Çalışma Koşulları ve Örgütsel Faktörler Bağlamında İşten Ayrılma Niyetinin ve Davranışının Betimlenmesi: Bir Market Zinciri Çalışanları Örneği

Yıl 2023, Cilt: 14 Sayı: 3, 850 - 872, 09.10.2023

Osman Benk

Öz

Bu fenomenoloji çalışmasının amacı, Türkiye’nin 81 ilinde faaliyet gösteren bir market zincirindeki satış elemanlarının araştırmanın merkezi fenomeni olan işten ayrılma niyeti ve davranışı deneyimlerini çalışma koşulları bağlamında keşfetmektir. Satış personelinin duygu ve düşünceleri, iletmek istedikleri susturulmuş sesleri yorumlayıcı bir çatı olarak sosyal adalet yönüyle ele alınmıştır. Soyutlamada tümevarım yöntemi kullanılmıştır. Kriter temelli örneklem kullanılarak işten ayrılma niyetine sahip satış elemanlarına kartopu örneklem stratejisiyle ulaşılmıştır. Her bir katılımcıdan alınan verilerden sonra tekrar tekrar kontrol yapılmış, gelen cevaplar üzerinden doyuma ulaştığı düşünülen 36.katılımcıya kadar yarı yapılandırılmış mülakatlara devam edilmiştir. Geçerlilik için araştırmanın tüm aşamalarında araştırmacının 2 farklı meslektaşıyla akran incelemesi gerçekleştirilmiştir. Ayrıca, üye kontrolü yapılarak tüm katılımcıların görüşleri alınmıştır. Böylelikle, akranların ve katılımcıların önerileri dikkate alınarak uygulanmıştır. Güvenilirlik için geçerlilik aşamasındaki akran incelemesinde yer alan aynı 2 akademisyen ile kodlar ve temalar üzerinde görüş birliğine varılmıştır. Araştırmaya 3 akademisyenin katılmasıyla iç güvenilirliği de artırılmıştır. Ayrıca, işten ayrılma niyeti ve davranışı ile ilişkili örgütsel faktörler ve çalışma koşulları hakkında pek çok kaynaktan ve görüşten yararlanılması da güvenilirlik için destekleyicidir. Araştırmaya işten ayrılma niyetini deneyimleyen 19 kadın ve 17 erkek katılmıştır. 2021 Kasım ayından başlayan ilk mülakatlardan 6 ay-1 yıl zaman zarfı sonrasına kadar 36 katılımcı kötü çalışma koşullarından dolayı işten ayrılma davranışı sergilemişlerdir.

Anahtar Kelimeler

İşten ayrılma niyeti, işten ayrılma davranışı, market zinciri çalışanları, fenomenolojik yaklaşım

Destekleyen Kurum

-

Proje Numarası

-

Teşekkür

Gümüşhane Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi'nin yayın sürecindeki tüm aktörlerine iyi çalışmalar diler, teşekkür ederim.

Describing Intention and Behavior of Turnover in the Context of Working Conditions and Organizational Factors: An Example of Market Chain Employees

Öz

The aim of this phenomenology study is to explore the experiences of turnover intention and behavior, which is the central phenomenon of the research, of sales personnel in a market chain operating in 81 provinces of Turkey in the context of working conditions. The emotions and thoughts of the sales personnel, as an interpretative framework for the silenced voices they want to convey, are discussed in terms of social justice. The inductive method was used in abstraction. By using criterion-based sampling, salespeople with turnover intention were reached with the snowball sampling strategy. After the data received from each participant, control was made repeatedly, and semi-structured interviews were continued until the 36th participant, who was considered to be satisfied with the answers received. For validity, peer review was conducted with 2 different colleagues of the researcher at all stages of the research. In addition, members were checked and opinions of all participants were taken. Thus, it was implemented by taking into account the suggestions of peers and participants. A consensus was reached on the codes and themes with the same 2 academicians who took part in the peer review at the validation stage for reliability. With the participation of 3 academicians in the research, its internal reliability was also increased. In addition, the use of many sources and opinions about organizational factors and working conditions associated with turnover intention and behavior is also supportive for reliability. 19 women and 17 men who experienced turnover intention participated in the research. From the first interviews starting in November 2021 to 6 months-1 year later, 36 participants exhibited turnover behavior due to poor working conditions.

Anahtar Kelimeler

Turnover intention, turnover behavior, market chain employees, phenomenological approach

Proje Numarası

-

Kaynakça

• Adidam, P. T. (2006). Causes and consequences of high turnover by sales professionals. Journal of the American Academy of Business, 10(1), 137-141.
• Ajzen, I. (2001). The theory of planned behavior. Organizational Behavior and Human Decision Processes, 50, 179-211.
• Ajzen, I. (2002). Perceived behavioral control, self-efficacy, locus of control, and the theory of planned behavior. Journal of Applied Social Psychology, 32, 1-20.
• Ajzen, I. ve Fishbein, M. (1977). Attitude-behavior relations: A theoretical analysis and review of empirical research. Psychological Bulletin, 84(5), 888-918.
• Allen, D. G., Weeks, K. P. ve Moffitt, K. R. (2005). Turnover intentions and voluntary turnover: The moderating roles of self-monitoring, locus of control, proactive personality, and risk aversion. Journal of Applied Psychology, 90(5), 980-990.
• Araslı, H. ve Tümer, M. (2008). Nepotism, favoritism and cronyism: A study of their effects on job stress and job satisfaction in the banking industry of North Cyprus. Social Behavior and Personality, 36(9), 1237-1250.
• Armitage, C. J. ve Conner, M. (2001). Efficacy of the theory of planned behavior: A meta-analytic review. British Journal of Social Psychology, 40, 471-499.
• Atawneh, F., Zahid, M.A., al-Sahlawi, K.S., Shahid, A.A. ve Al-Farrah, M. (2003). Violence against nurses in hospitals: Prevalence and effects. British Journal of Nursing, 12(2), 102-107.
• Awang, A., Ibrahim, I. I., Nor, M. N. M., Razali, M. F. M., Arof, Z. M. ve Rahman, A. R. A. (2015). Academic factors and turnover intention: Impact of organization factors. Higher Education Studies, 5(3), 24-44.
• Barger, L.K., Cade, B.E., Ayas, N.T., Cronin, J.W., Rosner, B.A., Speizer, F.E. ve Czeisler, C.A. (2005). Extended work shifts and the risk of motor vehicle crashes among interns. The New England Journal of Medicine, 352, 125-134.
• Bedian, A. G., Kemery, E. R. ve Pizzalatto, A. B. (1991). Career commitment and expected utility of present job as predictors of turnover intention and turnover behavior. Journal of Vocational Behavior, 39(3), 331-343.
• Bıyık, Y., Şimşek, T. ve Sökmen, A. (2016). Etik iklimin iş tatmini ve işten ayrılma niyetine etkisinde örgütsel bağlılığın aracı rolü: Bir holdingin yöneticilerine yönelik araştırma. Eurasian Academy of Sciences Social Sciences Journal, 1(237-249).