Türk Toplumunda Suriyeli Sığınmacı Algısı

Yıl 2022, Cilt: 13 Sayı: 1, 117 - 139, 10.02.2022

Dursun Yılmaz , Mehmet Akif Günay

Öz

Büyük boyutlu ve ani gerçekleşen göçler, göç edilen ülke için politik, kültürel, ekonomik ve sosyolojik olarak birçok alanda da problemleri ortaya çıkarmıştır. Bu durum göç edenler açısından da eğitim, barınma/beslenme ve güvenlik gibi temel ihtiyaçların karşılanamaması gibi sorunları beraberinde getirmiştir. Göçle beraber ortaya çıkan problemlerin aşılabilmesi, çözüme yönelik politikaların belirlenmesi için göç edilen yerde yaşayan halkın göçmenlere yönelik algılarının ortaya çıkarılması büyük önem taşımaktadır. Bu doğrultuda yapılan birçok akademik çalışmada ve yayınlanan raporlarda halkın Suriyeli sığınmacılara yönelik olumsuz algılarının olduğu bilgisine ulaşılmıştır. Göçün devam etmesi Suriyeli sığınmacılara yönelik güncel araştırmaların da yapılmasını gerekli kılmaktadır. Bu bağlamda çalışma, Türk halkının Suriyeli sığınmacılara bakışını, algısını, tutum ve söylemlerini yansıtması bakımından önemlidir. Araştırma verileri anket formu kullanılarak toplanmıştır. Araştırmanın örneklemi İzmir sınırları içinde yaşayan ve kolayda örneklem yöntemi ile belirlenen 18 yaş ve üzeri katılımcılardır. Ankete toplam 522 katılmıştır. Araştırmanın sonucunda Suriyeli sığınmacılara insani yardım yapılması gerektiği, sığınmacıların mağdur, şefkate muhtaç ve yardıma ihtiyacı olduğu yönünde kamuoyunda ortak bir kanaatin oluştuğu görülmüştür. Bununla birlikte katılımcıların sığınmacılarla aynı ortamları paylaşmaktan imtina ettiği gibi bir sonuca da ulaşılmıştır. İnsani yardıma “evet” diyen katılımcıların birlikte yaşama konusunda ciddi tereddütleri olduğu, beraberce yaşamaktan yana bir tavır ortaya koymadıkları verilen cevaplara açıkça yansımıştır.

Anahtar Kelimeler

Kitlesel Göçler, Suriyeli Sığınmacılar, Ortadoğu, Mülteci, Ensar ve Muhacir

Turkish Society’s Perception of Syran Refugee

Öz

Büyük boyutlu ve ani gerçekleşen göçler, göç edilen ülke için politik, kültürel, ekonomik ve sosyolojik olarak birçok alanda da problemleri ortaya çıkarmıştır. Bu durum göç edenler açısından da eğitim, barınma/beslenme ve güvenlik gibi temel ihtiyaçların karşılanamaması gibi sorunları beraberinde getirmiştir. Göçle beraber ortaya çıkan problemlerin aşılabilmesi, çözüme yönelik politikaların belirlenmesi için göç edilen yerde yaşayan halkın göçmenlere yönelik algılarının ortaya çıkarılması büyük önem taşımaktadır. Bu doğrultuda yapılan birçok akademik çalışmada ve yayınlanan raporlarda halkın Suriyeli sığınmacılara yönelik olumsuz algılarının olduğu bilgisine ulaşılmıştır. Göçün devam etmesi Suriyeli sığınmacılara yönelik güncel araştırmaların da yapılmasını gerekli kılmaktadır. Bu bağlamda çalışma, Türk halkının Suriyeli sığınmacılara bakışını, algısını, tutum ve söylemlerini yansıtması bakımından önemlidir. Araştırma verileri anket formu kullanılarak toplanmıştır. Araştırmanın örneklemi İzmir sınırları içinde yaşayan ve kolayda örneklem yöntemi ile belirlenen 18 yaş ve üzeri katılımcılardır. Ankete toplam 522 katılmıştır. Araştırmanın sonucunda Suriyeli sığınmacılara insani yardım yapılması gerektiği, sığınmacıların mağdur, şefkate muhtaç ve yardıma ihtiyacı olduğu yönünde kamuoyunda ortak bir kanaatin oluştuğu görülmüştür. Bununla birlikte katılımcıların sığınmacılarla aynı ortamları paylaşmaktan imtina ettiği gibi bir sonuca da ulaşılmıştır. İnsani yardıma “evet” diyen katılımcıların birlikte yaşama konusunda ciddi tereddütleri olduğu, beraberce yaşamaktan yana bir tavır ortaya koymadıkları verilen cevaplara açıkça yansımıştır.

