Tekirdağ için sis hadisesi ile hava kirliliği ilişkisi

Yıl 2024, , 73 - 84, 15.03.2024

İhsan Burak Engin , Veli Yavuz

https://doi.org/10.17714/gumusfenbil.1315710

Öz

Hava kirliliği, sanayileşmenin yaygınlaşması, artan araç sayısı, tarımsal faaliyetler ve şehirleşme gibi faktörler neticesinde dünya genelinde ciddi bir sorun teşkil etmektedir. Hava kalitesinin bozulmasına sebep olan temel faktör ise hava kirletici konsantrasyon değerlerindeki artıştır. Meteorolojik hadiselerden biri olan sis fenomeni, kararlı atmosferik koşullarda meydana gelen ve belirli bir bölgede hava kirletici emisyonlarının hapsolmasına sebebiyet vererek bunların konsantrasyonlarının artmasına neden olan önemli faktörlerden biridir. Bu çalışmada, Tekirdağ ili için 2018-2022 yılları arası için sisli ve sisli olmayan günlerdeki kirletici konsantrasyonları analiz edilerek aralarındaki ilişki ortaya konulmaya çalışılmıştır. Tekirdağ Çorlu Havalimanı tarafından yayımlanan havacılık rasatları kullanılarak sisli ve sisli olmayan günlerin tespiti yapılmıştır. Ayrıca, havalimanı rasatlarından temin edilen bazı meteorolojik parametrelerin (sıcaklık, çiy noktası sıcaklığı, rüzgar şiddeti/yönü ve bağıl nem) analizleri gerçekleştirilmiştir. Sisli ve tüm günlerdeki hava kalitesi değerlerine erişim için T.C. Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı tarafından ücretsiz olarak halka sunulan hava kalitesi veri bankası kullanılmıştır. Sisli günler için aylık ve yıllık bazda analizler gerçekleştirilmiş, meteorolojik parametrelerin bu periyotlardaki değişimleri incelenmiş ve hava kirletici parametrelerinden partikül madde (PM10) için sisli ve tüm günlerdeki konsantrasyon değerlerindeki değişimler irdelenmiştir. Yapılan analizler sonucunda, diğer tüm günlere oranla PM10 konsantrasyon değerlerinin sisli günlerde daha çok olduğu gözlenmiş, sonbahar ve kış mevsimlerinde sisli gün sayılarındaki artışa paralel olarak kirletici yoğunluğunun arttığı tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Hava kalitesi, Hava kirliliği, Kararlı atmosfer, Partikül madde, Sis hadisesi, Tekirdağ

Teşekkür

Yazarlar, meteorolojik verilerin temini için Meteoroloji Genel Müdürlüğü’ne ve kirletici konsantrasyon verilerinin temini için T.C. Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’na teşekkür eder. Ayrıca, değerli görüş ve katkılarından dolayı yazarlar Dr. Öğretim Üyesi Bihter Durna’ya teşekkür eder.

The relationship between fog and air pollution in Tekirdağ

Öz

Air pollution poses a significant problem worldwide as a result of factors such as the spread of industrialization, increasing vehicle numbers, agricultural activities, and urbanization. The primary factor contributing to the deterioration of air quality is the increase in concentrations of air pollutants. The fog phenomenon, which is a meteorological event occurring under stable atmospheric conditions, is one of the important factors that lead to the trapping of air pollutant emissions in a specific region, resulting in increased concentrations. In this study, the pollutant concentrations on foggy and non-foggy days between 2018 and 2022 were analyzed for the province of Tekirdağ. The relationship between these variables was investigated. Foggy and non-foggy days were identified using aviation reports published by Tekirdağ Çorlu Airport. Additionally, analyses of certain meteorological parameters (temperature, dew point temperature, wind speed/direction, and relative humidity) obtained from airport reports were performed. Access to air quality data for foggy and all days was obtained from the Air Quality Database provided free of charge by the Republic of Turkiye Ministry of Environment, Urbanization and Climate Change. Monthly and annual analyses were conducted for foggy days, and the variations in meteorological parameters during these periods were examined. Changes in concentrations of particulate matter (PM10), one of the air pollutant parameters, were analyzed for foggy and non-foggy days. The results of the analyses indicated that PM10 concentrations were higher on foggy days compared to other days. It was observed that pollutant intensity increased in parallel with the increase in the number of foggy days during the autumn and winter seasons.

