Bir Tarımsal Kredi Olarak ELÜS Rehni Karşılığında Kredi Kullandırımı

Yıl 2022, Cilt: 9 Sayı: 27, 25 - 41, 30.03.2022

Nagehan Özsoy Çalış , Şenol Babuşcu , Adalet Hazar

Öz

Bu çalışmanın amacı, Elektronik Ürün Senedi (ELÜS) rehni karşılığında kullandırılan kredilerin lisanslı depoculuk sistemi ve tarımsal krediler açısından yerini ve önemini ortaya koymaktır. Çalışmada nicel araştırma yöntemi kullanılmıştır. Bu çerçevede, ELÜS’lerin yaygın olarak işlem görmeye başladığı 2018 yılından itibaren üç yıllık veriler analiz edilmiştir. Örneklem olarak ELÜS işlem hacmi en fazla olan ve sektördeki hacmin yarısından fazlasını teşkil eden iki banka seçilmiştir. Çalışmanın, ELÜS rehni karşılığı kullandırılan krediler üzerine yapılan ulusal ilk çalışma olması açısından katkı sağlayacağı düşünülmektedir. Çalışma konusu, bu kredi imkanının lisanslı depoculuk sektörünün gelişimi ve tarımsal üreticilerin finansmana erişimi açısından taşıdığı önem nedeniyle araştırmaya değer bulunmuştur. Çalışmada, yıllar itibariyle ihraç edilen ELÜS hacminin ve rehne konu olan ELÜS hacminin arttığı, ancak rehne konu olan ELÜS hacminin toplam ihraç edilen ELÜS miktarına oranının artmadığı, toplam tarımsal krediler arttıkça ELÜS rehni karşılığında kullandırılan kredilerin de arttığı, ELÜS rehni karşılığında kullandırılan kredilerin artış hızının toplam tarımsal kredilerin artış hızından fazla olduğu, ancak ELÜS karşılığı kredilerin toplam tarımsal krediler içindeki payının düşük olduğu ve lisanslı depoculuk sistemindeki depolama kapasitesi arttıkça ELÜS işlem hacminin ve rehne konu olan ELÜS hacminin de arttığı saptanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Elektronik Ürün Senedi, ELÜS, lisanslı depoculuk, tarımsal kredi

Kaynakça

• Ankara Ticaret Borsası (ATB) (2021), Lisanslı Depoculuk, https://www.ankaratb.org.tr.
• Deniz, M., Özçelebi, O. ve Hobikoğlu, E. (2011), Küresel Rekabet Koşullarında Türkiye’de Lisanslı Depoculuğun Gelişmesinin Türk Tarım Ürünlerinin Rekabet Gücüne Etkisi, İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Mecmuası, 61(2), 165-186.
• DOĞAKA (T.C. Doğu Akdeniz Kalkınma Ajansı) (2014), Tarım Ürünleri Lisanslı Depoculuk Araştırması ve Ön Fizibilite Çalışması, https://www.kalkinmakutuphanesi.gov.tr.
• Erbay, R. (2007), Lisanslı Depoculuğun ve Teslimata Bağlı İşlemlerin Türkiye Tarım Ürünleri Piyasasına ve Vadeli İşlemlere Olası Etkileri, İstanbul Ticaret Odası Yayınları.
• Gaziantep Ticaret Borsası (GTB) (2015), Hububat Lisanslı Depoculuk İşletmesi Fizibilite Raporu, https://www.gtb.org.tr.
• Hollinger, F., Rutten, L. ve Kiriakov, K. (2009), The use of warehouse receipt finance in agriculture in transition countries (Technical Report). Washington, DC: The World Bank, https://www.fao.org.
• International Finance Corporation (IFC) (2013), Warehouse finance and warehouse receipt systems: A guide for financial institutions in emerging economies. (Technical Report). Washington, DC: The World Bank, https://www.fao.org.
• Karabaş, S. ve Gürler, Z. (2010), Lisanslı Depoculuk Sisteminin İşleyişi ve Türkiye’de Uygulanabilirliği, Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, 5(1), 196-210.
• Kovacevic, V., Zakic, V., Milovanovic, M., Subic, J. ve Jeşocnik, M. (2016), Electronic Warehouse Receipts Registry as a Step From Paper to Electronic Warehouse Receipts, Economics of Agriculture, 63(3), 801-815.
• Lei, S. ve Haiying, W. (2020), Analysis on Electronic Warehouse Receipt of Bulk Commodity in Supply Chain Finance Practice, 2020 International Conference on Computer Information and Big Data Applications, 33-36.
• Miranda, M., Mulangu, F. ve Kemeze, F.(2019), Warehouse Receipt Financing for Smallholders in Developing Countiries: Challanges and Limitations, Agricultural Economics, 50(5), 629-641.
• Takasbank (2021), Elektronik Ürün Senedi İşlem Hacimleri ve Adetleri, https://www.Takasbank.com.tr.
• Ticaret Bakanlığı, (2021). Kuruluş İzni ve Lisans Alan Lisanslı Depo İşletmeleri, https://ticaret.gov.tr
• Ticaret Bakanlığı, (2021). İstatistiklerle Lisanslı Depoculuk, https://www.ticaret.gov.tr
• Tosun, D., Savran, K., Niyaz, Ö., Keskin, B. ve Demirbaş, N. (2014), The Evaluation of The Warehouse Receipt System For Agro-Food Products in Turkey, Anadolu Tarım Bilimleri Dergisi, 2014, 29(3):240-247.