Islamist Journalism: A Voice Inside Unity (Vahdet) The Journal of “İslam’ın İlk Emri Oku”

Yıl 2020, Cilt: 11 Sayı: 1, 117 - 135, 02.03.2020

Hatice Budak

Öz

Exploring the Journal of “İslam’ın İlk Emri Oku” (The First Commandment of Islam: Read), which is one of the most representative journals that could demonstrate the phases of Islamist journalism, which is the locomotive of Islamist thought, between the dates of 1960-1980, is the main subject of this study. The purpose of study is to introduce to the Journal with its all aspects, to show its status in Islamic publishing. The Journal of Oku has started to be published in Konya by the Turkey İmam Hatip Alumni Association and the first issue was published in March-1961. The publishing advanture of the Journal has finished with the 208-209th issues published in September-October 1979. The method of this study has been arranged according to “singular scanning model”, which belongs to general scanning models of descriptive scanning model. In total, 209 issues published between the dates of 1961-1979 have been scanned. Articles published in Oku have been classified under some specific themes. Data obtained from the Journal of Oku has been sorted on SPSS programme and tables have been generated through this programme. We can say that the Journal of Oku created a readership in the historical period as it was published, and performed a certain mission in its period by both feding and had been fed by Islamist movement.

Anahtar Kelimeler

Islamist thought, Islamic journalism, Journal of Oku

İslamcı Dergicilik: Vahdetin İçinde Bir Ses “İslam’ın İlk Emri Oku” Dergisi

Öz

İslamcı düşüncenin lokomotifi olan İslamcı dergiciliğin geçirdiği evreleri 1960-1980 zaman aralığında temsil yeteneğine sahip pek çok dergiden biri olan “İslam’ın İlk Emri Oku” dergisinin betimlenmesi çalışmanın konusunu oluşturmaktadır. Çalışmanın amacı dergiyi temel nitelikleriyle tanıtmak, İslami neşriyat içindeki konumunu göstermektir. Oku dergisi Türkiye İmam Hatip Okulları Mezunları Cemiyeti tarafından çıkartılan Mart-1961 yılındaki ilk sayısıyla Konya’da yayın hayatına başlamıştır. Derginin yayın serüveni Eylül-Ekim 1979 tarihli 208-209 sayıları ile son bulmuştur.Çalışmanın yöntemi betimsel tarama modeli içinde yer alan genel tarama modellerinden “tekil tarama modeli”ne uygun olarak düzenlenmiştir. 1961-1979 yılları arasında çıkan toplam 209 sayı taranmıştır. Oku’da yayınlanan yazılar belli temalar ekseninde geliştirilen konu başlıkları altında sınıflandırılmıştır. Oku dergisine ait veriler SPSS programında çözümlenmiş ve tablolar oluşturulmuştur. Oku dergisinin yayınlandığı tarihsel dönem içinde kendine has bir okuyucu kitlesi oluşturduğunu, İslamcı hareketten hem beslenip hem de İslamcı düşünceyi besleyerek yüklendiği misyonu dönemi itibariyle ifa ettiğini söyleyebiliriz.

Anahtar Kelimeler

İslamcı düşünce, İslami dergicilik, Oku dergisi.

