıllara Göre Dış Ticaret, http://www.tuik.gov.tr/PreIstatistikTablo.do?istab_id= 621(Erişim Tarihi: 16/06/2020 ) Uygur, E. (2001) “2000 Kasım ve 2001 Şubat Krizleri Üzerine Değerlendirmeler”, Mülkiyeliler Birliği Dergisi, Sayı: 227, 54-55.