Kırşehir Ahi Evran Zaviyesi’nin Değişim Sürecinin Kent Kimliği Kapsamında Değerlendirilmesi

Yıl 2022, Cilt: 13 Sayı: 2, 475 - 487, 21.06.2022

Olcay Türkan Yurdugüzel

Öz

Kentsel kimlik, kentlerin kendine özgü somut ve somut olmayan niteliklerinin toplamıdır ve bu nitelikler ile kent diğerlerinden farklılaşmaktadır. Kentsel gelişmeye koşut olarak fiziksel çevreler tarihi doku ile etkileşim içinde değişip dönüşmektedir. Yaşadığımız kentlerde şekillenen yapılar tarihsel süreçte yerleşimde varlık göstermiş kültürlerin yaşam şekli, estetik anlayışları ve kullandıkları teknolojinin somut yansıması olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu yapılı çevre içinde yer alan anıtsal yapıların çevresel etkileri ve açık alan kullanımları kent kimliğini oluşturmak ve şekillendirmek konusunda etkilidir. Anıtsal yapılardan camilerin ibadet işlevinin yanında açık alan kullanımına yönelik sosyalleşme, buluşma, toplanma vb. gibi işlevlerle de kullanılıyor olması kentsel bellek kapsamında önemlidir. Bu çalışma kapsamında tarihsel süreçte farklı uygulamalarla düzenlenmiş olan Kırşehir Ahi Evran Zaviyesi’nin değişim sürecini değerlendirmek ve yapının kapalı ve açık mekanlarının kullanım kent kimliğine katkısını araştırmak amaç edinilmiştir. Her yıl Ahilik Haftası kapsamında yapının açık alanının Fuar, Gösteri ve Tören gibi işlevlerle kullanılıyor olmasının kentsel belleğin aktif tutulmasındaki rolü araştırılmaya çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Kırşehir, Ahi Evran Zaviyesi, Kent Kimliği, Ahilik Haftası

Evaluatıon of The Change Process of Kırşehir Ahi Evran Zawiya in The Scope of Urban Identity

Öz

Urban identity is the sum of the concrete and intangible qualities of the cities and the city differs from the others with these qualities. In parallel with the urban development, physical environments change and transform in interaction with the historical fabric. The buildings shaped in the cities we live in appear as the concrete reflection of the way of life, aesthetic understanding and the technology used by the cultures that have existed in the settlement in the historical process. The environmental effects of the monumental structures in this built environment and the use of open spaces are effective in creating and shaping the urban identity. Among the monumental buildings, besides the prayer function of the mosques, socializing, meeting, gathering and so on for outdoor use. It is also important in the context of urban memory. Within the scope of this study, it is aimed to evaluate the transformation process of Kırşehir Ahi Evran Zawiya, which has been organized with different applications in the historical process, and to investigate the contribution of the indoor and outdoor spaces of the building to the urban identity. Every year, within the scope of Ahilik Ceremony, the role of the open space of the building being used for functions such as Fair, Performance and Ceremony in keeping the urban memory active has been investigated.

Anahtar Kelimeler

Kırşehir, Ahi Evran Zawiya, Urban Identity, Ahilik Ceremony

Kaynakça

• Önem, B., & Kılıçaslan, İ. (2005). Haliç Bölgesinde Çevre Algılama ve Kentsel Kimlik. İtü Dergisi/a. Mimarlık, planlama ve tasarım, 4(1), 115-125.
• Lynch, K. (1973). Kent İmgesi. Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• Ulu, A., & Karakoç, İ. (2004). Kentsel Değişimin Kent Kimliğine Etkisi. Planlama Dergisi, 2004(3), 59-66.
• Eryazıcıoğlu M. E., & Markoç, I. (2014). Kentsel Kimlik ve Kentsel projeler Bağlamında Kimliksizleşme Sorunu, İstanbul Örneği. 1.Uluslararası Kentsel Planlama Mimarlık Tasarım Kongresi, 1.49-61.
• Diker, M., & Erkan, Ç., N. (2017). Kent Kimliğinde İbadet Yapıları: Antakya Örneği. Planlama Dergisi, 2(2), 180-192.
• Seamon, D. (Ed.). (2014). Place Attachment and Phenomenology The Synergistic Dynamism of Place. Place Attachment Advances in Theory, Methods and Applications. USA: Routledge.
• Ujang, N. (2012). Place Attachment and Continuity of Urban Place Identity. Procedia - Social and Behavioral Sciences, 49(2), 156–167.
• Es, M. (2007). Kent üzerine Düşünceler. İstanbul: Okutan Yayıncılık.
• Örer, G. (1993). İstanbul’un Kentsel Kimliği ve Değişimi, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İ.T.Ü, İstanbul, TR.
• Tekeli, İ. (1991). Kent Planlaması Konuşmaları. Ankara: TBMM Mimarlar Odası Yayınları.
• Lewicka, M. (2008). Place Attachment, Place Identity, and Place Memory:Restoring the Forgotten City Past. Journal of Environmental Psychology, 28(3), 209–231.
• Güvenç, B. (1991). Kentlerin Kimliği ve Antalya Örneği Üzerine Notlar, Öneriler, Örnekler. Mimarlık Dergisi, (1), 19-28.
• Cheshmehzangi, A. (2014). Spatial Syntagma and Identity of a Place: Sensing, Relating to, and Knowing a Place. Journal of Human Behavior in the Social Environment, (24), 799-810.
• Relph, E. C. (1976). Place and Placelessness. London: Pion Limited.
• Maral, K. (2019). Kırşehir Ahi Evran Camii Süslemeleri. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Kırşehir Ahi Evran Üniversitesi, Kırşehir, TR.
• Kırşehir Belediyesi Stratejik Planı 2015-2019, (2014). Kırşehir: SFN Televizyon Tanıtım Tasarım Yayıncılık.
• TDV İslam Ansiklopedisi. (2002). Kırşehir (Cilt 25, s. 481-485). İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı.
• Noyan, B. (1996). Hacı Bektâş Veli Manzûm Vilâyetnâmesi. İtanbul: Can Yayınları.
• Temir, A. (1989). Kırşehir Emiri Caca oğlu Nur el-Dîn’in 1272 Tarihli Arapça-Moğolca Vakfiyesi. Ankara: Türk Tarih Kurumu.
• Maden, F. (2015). Kırşehir Şer’iyye Sicillerinde Ahi Evran ve Ahi Mesud Zaviyeleri. Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Velî Araştırma Dergisi, (76), 133-146.
• TDV İslam Ansiklopedisi. (1988). Ahi Evran Zaviyesi (Cilt 1, s. 530-531). İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı.
• Ahi Ansiklopedisi. (2014). Ahi Evran Zaviyesi (Cilt 1, s. 93-95). Ankara: T.C. Gümrük ve Ticaret Bakanlığı.
• TAY, L. (2010). Kırşehir Merkez Türbeleri. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi, Ankara, TR.
• Eski Kırşehir Fotoğrafları. (2021, Apr 18). Facebook. https://www.facebook.com/groups/eskikirsehirfotograflari/media
• Yılmaz, A. (2006). Küçük Asya’nın Kır-Şehri. Kırşehir: SFN Televizyon Tasarım Yayıncılık.
• Gülcan, M., E. (2019). Bir Mimarî Sadânın Peşinde: Ahi Evran Külliyesi’nin Artikülasyonları. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Fatih Sultan Mehmet Vakıf Üniversitesi, İstanbul, TR.