Kaynakça

• Akgün, B. ve Çalış, Ş. H. (2002),“Tanrı Dağı Kadar Türk, Hira Dağı Kadar Müslüman: Türk Milliyetçiliğinin Terkibinde İslamcı Doz”, Tanıl Bora ve Murat Gültekingil (Ed.),Modern Türkiye’de Siyasi Düşünce Milliyetçilik Cilt 4, İletişim Yayınları:İstanbul, s. 584-600.
• Alver, K. (2018),“Edebiyat Sosyolojiye Ne Anlatır?”,Mehmet Ali Akyurt. (Ed.), Edebiyat ve Sosyoloji Seminerleri I, Alfa Yayınları: İstanbul, s. 13-35.
• Aydın, T. (2016),“Tohum Dergisi Semiyolojik Bir Okuma”, Vahdettin Işık, Ahmet Köroğlu ve Yusuf Enes Sezgin (Ed.), 1960-1980 Arası İslamcı Dergiler Toparlanma ve Çeşitlenme, Nobel Yayıncılık: Ankara, s. 467-483.
• Başgil, A. F. (2016),Din ve Laiklik, Kubbealtı Neşriyat. İstanbul.
• Bora, T. (1998),Türk Sağının Üç Hali: Milliyetçilik, Muhafazakarlık, İslamcılık, İletişim Yayınları: İstanbul.
• Cengiz, C. (2008), Türkiye’de İslamcılığın Tarihsel Seyri ve İslam Dergisi, Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Gazetecilik Ana Bilim Dalı, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara.
• Çaha, Ö. (2004),“Ana Temalarıyla 1980 Sonrası İslami Uyanış Demokrasi, Çoğulculuk ve Sivil Toplum”, Tanıl Bora ve Murat Gültekingil (Ed.), Modern Türkiye’de Siyasi Düşünce İslamcılıkCilt 6, İletişim Yayınları: İstanbul, s. 476-492.
• “Çıkarken…” (1961), İslam’ın İlk Emri Oku Dergisi, sayı 1, s. 1
• Çiğdem, A. (2004),“İslamcılık ve Türkiye Üzerine Bazı Notlar”, Tanıl Bora ve Murat Gültekingil (Ed.),Modern Türkiye’de Siyasi Düşünce İslamcılık Cilt 6, İletişim Yayınları: İstanbul, s. 26-34.
• Duran, B. (2004), “Cumhuriyet Dönemi İslamcılığı”,Tanıl Bora ve Murat Gültekingil (Ed.),Modern Türkiye’de Siyasi Düşünce İslamcılık Cilt 6, İletişim Yayınları: İstanbul, s. 129-136.
• Işık, V. (2016),“İslamcılığı Yeniden Düşünmek: Geçmişi Düşünmenin Ahlakı ve Geleceği Düşünmenin İmkanı”, Vahdettin Işık, Ahmet Köroğlu ve Yusuf Enes Sezgin (Ed.), 1960-1980 Arası İslamcı Dergiler Toparlanma ve Çeşitlenme, Nobel Yayıncılık: Ankara, s. 163-180.
• Kara, İ. (1985),“Cumhuriyet Türkiye’sinde Dini Yayıncılığın Gelişimi Üzerine Birkaç Not”,Toplum ve Bilim Dergisi, 29/30, s. 153-177.
• Kara, İ.(1986),Türkiye’de İslamcılık Düşüncesi /Metinler-Kişiler Cilt I, Risale Yayınları: İstanbul.
• Kara, İ. (1998),Şeyhefendinin Rüyasındaki Türkiye, Kitabevi Yayınları: İstanbul.
• Kara, İ. (2013),“Türkiye’de İslamcılık Düşüncesi ve Hareketi Üzerine Birkaç Söz”, İsmail Kara ve Asım Öz (Ed.), Türkiye’de İslamcılık Düşüncesi ve Hareketi Sempozyumu Tebliğleri, Zeytinburnu Belediyesi Kültür Yayınları: İstanbul, s. 15-43.
• Kara, İ. (2004), İslamcı Söylemin Kaynakları ve Gerçeklik DeğeriTanıl Bora ve Murat Gültekingil (Ed.),Modern Türkiye’de Siyasi Düşünce İslamcılık Cilt 6, İletişim Yayınları: İstanbul, s. 34-48.
• Karasar, N. (2012),Bilimsel Araştırma Yöntemi, Nobel Yayıncılık: Ankara.
• Keten, E.T. (2014),Muhafazakârlığın Değişen Yapısı ve Muhafazakâr Medya, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Gazetecilik Ana Bilim Dalı, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.
• Koçak, C. (2002),“Türk Milliyetçiliğinin İslâm’la Buluşması: Büyük Doğu,Modern Türkiye’de Siyasi Düşünce Milliyetçilik Cilt 4, İletişim Yayınları: İstanbul, s. 601-613.
• Köroğlu, A. (2016),“Türkiye’de İslamcılık Düşüncesinin Seyrini Dergiler Üzerinde Okumak”,Vahdettin Işık, Ahmet Köroğlu ve Yusuf Enes Sezgin (Ed.), 1960-1980 Arası İslamcı Dergiler Toparlanma ve Çeşitlenme, Nobel Yayıncılık: Ankara,s.5-40.
• Kurtoğlu, Z. (2004),“Türkiye’de İslamcılık Düşüncesi ve Siyaset”,Tanıl Bora ve Murat Gültekingil (Ed.), Modern Türkiye’de Siyasi Düşünce İslamcılıkCilt 6, İletişim Yayınları: İstanbul, s. 201-207.
• Öz, A. (2016), “Kenetlenmenin İmkansızlığı: 1960-1980 Dönemi İslamcı Dergiciliğin Macerası Üzerine Bir Değerlendirme”, Vahdettin Işık, Ahmet Köroğlu ve Yusuf Enes Sezgin (Ed.), 1960-1980 Arası İslamcı Dergiler Toparlanma ve Çeşitlenme, Nobel Yayıncılık: Ankara, s. 73-160.
• Subaşı, N. (2004),“1960 Öncesi İslami Neşriyat: Sindirilme, Tahayyül ve Tefekkür”,Tanıl Bora ve Murat Gültekingil (Ed.), Modern Türkiye’de Siyasi Düşünce İslamcılıkCilt 6, İletişim Yayınları: İstanbul, s. 217-237.
• Tantik, A. (2010),“İslamcılık ve Edebiyat. Tasfiye”, No: 25 Temmuz-Ağustos Sayısı, s.2.
• Tekelioğlu, H. (2019). H. Budak tarafından gerçekleştirilen röportaj {ses kaydı]. Konya.
• Türkmen, H. (2011), “Türkiye İslamcılığı Sağcı, Devletçi ve Milliyetçi”,Cumhuriyet, Milliyetçilik ve İslamcılık: Türkiye Söyleşileri 5, Küre Yayınları: İstanbul, s. 141-155.
• Ünüvar, K. (2002),“İttihatçılıktan Kemalizme İhyadan İnşaya”, Tanıl Bora ve Murat Gültekingil (Ed.),Modern Türkiye’de Siyasi Düşünce Cumhuriyet’e Devreden Düşünce Mirası Tanzimat ve Meşrutiyet’in Birikimi Cilt 1, İletişim Yayınları: İstanbul, s. 129-142.
• Yetim, F. (2017),“Ahlakçılık Düşüncesi Bağlamında Nurettin Topçu’nun İslamcılık Eleştirisi”,Tarih ve Gelecek Dergisi, 3 (1), s. 10-23.