5. Sınıf Sosyal Bilgiler Dersi Öğretim Programında Yer Alan Kazanımların Anahtar Yetkinliklerle İlişkisi

Yıl 2020, Cilt: 11 Sayı: Ek, 298 - 308, 31.12.2020

Şenol Mail Pala

Öz

Bireylerin kendilerini küresel düzeyde ve çok boyutlu olarak geliştirmesi birçok ülkenin eğitim sisteminin önemli hedeflerinden birisi olmuştur. Bu amaçla Avrupa’da bireyleri yetiştirmek için Avrupa Yeterlilikler Çerçevesi belirlenmiştir. Ülkemizde ise bu çerçeveyle uyumlu bir şekilde Türkiye Yeterlilikler Çerçevesi oluşturulmuştur. Ülkemizde oluşturulan bu çerçevede ise sekiz anahtar yetkinlik belirlenmiştir. 2018 yılında öğretim programlarının güncellenmesiyle birlikte hayat boyu öğrenme çerçevesi kapsamında öğretim programlarına bu sekiz anahtar yetkinlik eklenmiştir. Anahtar yetkinliklere yer verilen öğretim programlarından birisi de Sosyal Bilgiler Dersi Öğretim Programı (SBDÖP) olmuştur. Bu kapsamda SBDÖP’te yer alan anahtar yetkinliklerin programla ne kadar ilişkili olduğu önemlidir. Bu nedenle çalışmada 5. Sınıf SBDÖP’te yer alan kazanımların, anahtar yetkinliklerle ilişkisinin incelenmesi amaçlanmıştır. Çalışmada, nitel araştırma modeli ve doküman incelemesi yöntemi kullanılmıştır. 2018 SBDÖP araştırmanın veri kaynağı olarak belirlenmiştir. Verilerin analizi, betimsel analiz tekniğiyle yapılmıştır. Araştırma sonuçlarına göre 5. Sınıf SBDÖP’ün kazanımlarının programda yer verilen anahtar yetkinlikler ile uyumlu olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Öğretim programında en fazla sosyal ve vatandaşlıkla ilgili yetkinlikler ile ilişkili kazanıma yer verildiği ancak “anadilde iletişim” ve yabancı dillerde iletişim yetkinlikleriyle doğrudan ilişkili herhangi bir kazanıma yer verilmediği belirlenmiştir. Ayrıca sosyal ve vatandaşlıkla ilgili yetkinliklerin diğer yetkinliklere göre daha fazla öğrenme alanıyla ilişkilendirildiği görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

sosyal bilgiler, hayat boyu öğrenme, anahtar yetkinlik

The Relationship between the Gains in the Fifth Grade Social Studies Lesson Curriculum and the Key Competences

Öz

Individuals’ developing themselves globally and multi-dimensionally has been one of the crucial purposes of the education systems of several countries. According to this purpose, in Europe, the European Qualifications Framework was constituted to develop individuals. In our country, the Turkish Qualifications Framework was constituted in harmony with this framework. Eight key competences were determined in this framework constituted in our country. With the update of the curricula in our country in 2018, eight key competences were included in curricula within the scope of the life-long learning framework. One of the curricula consisting of the key competences is the Social Studies Lesson Curriculum (SSLC). In this context, to what extent the key competences included in the SSLC are related to the program is significant. For this reason, it is aimed to investigate the relationship between the gains in the 5th grade SSLC with the key competences in the study. The qualitative research model and document review method were employed in the research. The 2018 SSLC was determined as the data source of the research. The data analysis was performed with the descriptive data analysis technique. According to the results of the study, it was concluded that the gains in the 5th grade SSLC were in harmony with the key competences included in the curriculum. It was determined that the gains having the relationship with social and civic competences were included, however, gains directly related to the competences of “communication in mother language” and communication in foreign languages were not included in the curriculum. In addition, it was observed that social and civic competences were associated with more learning fields than other competences.

