Bireylerin Sosyo-Ekonomik Özellikleri Kripto Varlık Satın Almalarını Etkiler Mi? Türkiye’den Kanıtlar

Yıl 2022, Cilt: 13 Sayı: 2, 665 - 678, 21.06.2022

Abdulmuttalip Pilatin

Öz

Bu çalışmada, Türkiye’de kripto varlık yatırımlarını etkileyen sosyo-ekonomik faktörler incelemiştir. Bu çerçevede çalışma, 947 kişilik bir örneklem üzerinden yapılmıştıştır. Çalışmada ikili seçim durumlarında kullanılan istatistiksel bir yöntem olan logit model kullanılmıştır. Araştırma sonuçları, Türkiye’de kripto varlıklara yatırım oranının % 29,4 olduğunu, bireylerin sırasıyla en fazla BTC, ETH, BNB, XRP, ADA, DOT, LTC ve XLM’ye yatırım yapıldığını göstermektedir. Ayrıca, Türkiye’de kripto varlıklara yatırım yapılmasında en önemli etkenin gelecekte önemli bir yatırım aracı olacağı beklentisinin olduğu anlaşılmıştır. Sonuçlar, Türkiye’de erkek yatırımcıların kadın yatırımcılara nazaran kripto paraya yatırım yapma olasılıklarının daha fazla olduğu ortaya koymaktadır. Eğitim seviyesi açısından, lisansüstü eğitime sahip olanların ilköğretim mezunlarına göre kripto varlıklara yatırım yapma olasılığının daha yüksek olduğu anlaşılmıştır. Yaşa göre, 18-27, 28-37 ve 38-47 yaş aralığındaki yatırımcıların 48 ve üzerinde olan yatırımcılara göre kripto paraya yatırım yapma olasılıklarının daha yüksek olduğu anlaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Kripto Para, Kripto Varlık, Yatırım, Logit Model.

Do Individuals' Socio-Economic Characteristics Affect Crypto Asset Purchases? Evidence From Turkey

Öz

In this study, socio-economic factors affecting crypto asset investments in Turkey were examined. In this framework, the study was conducted on a sample of 947 people. The logit model, which is a statistical method used in binary selection situations, was used in the study. Research results show that the investment rate in crypto assets in Turkey is 29.4%, and individuals invest the most in BTC, ETH, BNB, XRP, ADA, DOT, LTC and XLM, respectively. In addition, it has been understood that the most important factor in investing in crypto assets in Turkey is the expectation that it will be an important investment tool in the future. The results reveal that male investors in Turkey are more likely to invest in cryptocurrencies than female investors. In terms of education level, it is understood that those with postgraduate education are more likely to invest in crypto assets than primary school graduates. By age, it has been understood that investors aged 18-27, 28-37 and 38-47 are more likely to invest in cryptocurrencies than investors 48 and over.