Anahtar Kelimeler

Kitlesel Göçler, Suriyeli Sığınmacılar, Ortadoğu, Mülteci, Ensar ve Muhacir.

Kaynakça

• Afad; (2017). [Çevrim-içi: https://www.afad.gov.tr/upload/Node/2374/files/30_10_2017_Suriye_GBM_Bilgi_Notu.pdf] , Erişim Tarihi: 9.03.2020.
• Akıllı, E. (2012). Türk dış politikası zemininde Arap baharı. ORSAM, 4 (37), 39-45.
• Aksoy, Z. (2012). Uluslararası göç ve kültürlerarası iletişim. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 5 (20), 292-303.
• Aljazeera; (2015). http://www.aljazeera.com.tr/gorus/suriyeli-siginmacilarin-turkiyeye-etkileri, Erişim Tarihi: 5.01.2020.
• Arslan, M. (2004). Kültürel bağlamda din. Din Bilimleri Akademik Araştırma Dergisi, IV (1), 189-205.
• Aydemir, S. ve Şahin, M. C. (2017). Tek tanrılı dinlerde göç olgusuna sosyolojik bir yaklaşım: göç teorileri açısından bir analiz. İslami Araştırmalar Dergisi, 28 (3), 359-71.
• Ayhan, V. ( 2011). Arap baharının ABD-Türkiye ilişkilerine etkisi. ORSAM, 3 (36), 17-22.
• Berry, J. W. (2006). Contexts of acculturation. David L. Sam and John W. Berry (Eds.), The cambridge handbook of acculturation psychology, (s. 27-42). USA: Cambridge University Press.
• Bulak, A. (2015). Göç olgusuna teorik bir bakış, Yıldırım Beyazıt Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara.
• Castles, S. M. ve Miller, M. J. (2008). Göçler çağı: Modern dünyada uluslararası göç hareketleri (Çev: B. U. Bal ve İ. Akbulut). İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Çağlar, T. (2018). Göç çalışmaları için kavramsal bir çerçeve. Toros Üniversitesi İİSBF Sosyal Bilimler Dergisi, 5 (8), 26-49.
• Çağlayan, S. (2006). Göç kuramları, göç ve göçmen ilişkisi. Muğla Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (17), 67-91.
• Çağlayan, S. (2013). Göç kavramı ve kuramları. Güneş F (Ed.) Kent Sosyolojisi, (84-115), Eskişehir: T.C. Anadolu Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi Yayını.
• Çavuşoğlu, H. (2006). Uluslararası göç: nedenleri, tipleri, türleri ve göçmenler. Folklor/Edebiyat, 12 (48), 83-104.
• Erder, S. (2014). Balkan göçmenleri ve değişen uygulamalar: İskan kurumunun dostlari. A. İçduygu, S. Erder ve Ö. F. Gençkaya (Ed.), Türkiye’nin uluslararasi göç politikalari, 1923-2023: Ulus-devlet oluşumundan ulus-ötesi dönüşümlere’nin içinde (ss. 138-173). Koç Üniversitesi Göç Araştırmalar Merkezi
• Erdoğan, M. (2014). Türkiye’deki Suriyeliler: toplumsal kabul ve uyum araştırması. Hacettepe Üniversitesi Göç ve Siyaset Araştırmaları Merkezi, Ankara, Aralık 2014.
• Ertuğrul, D. (2012). Türkiye dış politikası için bir test: Suriye krizi, TESEV Dış Politika Programı. İstanbul: İmak Ofset Basım.
• Geçici korumamız altındaki Suriyeliler, [Çevrim-içi: https://www.goc.gov.tr/gecici-korumamiz-altindaki-suriyeliler], Erişim Tarihi: 19.02.2021.
• Gemici, N. B. (2016). Çalışma hayatında dezavantajlı bir grup: göçmenler. İş ve Hayat, 2 (4), 239-261.
• Güllüpınar, F. (2012). Göç olgusunun ekonomi-politiği ve uluslararası göç kuramları üzerine bir değerlendirme. Yalova Sosyal Bilimler Dergisi, 2 (4), 53-85.
• IOM (Uluslararası Göç Örgütü ) (2013). Göç terimleri sözlüğü, No:31, Cenevre: IOM Yayın.