Anahtar Kelimeler

Social Studies, Life-long Learning, Key Competences

Kaynakça

• Akpınar, M. ve Genç, İ. (2017). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının kültür kavramına ilişkin görüşleri. Kastamonu Eğitim Dergisi, 25(1), 249-268.
• Aksoy, M. (2013). Kavram olarak hayat boyu öğrenme ve hayat boyu öğrenmenin Avrupa Birliği serüveni. Bilig, 64, 23-48.
• Bekdemir, M. ve Başıbüyük, A. (2011). Sosyal bilgiler ve sınıf öğretmenliği programı öğrencilerinin matematik başarı ve kaygı düzeylerinin coğrafya başarısını yordaması. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, C.31 S.2, s. 459-477.
• Çelikcan, Ş. (2010). Sosyal bilgiler dersi bilim, teknoloji ve toplum öğrenme alanının aktif öğrenme yöntemleri ile işlenmesinin öğrencinin akademik başarısına etkisi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Yayımlanmamış Doktora Tezi.
• Çengelci, T. (2012). Sosyal bilgiler öğretim programında somut olmayan kültürel mirasın yeri. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 25(1), 185-203.
• Çetin, A. 2018 Fen Bilimleri Dersi Öğretim Programının Matematiksel Yetkinlikler Bakımından İncelenmesi. 6. Uluslararası Multidisipliner Çalışmaları Kongresi 26-27 Nisan 2019, Gaziantep/Türkiye.
• Deveci, H. (2009). Sosyal bilgiler dersinde kültürden yararlanma: öğretmen adaylarının kültür portfolyolarının incelenmesi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 8(28), 1-19.
• Geçgel, H., Kana F. ve Eren, D. (2020). Türkçe eğitiminde dijital yetkinlik kavramının farklı değişkenler açısından incelenmesi. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 8(3), 886-904.
• Güleç, İ., Çelik, S. ve Demirhan, B. (2012). Yaşam boyu öğrenme nedir? Kavram ve kapsamı üzerine bir değerlendirme. Sakarya University Journal of Education, 2(3), 34-48.
• Gürel, D. ve Çetin, T. (2018). Sosyal bilgiler dersi ve kültür aktarımında edindiği rol üzerine bir inceleme. Anadolu Eğitim Liderliği ve Öğretim Dergisi, 6(2), 22-40.
• Kaçar, T. ve Bulut, B. (2020). Sosyal bilgiler öğretim programı ve 4-7. sınıf sosyal bilgiler ders kitaplarının coğrafya dersi bağlamında değerlendirilmesi. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 17(2), 652-679.
• Kalaycı, N. ve Baysal, S. B. (2020). Sosyal bilgiler öğretim programlarının karşılaştırmalı analizi (2005-2017-2018). Afyon Kocatepe University Journal of Social Sciences, 22(1).
• Karaman, B. ve Akbaba, B. (2020). Öğrencilerin hayallerindeki sosyal bilgiler dersinde bilişim teknolojilerinin yeri. Eğitim ve Toplum Araştırmaları Dergisi, 7(1), 1-27.
• Karasar, N. (2017). Bilimsel araştırma yöntemi: Kavramlar, ilkeler, teknikler. Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
• Kocayiğit, A. ve Karademir, Ç. A. (2020).Türkçe dersi öğretim programı “öğrenmeyi öğrenme” yetkinlik alanının öğretmen görüşlerine göre değerlendirilmesi. Anemon Muş Alparslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 8(4), 1225-1236.
• Kurudayıoğlu, M. ve Soysal, T. (2020). 2018 Türkçe Dersi Öğretim Programı'nın dijital yetkinlik bakımından incelenmesi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, (54), 184-199.
• National Curriculum Standards For Social Studies (US). (2010). https://www.socialstudies.org/standards/strands#8
• Otuz, B., Görkaş-Kayabaşı, B. ve Ekici, G. (2018). 2017 sosyal bilgiler dersi öğretim programı beceri ve değerlerinin anahtar yetkinlikler açısından analizi. Journal of Theoretical Educational Science/Kuramsal Eğitimbilim Dergisi, 11(4), 944-972.
• Öztürk, C. ve Kafadar, T. (2018). Sosyal bilgiler öğretim programının değerlendirilmesi. Trakya Eğitim Dergisi, 10(1), 134-148.
