İş-Yaşam Dengesi ve Çalışma Motivasyonu: COVID-19 Pandemisi Sırasında Türk Sivil Havacılık Çalışanları Üzerine Bir Araştırma

Yıl 2025, Cilt: 16 Sayı: 1, 385 - 397, 29.01.2025

Fatih Şahin , Halil İbrahim Zeybek

Öz

Bu çalışmanın amacı, COVID-19 salgını sürecinde Türk sivil havacılığında kokpit ve kabin personelinin iş-yaşam dengelerinin çalışma motivasyonlarına etkisini belirlemektir. Bu gözlem, bu alandaki araştırma ortamında önemli bir boşluğa işaret etmektedir. İş-yaşam dengesi konusu akademik literatürde sıklıkla ele alınmakta ve özellikle çalışan verimliliği, iş bağımlılığı, örgütsel bağlılık, tükenmişlik ve cinsiyet eşitsizliği ile ilişkisine odaklanılmaktadır. Bu çalışmanın amacı, yeni bir araştırma alanını temsil eden COVID-19 virüsünün neden olduğu küresel salgın döneminde iş-yaşam dengesinin çalışma motivasyonu üzerindeki etkisini araştırarak sivil havacılık ve turizm alanındaki mevcut literatüre katkıda bulunmaktır. Araştırmanın verileri, Türkiye'deki havayolu şirketlerinde çalışan 458 kokpit ve kabin ekibi üyesinden nicel araştırma yöntemi kullanılarak anket yoluyla toplanmıştır. Bağımsız örneklem t-testleri ve tek yönlü ANOVA testlerini içeren istatistiksel analizler, katılımcıların demografik özelliklerine dayalı olarak iş-yaşam dengesi ve çalışma motivasyonundaki farklılıkları değerlendirmek için kullanılmıştır. Sonuçlar, bu faktörler arasında güçlü bir pozitif korelasyon olduğunu ortaya koymuştur.

Anahtar Kelimeler

Havacılık, Covid-19, İş-yaşam dengesi, Çalışma motivasyonu

Work-Life Balance and Work Motivation: A Study on Turkish Civil Aviation Employees During the COVID-19 Pandemic

Öz

The objective of this study is to ascertain the impact of work-life balance on the work motivation of cockpit and cabin crew in Turkish civil aviation during the course of the pandemic caused by the COVID-19. This observation points to a significant gap in the research landscape in this domain. The topic of work-life balance is frequently addressed in academic literature, with a particular focus on its relationship with employee productivity, work addiction, organisational commitment, burnout, and gender inequality. The objective of this study is to contribute to the existing literature on civil aviation and tourism by investigating the impact of work-life balance on work motivation during the period of the global pandemic caused by the COVID-19 virus, which represents a novel area of investigation. The data for the research were collected through a questionnaire from 458 cockpit and cabin crew members working in airline companies in Türkiye, utilising a quantitative research method. The statistical analyses, which included independent sample t-tests and one-way ANOVA tests, were employed to assess the differences in work-life balance and work motivation based on the demographic characteristics of the participants. The results revealed a strong positive correlation between these factors.

Anahtar Kelimeler

Aviation, Covid-19, Work-life balance, Work motivation.

