Bir Bakış Açısı Olarak Sine-Göz: Dziga Vertov’un Kameralı Adam Filmi Üzerine Bir İnceleme

Yıl 2022, Cilt: 13 Sayı: 1, 37 - 47, 10.02.2022

Ramazan Çelik , Sevsen Çiçekli

Öz

Sinemanın Lumirere Kardeşler ile başlayan serüveni zamanla yaşadığı değişiklik ve görmeye yüklenen yeni anlamlarla tartışılmaya devam etmektedir. Bu tartışmalardan biri de sinemadaki gerçekliğin “bakış” ve “görme” eylemleri üzerinden nasıl değerlendirilebileceği ile ilgilidir. Hayatımıza fotoğraf makinesi ile giren yeni bakış açısı, görme ve anlamlandırma çabası sinema ile mekanikleşerek çok farklı boyutlara evrilmiştir. Sinemada senaryo, kurgu ve anlatım teknikleri ile insanlara sunulan yapay bir dünya olduğunu belirten Rus Yönetmen Dziga Vertov, yayınladığı manifestolarda açıkladığı sine-göz ile yeni ve gerçekçi bir bakış açısı kazandırarak buna karşı çıkmıştır. Bu çalışma görsel kültürde bakmak, görmek ve bunu anlamlandırmak adına sinemada mekanikleşme, bakma ve gerçeklik kavramlarını Vertov’un bakış açısıyla değişen kameranın konumu üzerinden değerlendirmektedir. Çalışmada Kameralı Adam Filmi incelenerek Vertov’un bakış açısı ile görmenin ve bakışın anlamlandırılması üzerinde durulmaktadır.

Anahtar Kelimeler

medyada görme biçimleri, sine-göz, sinema ve gerçeklik, Dziga Vertov, Kameralı Adam

Cine-Eye as A Perspective: A Review on Dziga Vertov's Man with A Movie Camera

Öz

The adventure of cinema that started with the Lumirere Brothers continues to be discussed with the changes it has experienced over time and the new meanings attributed to seeing it. One of these discussions is about how reality in cinema can be evaluated through the actions of “looking” and “seeing”. The new perspective that entered our lives with the camera, the effort to see and make sense has evolved into many different dimensions by mechanizing cinema. Russian Director Dziga Vertov, who stated that cinema is an artificial world presented to people through script, fiction and narrative techniques, opposed this by giving a new and realistic perspective with the sine-eye, which he explained in his published manifestos. This study evaluates the concepts of mechanization, gazing and reality in cinema through the position of the camera that changes with Vertov’s perspective in order to look, see and make sense of it in visual culture. The study focuses on the meaning of seeing and looking from Vertov’s point of view by examining the film of the Man With A Movie Camera.

Anahtar Kelimeler

ways of seeing in the media, cine-eye, cinema and reality, Dziga Vertov, Man With a Movie Camera

Kaynakça

• Baker, U. (2015). Kanaatlerden İmajlara Duyular Sosyolojisine Doğru, İstanbul: İletişim Yayıncılık Birikim Kitapları.
• Baker, U. (2015). Beyin Ekran, İstanbul: Birikim Yayınları.
• Berger, J. (1988). Ve Yüzlerimiz, Kalbim Fotoğraf Kadar Kısa Ömürlü, İstanbul: Adam Yayınları.
• Berger, J. (1995). Görme Biçimleri, İstanbul: Metis Yayınları.
• Berger, J. (2015). Fotoğrafı Anlamak, İstanbul: Metis Yayınları.
• Crary, J. (2004). Gözlemcinin Teknikleri On Dokuzuncu Yüzyılda Görme ve Modernite Üzerine, İstanbul: Metis Yayınları.
• Çakır, M. (2010). Görsel Kültür ve Küresel Kitle Kültürü, Ankara: Küre yayınları.
• Çoban, O. (2008). Rus Devrim Sineması. https://www.onurcoban.com/2008/10/rus-devrim-sinemas_1806.html, Erişim Tarihi: 30.12.2020.
• Özarslan, Z. (2019). Sinema Kuramları1 Beyazperdeyi Aydınlatan Kuramcılar, İstanbul: Su Yayınları.
• Özarslan, Z. (2016). Sinema Kuramları2 Beyazperdeyi Aydınlatan Kuramlar, İstanbul: Su Yayınları.
• Petric, V. (2000). Dziga Vertov: Sinemada Konstrüktivizm, Ankara: Öteki Ajan.
• Vertov, D. (2007). Sine-Göz, İstanbul: Agora Kitaplığı.
• Zizek, S. (2019). Yamuk Bakmak Popüler Kültürden Jacques Lacan’a Giriş, İstanbul: Metis Yayınları.