• Pala, Ş. ve Başıbüyük, A. (2019). Matematik becerisinin sosyal bilgiler derslerindeki harita grafik ve tablo okuma becerilerine etkisi. Uluslararası Sosyal Bilgilerde Yeni Yaklaşımlar Dergisi (IJONASS), 3(1) , 41-56.
• Patton, M. Q. (2014). Nitel araştırma ve değerlendirme yöntemleri. (Çev. M, Bütün.- S. B, Demir), Ankara: Pegem Akademi.
• Polat, S., Koçak, B., Çermik, F., Meral, E. ve Boztaş, M. (2015). İlköğretim sosyal bilgiler ders kitaplarının girişimcilik kazanımı açısından öğretmen görüşlerine göre değerlendirilmesi. Ekev Akademi Dergisi, 19/62, 455-470.
• Robson, C. (2017). Bilimsel araştırma yöntemleri; gerçek dünya araştırması. (R Çınkır & N. Demirkasımoğlu Çeviri Ed.). Ankara: Anı Yayıncılık.
• Samancı, O, Ocakcı, E. (2017). Hayat boyu öğrenme. Bayburt Eğitim Fakültesi Dergisi, 12 (24), 711-722.
• Selimi, A. ve Üseini, A. (2019). Yenilikçi eğitim ile dijital yetkinlik ve girişimcilik becerilerinin geliştirilmesi–Kuzey Makedonya örneği. ICEB'19-International Congress of Economics and Business, 11-13 Nisan 2019, Bursa/Türkiye.
• Şimşek, H. ve Yıldırım, A. (2013). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara; Seçkin Yayıncılık.
• Tarhan, M. ve Kılıç, F. (2017). Sosyal bilgiler eğitiminde biyografilerle girişimcilik becerisinin kazandırılmasına ilişkin bir inceleme. Uluslararası Alan Eğitimi Dergisi, 3(2), 60-71.
• Taş, H. ve Kıroğlu, K. (2018). 2017 ilkokul sosyal bilgiler dersi öğretim programının öğretmen görüşlerine göre değerlendirilmesi. Elementary Education Online, 17(2), 697-716.
• T.C. Milli Eğitim Bakanlığı. (2018). Sosyal Bilgiler Dersi Öğretim Programı (İlkokul ve Ortaokul 4, 5, 6 ve 7. Sınıflar), Ankara. http://mufredat.meb.gov.tr/ProgramDetay.aspx?PID=354
• Turan, S. ve Karasu-Avcı, E. (2018). 2018 sosyal bilgiler öğretim programının dijital vatandaşlık bağlamında incelenmesi. Eğitim ve Yeni Yaklaşımlar Dergisi, 1(1), 28-38.
• Türk, İ. C. ve İşleyen, T. (2004). Tarih dersi öğretiminde matematik dersinin yeri. Atatürk Üniversitesi Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi Dergisi, (9).
• Uygun, K. ve Ramazan, E. R. (2016). Sosyal bilgiler öğretmenlerinin girişimcilik özelliklerinin incelenmesi. Journal of Social Sciences/Sosyal Bilimler Dergisi, 6(11), 136-157.
• Yalkın, B. ve Işık, A. D. (2019). Fen bilimleri dersi öğretim programındaki kazanımların yaşam boyu öğrenme yetkinlikleri açısından incelenmesi. Sınırsız Eğitim ve Araştırma Dergisi, 4(2), 167-18.
• Yeşilyurt, Y. (2020). Sosyal bilgiler programındaki beceri ve değerlerin Yeni Zelanda sosyal bilgiler programındaki beceri ve değerler ile karşılaştırılması. Sosyal Bilimler ve Eğitim Dergisi, 3(2), 450-464.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2006). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2011). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayınevi.
• Yüksel, S. ve Taneri, A. (2020). Hayat bilgisi ders kitaplarının anahtar yetkinlikler açısından incelenmesi. Gazi Eğitim Bilimleri Dergisi, 6(2), 185-209.
• http://hbo.meb.gov.tr/portaldosyalar/index.php?git=onem, Erişim Tarihi: 01.12.2020.
• https://europa.eu/europass/tr/european-qualifications-framework-eqf, Erişim Tarihi: 03.12.2020.
• https://www.myk.gov.tr/index.php/tr/avrupa-yeterlilikler-cercevesi, Erişim Tarihi: 05.12.2020.
• https://www.myk.gov.tr/index.php/tr/tyc-ayc-referanslama-calmalar, Erişim Tarihi: 15.11.2020.
• https://www.myk.gov.tr/index.php/tr/turkiye-yeterlilikler-cercevesi, Erişim Tarihi: 07.11.2020.
• https://www.myk.gov.tr/images/articles/TYC/Yayinlar/Hayat_Boyu_Ogrenme_icin_Anahtar_Yetkinlikler_Tavsiye_Karari_2018.pdf, Erişim Tarihi: 01.12.2020.