• İnce, C. (2019). Göç kuramları ve Suriye göçü üzerine bir değerlendirme. OPUS Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 11 (18), 2579-2615.
• İskân Kanunu; 2006. [Çevrim-içi: https://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.5.5543.pdf] , Erişim Tarihi: 12.02.2021.
• Kaypak, Ş. ve Bimay, M. (2016). Suriye savaşı nedeniyle yaşanan göçün ekonomik ve sosyo kültürel etkileri: Batman örneği. Batman Üniversitesi Yaşam Bilimleri Dergisi, 6 (1), 84-110.
• Kibaroğlu, M. (2011). Arap baharı ve Türkiye, Adam Akademi, 2, 26-36.
• Koçak, Y. ve Terzi, E. (2012). Türkiye’de göç olgusu, göç edenlerin kentlere olan etkileri ve çözüm önerileri. KAÜ-İİBF Dergisi, 3 (3), 163-184.
• Lee, Everett S. (1966). A theory of migration, Demography, 3 (1), 47-57.
• Massey, D. S.; Joaquin A.; Graeme H.; Ali K.;Adela P.; Edward J. T. (2014). Uluslararası göç kuramlarının bir değerlendirmesi. Göç Dergisi, 1, 11-46. [Çevrim-içi: https://www.ceeol.com/search/article-detail?id=498506], Erişim Tarihi: 24.01.2021.
• McNevin, A. (2011). Contesting citizenship: ırregular migrants and new frontiers of the political. New York: Columbia University Press.
• MD (2012). Türkiye’deki Suriyeli sayısı Ocak 2021. [Çevrim-içi: https://multeciler.org.tr/turkiyedeki-suriyeli-sayisi/ Erişim Tarihi: 10.02.2021.
• Milliyet (2014). Göçmenleri istemeyen tehlikeli algı. [Çevrim-içi: https://www.milliyet.com.tr/gundem/gocmenleri-istemeyen-tehlikeli-algi-1958668], Erişim Tarihi: 24.01.2019.
• Özcan, E. (2016). Çağdaş göç teorileri üzerine bir değerlendirme, İş ve Hayat, 2 (4),183-215.
• Özkalp, E. (1990). Sosyolojiye giriş. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları.
• Petersen, W. (1958). A general typology of migration. American Sociological Review, 23 (3), 256-266.
• Ravenstein, E. G. (1885). The laws of migration. Journal of The Statistical Society of London, 48 (2), 167-235.
• SGDD. (2011). Askıdaki yaşamlar ve algıdaki yaşamlar projesi, Sığınmacılar ve Göçmenlerle Dayanışma Derneği.
• Şeker, D. ve Uçan, G. (2016). Göç sürecinde kadın. Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 4 (1), 199-214.
• TBMM Tutanaklar (1961). Cenevre’de 1951 tarihinde imzalanmış olan mültecilerin hukuki durumuna dair sözleşmenin tasdiki hakkında kanun tasarısı ve Dışişleri Komisyonu raporu (1/125), [Çevrim-içi: https://www.tbmm.gov.tr/tutanaklar/TUTANAK/KM__/d00/c002/km__00002024ss0053.pdf] , Erişim Tarihi: 12.02.2021.
• Topkaya, Y. ve Akdağ, H. (2016). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının Suriyeli sığınmacılar hakkındaki görüşleri (Kilis 7 Aralık Üniversitesi örneği). Çankırı Karatekin Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 7 (1), 767-786.
• Tüylüoğlu, Ş. (2004). Küreselleşme sürecinde kalkınma politikaları ve devletin zayıflayan rolü. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadî ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 9 (1), 257-280.
• Yalçın, C. (2004). Göç sosyoloji. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Yıldırımoğlu, H. (2005). Uluslararası emek göçü: Almanya’ya Türk emek göçü. Kamu-İş Dergisi, 8 (1), 1-24.