Anahtar Kelimeler

Cryptocurrency, Crypto Asset, Invest, Logit Model

Kaynakça

• Baur, D. G., Hong, K. & Lee, A. D. (2017). Bitcoin: Medium of exchange orspeculative assets? Journal of International Financial Markets. Institutions and Money, 54, 177-189.
• Bilgic E. & Edogan, M. (2020). Kripto Muhasebesi Üzerine Yapılan Tartışmalar ve Finansal Raporlama Üzerindeki Etkileri. TİDE Academia Research, 2(2), 257-286.
• Bouri, E., Jalkh, N., Molnár, P. & Roubaud, D. (2016). Bitcoin for energy commodities before and afterthe December 2013 crash: Diversifier, hedge or safe haven? Applied Economics, 49(50), 5063–5073.
• Bouri, E., Molnár, P., Azzi, G., Roubaud, D. & Hagfors, L. I. (2017). On the hedge and safe haven properties of Bitcoin: Is it really more than a diversifier? Finance Research Letters, 20, 192–198.
• CoinMarketCap. (2022). Toplam Piyasa Değeri Yüzdesi (Hakimiyet) https://coinmarketcap.com/tr/rankings/exchanges/, (Erişim Tarihi: 03.01.2022).
• Cooper, R. N., Dornbusch, R. & Hall, R. E. (1982). The Gold Standard: Historical Facts and Future Prospects. Brookings Papers on Economic Activity, 1-56.
• Çokluk, Ö. (2010). Lojistik regresyon analizi: Kavram ve uygulama. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 10(3), 1357-1407.
• Demirdöğen, Y .(2019). Fintek Ekosistemi İçin Gerekli Düzenlemeler. Süleyman Demirel Üniversitesi Vizyoner Dergisi, 10(24), 311-312.
• Dilek, Ö. (2021). Katılım Bankacılığı Tercihini Etkileyen Faktörler. EKEV Akademi Dergisi, 25(88), 433-450.
• Dwyer, G. P. (2015). The economics of Bitcoin and similar private digitalcurrencies, Journal of Financial Stability, 17, 81–91.
• Dyhrberg, A. H. (2016). Bitcoin, gold and the dollar – A GARCH volatility analysis. Finance Research Letters, 16, 85–92.
• Erten P. (2019). Z kuşağının dijital teknolojiye yönelik tutumları. Gümüşhane Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Elektronik Dergisi, 10(1), 190- 202.
• Evlimoğlu, U. & Güder, M. (2021). Tarihteki Ekonomik Balonlar Işığında Kripto Paralara Genel Bir Bakış. Abant Sosyal Bilimler Dergisi, 21(3), 469- 496, https://doi.org/10.11616/asbi.955230.
• Feng, W., Wang, Y. & Zhang, Z. (2018). Can cryptocurrencies be a safe haven: A tail risk perspective analysis. Applied Economics, 50(44), 4745–4762.
• Gandal, N., Hamrick, J. T., Moore, T. & Oberman, T. (2018). Price manipulation in the Bitcoin ecosystem. Journal of Monetary Economics, 95, 86-96.
• Hamurcu, C. (2022). Can Elon Mask's Twitter Posts About Cryptocurrencies Influence Cryptocurrency Markets by Creating a Herding Behavior Bias? Fiscaoeconomia, 6(1), 215-228 . DOI: 10.25295/fsecon.1028730
• Hong, K. (2017), Bitcoin as an alternative investment vehicle. Information Technology and Management, 18(4), 265–275.
• İri, R. (2021). Finansal Pazarlama Kapsamında Kripto Para Pazarlaması ve Kripto Para Birimlerinin Bilinirliği ve Farkındalığı, Abant Sosyal Bilimler Dergisi, 21(3), 811-833, https://doi.org/10.11616/asbi.956722.
• Janson, N. & Karoubi, B. (2021). The Bitcoin: to be or not to be a Real Currency? The Quarterly Review of Economics and Finance, 82, 312-319.
• Kristoufek, L. (2015). What are the main drivers of the Bitcoin price? Evidencefrom wavelet coherence analysis. PLoS One, 10(4), e0123923.
• Metin, İ. & Yakut, E. (2018). Kripto para girişimciliğinde güven faktörü üzerine bir araştırma. Journal of Entrepreneurship and Innovation Management, 7(2), 67-78.
• Nishibe, M. (2016). The Enigma of Money, Singapore: Springer.
• Nishibe, M. (2020). Good money drives out bad: Introduction to the featured section on The evolution of diverse e-money: Digital-community currencies and cryptocurrencies. The Japanese Political Economy, 46(1), 1-16.
• Öncü, S. & Ektik, D. (2021). Kripto Paraların Yatırım Amaçlı Kullanımı: Riskler ve Getiriler Manisa Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi Manisa Celal Bayar Üniversitesi. Journal of Social Science, 19(4), 362-395.
• Soyaslan, E. (2020). Bitcoin Fiyatları ile BİST 100, BİST Banka ve BİST Teknoloji Endeksi Arasındaki İlişkinin Analizi. Fiscaoeconomia, 4(3), 628-640. DOI: 10.25295/fsecon.774221
• Şenel, S., & Alatlı, B. (2014). Lojistik regresyon analizinin kullanıldığı makaleler üzerine bir inceleme. Eğitimde ve Psikolojide Ölçme ve Değerlendirme Dergisi, 5(1), 35-52. https://doi.org/10.21031/epod.67169
• Tatlı, H. (2013). Konut sahipliğinin belirleyicileri: Hanehalkı reisleri üzerine bir uygulama. Akademik Yaklaşımlar Dergisi, 4(2), 40-63. TCMB, (2021). FAST. https://fast.tcmb.gov.tr/, (Erişim Tarihi: 12.01.2022).
• The Economist, (2 Kasım 2015). "Who is Satoshi Nakamoto?", The Economist explains. The Economist.
• Urquhart, A. (2016). The inefficiency of Bitcoin. Economics Letters, 148, 80–82.
• Yermack, D. (2015). Is Bitcoin a real currency? An economic appraisal. (s. 31–43). In Handbook of digital currency: Elsevier.