In Covid-19 Process Evaluation With Data Envelopment Analysis Efficiency Of Turkey

Yıl 2020, Cilt: 11 Sayı: Ek, 275 - 286, 31.12.2020

Ahmet Ergülen , Banu Bolayır , Zeynep Ünal , İbrahim Harmankaya

Öz

In this study, which emerged in Wuhan Province in China in December 2019 and turned into a pandemic by affecting the whole world, the new coronavirus disease called Covidien-19 in combating the epidemic, the Ministry of Health of the Republic of Turkey aimed to investigate the activity level. "Data Envelopment Analysis Method" was used to measure the efficiency level. For the purpose of the study, the data were collected from It has been obtained from the official website of the Republic of Turkey Ministry of Health, the Covid-19 information page. The measurement of the efficiency level was applied through two analyzes. In the first analysis, two inputs (number of patients, number of tests) and one output (number of deaths) were used. In the second analysis, two inputs (number of patients, number of tests) and one output (number of recovered) were used. The results were evaluated by dissolving the data in LINDO package program. As a result of the study, the relative efficiency analyzes of April, May, June, July, August, September and October were performed, and as a result of the application of input-oriented DEA models, the effective and ineffective months were determined and evaluated.

Anahtar Kelimeler

Covid-19, Efficiency Measurement, Data Envelopment Analysis

Covid-19 Sürecinde Türkiye’nin Etkinliğinin Veri Zarflama Analizi ile Değerlendirilmesi

Öz

Bu çalışmada, Çin’in Vuhan Eyaleti’nde 2019 yılının Aralık ayında ortaya çıkan ve tüm dünyayı etkisi altına alarak pandemiye dönüşen, Yeni Koronavirüs hastalığı olarak adlandırılan Covid-19 salgını ile mücadelede Türkiye Cumhuriyeti Sağlık Bakanlığı’nın etkinlik düzeyinin araştırılması amaçlanmıştır. Etkinlik düzeyinin ölçümünde “Veri Zarflama Analizi Yöntemi” kullanılmıştır. Çalışmanın amacı doğrultusunda veriler, Türkiye Cumhuriyeti Sağlık Bakanlığı’nın resmi web sayfasındaki Covid-19 Bilgilendirme Sayfasından elde edilmiştir. Etkinlik düzeyinin ölçümü iki analiz üzerinden uygulanmıştır. Birinci analizde iki adet girdi (hasta sayısı, test sayısı) ve bir adet çıktı (vefat sayısı) kullanılmıştır. İkinci analizde iki adet girdi (hasta sayısı, test sayısı) ve bir adet çıktı (iyileşen sayısı) kullanılmıştır. Veriler LINDO paket programında çözdürülerek sonuçlar değerlendirilmiştir. Çalışmanın sonucunda, Nisan, Mayıs, Haziran, Temmuz, Ağustos, Eylül ve Ekim aylarının göreceli etkinlik analizleri gerçekleştirilmiş, girdi yönelimli VZA modellerinin uygulanması sonucunda etkin olan ve etkin olmayan aylar belirlenerek değerlendirilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Covid-19, Etkinlik Ölçümü, Veri Zarflama Analizi

Kaynakça

• Banker, R. D., Charnes, A. & Cooper, W. W. (1984). Some models for estimating technical and scale inefficiencies in data envelopment analysis. Management Science, 30 (9), 1078-1092.
• Baysal, M. E., Alçılar, B., Çerçioğlu, H. ve Toklu, B. (2005). Türkiye’deki devlet üniversitelerinin 2004 yılı performanslarının, veri zarflama analizi yöntemiyle belirlenip buna göre 2005 yılı bütçe tahsislerinin yapılması. Sakarya Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 9 (1), 67-73.
• Charnes, A., Cooper, W. W. & Rhodes, E. (1978). Measuring the efficiency of decision making units. European Journal of Operational Research, 2, 429-444.
• Cooper, W. W., Seiford, L. M. & Zhu, J. (2004). Data envelopment analysis: history, models and interpretations. Data Envelopment Analysis, Chapter 1, Editors: W. W. Cooper, L. M. Seiford and J. Zhu, Boston: Kluwer Academic Publisher, 1-39.
• Doğan, Z. (2010). 1992 yılında kurulan devlet üniversitelerinin etkinliğinin veri zarflama analizi ile araştırılması. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Abant İzzet Baysal Üniversitesi, Bolu.
• Dünya Sağlık Örgütü, What is a pandemic?. https://www.who.int/csr/disease/swineflu/frequently_asked_questions/pandemic/en/ Erişim Tarihi: 17.11.2020.
• Dünya Sağlık Örgütü, WHO Coronavirus Disease (COVID-19) Dashboard, https://covid19.who.int/ Erişim Tarihi: 19.11.2020.
• Farrell, M. J. (1957). The measurement of productive efficiency. Journal of the Royal Statistical Society, 120 (3), 253-290.
• Kıyıldı, R. K. ve Karaşahin, M. (2006). Türkiye’deki hava alanlarının veri zarflama analizi ile altyapı performansının değerlendirilmesi. Süleyman Demirel Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 10 (3), 391-397.
• Kutlar, A. ve Kartal, M. (2004). Cumhuriyet Üniversitesinin verimlilik analizi: fakülteler düzeyinde veri zarflama yöntemiyle bir uygulama. Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 8 (2), 49-79.
• Mut, S., Kutlu, G. ve Turgut, M. (2019).Türkiye’de sağlık alanında veri zarflama analizi yöntemi kullanılarak yapılan makalelerin incelenmesi. Hacettepe Sağlık İdaresi Dergisi, 22(1), 207-244.
• Özden, Ü. H. (2008). Veri zarflama analizi (VZA) ile Türkiye’deki vakıf üniversitelerinin etkinliğinin ölçülmesi. İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi Dergisi, 37 (2), 167-185. Selamzade, F. ve Özdemir, Y. (2020). COVID-19`a karşı OECD ülkelerinin etkinliğinin VZA ile değerlendirilmesi. Turkish Studies, 15(4), 977-991. https://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.43718
• T.C. Sağlık Bakanlığı. Covid-19 nedir?. https://covid19.saglik.gov.tr/TR-66300/covid-19-nedir-.html Erişim Tarihi: 17.11.2020.
• Turan, A. ve Çelikyay, H. H. (2020). Türkiye’de KOVİD-19 ile mücadele: politikalar ve aktörler, Uluslararası Yönetim Akademisi Dergisi, 3(1), 1-25.
• Uzgören, E. ve Şahin, G. (2013). Dumlupınar Üniversitesi Meslek Yüksekokulları’nın performanslarının veri zarflama analizi yöntemiyle ölçümü. Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 9 (18), 91-110.