Kaynakça

• Baran, S. & Şener, E. (2023). İş yaşam dengesi ve iş motivasyonu algısını değiştiren bir olgu olarak kendi işinde çalışmak. Journal of Mehmet Akif Ersoy University Economics and Administrative Sciences Faculty, 10(3), 2164–2194. https://doi.org/10.30798/MAKUIIBF.1281848.
• Büyüköztürk, Ş. (2018). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı: İstatistik, araştırma deseni SPSS uygulamaları ve yorum (24th ed.). Pegem Yayıncılık. Ankara.
• Byrne, B. M. (1998). Structural equation modeling with Lisrel, Prelis, and Simplis: Basic concepts, applications, and programming (1st ed.). Psychology Press. New York.
• Byrne, U. (2005). Work-life balance. Business Information Review, 22(1), 53–59. https://doi.org/10.1177/0266382105052268
• Coşkun, R., Altunışık, R. & Yıldırım, E. (2017). Sosyal bilimlerde araştırma yöntemleri (9th ed.). Sakarya Kitabevi. Sakarya.
• Çivilidağ, A., & Şekercioğlu, G. (2017). Çok boyutlu iş motivasyonu ölçeğinin Türk kültürüne uyarlanması. Mediterranean Journal of Humanities, VII(1), 143–156. https://doi.org/10.13114/MJH.2017.326
• Durmaz, Y. (2020). Vakıf üniversitelerinde okuyan öğrencilerin kişilik özelliklerinin içgüdüsel satın alma davranışları üzerindeki̇ etkisinin yapısal eşitlik modeli ile belirlenmesi. [Yüksek Lisans Tezi]. Sosyal bilimler Enstitüsü.
• Ekinci, H. & Sabancı, A. (2020). İş-yaşam dengesi ölçeği’nin Türkçeye uyarlanması: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Trakya Eğitim Dergisi, 11(1), 151–163. https://doi.org/10.24315/tred.690816
• Field, A. (2018). Discovering statistics using IBM SPSS statistics (5th ed.). SAGE. Sussex.
• Fisher, G. G., Bulger, C. A. & Smith, C. S. (2009). Beyond work and family: A measure of work/nonwork interference and enhancement. Journal of Occupational Health Psychology, 14(4), 441–456. https://doi.org/10.1037/a0016737
• Gagné, M., Forest, J., Gilbert, M. H., Aubé, C., Morin, E. & Malorni, A. (2010). The motivation at work scale: Validation evidence in two languages. Educational and Psychological Measurement, 70(4), 628–646. https://doi.org/10.1177/0013164409355698
• George, D. & Mallery, P. (2022). IBM SPSS Statistics 27 Step by Step: A simple guide and reference (7th ed.). Routledge.
• Ghasemi, A. & Zahediasl, S. (2012). Normality tests for statistical analysis: A guide for non-statisticians. International Journal of Endocrinology & Metabolism, 10(2), 486–489. https://doi.org/10.5812/ijem.3505
• Hair, J.F., Black, W.C., Babin, B.J. & Anderson, R.E. (2019). Multivariate Data Analysis (8th ed.). CENGAGE. Hampshire.
• Hasan, Z. U., Khan, M. I., Butt, T. H., Abid, G., & Rehman, S. (2020). The balance between work and life for subjective well-being: A moderated mediation model. Journal of Open Innovation: Technology, Market, and Complexity, 6(4), 1–18. https://doi.org/10.3390/JOITMC6040127
• Hu, L. T., & Bentler, P. M. (1999). Cutoff criteria for fit indexes in covariance structure analysis: Conventional criteria versus new alternatives. Structural Equation Modeling: A Multidisciplinary Journal, 6(1), 1-55.
• Kan, A., & Akbaş, A. (2005). Lise öğrencilerinin kimya dersine yönelik tutum ölçeği geliştirme çalışması. Mersin University Journal of the Faculty of Education (Vol. 1).
• Karasar, N. (2020). Bilimsel araştırma yöntemi: Kavramlar, ilkeler, teknikler (35th ed.). Nobel Akademik. Ankara.
• Kumari, V. P. (2011). A study on work life balance (with special reference to executives working at NTPC, Korba). Asian J. Management, 2(1), 25–27.
• Lockwood, N. R. (2003). Work/life balance challenges and solutions. SHRM Research. Virginia.
• Mas-Machuca, M., Berbegal-Mirabent, J. & Alegre, I. (2016). Work-life balance and ıts relationship with organizational pride and job satisfaction. Journal of Managerial Psychology, 31(2), 586–602. https://doi.org/10.1108/JMP-09-2014-0272
• Mullins, L. J. (2005). Management and organizational behaviour (7th ed.). Prentice Hall. Essex.
• Pelit, E. & Çetin, A. (2022). İnsan kaynakları yönetimi işlevi olarak kariyer yönetimi ve sorunlar: Turizm işletmeleri örneğinde teorik bir inceleme. Çalışma İlişkileri Dergisi, 13(2), 28–54.
• Schermelleh-Engel, K. & Moosburger, H. (2003). Evaluating the fit of structural equation models: Tests of significance and descriptive goodness-of-fit measures. Methods of Psychological Research Online, 8(2), 23–74.
• Schumacker, R.E., & Lomax, R.G. (1996). A beginner's guide to structural equation modeling (1st ed.). Psychology Press. New Jersey.
• Steiger, J. H. (1990). Structural model evaluation and modification: An interval estimation approach. Multivariate Behavioral Research, 25(2), 173-180.
• Tabachnick, B. G. & Fidell, L. S. (2019). Using multivariate statistics (7th ed.). Pearson. New Jersey.
• Wong, K., Chan, A. H. S., & Teh, P. L. (2020). How is work–life balance arrangement associated with organisational performance? A meta-analysis. International Journal of Environmental Research and Public Health, 17(12), 1–19. https://doi.org/10.3390/IJERPH17124446