Anahtar Kelimeler

Air quality, Air pollution, Stable atmosphere, Particulate matter, Fog event, Tekirdağ

Kaynakça

• Akbayır, İ., Yavuz, V., Deniz, A., & Özdemir, E.T. (2018). Türkiye’deki havalimanlarında meydana gelen sis hadisesinin zamansal analizi. El-Cezeri, 5(2), 327-330. https://doi.org/10.31202/ecjse.377530
• Aydınlar, B., Güven, H., & Kırksekiz, S. (2009). Hava kirliliği nedir, ölçüm ve hava kalite modelleme yöntemleri nelerdir. Hava Kirliliği ve Modellemesi Dergisi, 16(2), 83-91. http://www.sahakk.sakarya.edu.tr/documents/hava%20kirliligi%20ve%20modellemesi%20I.pdf
• Chen, K., Yin, Y., & Hu, Z. (2011). Influence of air pollutants on fog formation in urban environment of Nanjing, China. Procedia Engineering, 24, 654-657. https://doi.org/10.1016/j.proeng.2011.11.2712
• Çapraz, Ö., Efe, B., & Deniz, A. (2016). Study on the association between air pollution and mortality in Istanbul, 2007-2012. Atmospheric Pollution Research, 7(1), 147-154. https://doi.org/10.1016/j.apr.2015.08.006
• Çapraz, Ö., & Deniz, A. (2021). Particulate matter (PM10 and PM2.5) concentrations during a Saharan dust episode in İstanbul. Air Quality, Atmosphere & Health, 14, 109-116. https://doi.org/10.1007/s11869-020-00917-4
• Efe, B., Lupo, A.R., & Deniz, A. (2019). The relationship between atmospheric blocking and precipitation changes in Turkey between 1977 and 2016. Theoretical and Applied Climatology, 138, 1573-1590. https://doi.org/10.1007/s00704-019-02902-z Efe, B., Sezen, İ., Lupo, A.R., & Deniz, A. (2020). The relationship between atmospheric blocking and temperature anomalies in Turkey between 1977 and 2016. International Journal of Climatology. 40(2), 1022-1037. https://doi.org/10.1002/joc.6253
• Efe, B. (2022). Air quality improvement and its relation to mobility during COVID-19 lockdown in Marmara Region, Turkey. Environmental Monitoring and Assessment, 194(4), 255. https://doi.org/10.1007/s10661-022-09889-7
• Hava Kalitesi Veri Bankası (2023, Nisan 12). Hava Kirliliği, PM10 konsantrasyon verileri. T.C. Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı. https://sim.csb.gov.tr/STN/STN_Report/StationDataDownloadNew
• IOWA (2023, Nisan 16). Metar Yayınları. Iowa State Üniversitesi. https://mesonet.agron.iastate.edu/request/download.phtml
• Özdemir, E.T., Deniz, A., Sezen, İ., Menteş, Ş.S., & Yavuz, V. (2016). Fog analysis at Istanbul Ataturk International Airport. Weather, 71(11), 279-284. https://doi.org/10.1002/wea.2747
• Özdemir, E.T., Deniz, A., Sezen, İ., Aslan, Z., & Yavuz, V. (2017). Investigation of thunderstorms over Ataturk International Airport (LTBA), Istanbul. Mausam, 68(1), 175-180.
• Özdemir, E., Yavuz, V., Deniz, A., Akbayır, İ., & Dogan, N. (2018). Investigation of fog-air quality relationship in Istanbul. Fresenius Environmental Bulletin, 27(1), 30-36.
• Qian, J., Liu, D., Yan, S., Cheng, M., Rongwei, L., Niu, S., Yan, W., Zha, S., Wang, L., & Chen, X. (2023). Fog scavenging of particulate matters in air pollution events: observation and simulation in the Yangtze River Delta China. Science of the Total Environment, 876, 162728. https://doi.org/10.1016/j.scitotenv.2023.162728
• Tekirdağ Valiliği (2023, Nisan 10). Tekirdağ hakkında bilgiler. https://tekirdag.csb.gov.tr/ilimiz-hakkinda-i-905
• Türk, Y., & Kavraz, M. (2010). The relation between some meteorological factors and air pollutants in Trabzon city. Fresenius Environmental Bulletin, 19(4A), 721-729.
• Yavuz, V., Özen, C., Çapraz, Ö., Özdemir, E.T., Deniz, A., Akbayır, İ., & Temur, H. (2022a). Analysing of atmospheric conditions and their effects on air quality in Istanbul using sodar and ceilometer. Environmental Science and Pollution Research, 29, 16213-16232. https://doi.org/10.1007/s11356-021-16958-w
• Yavuz, V., Deniz, A., Özdemir, E.T., Karan, H., & Temiz, C. (2022b). Long-term thunderstorm analysis at airports in the Marmara Region: types and favourable atmospheric conditions. International Journal of Global Warming, 28(1), 81-95. https://doi.org/10.1504/IJGW.2022.125083
• Zhang, Y., Zhang, X., Zhang, Y., Shen, X., Sun, J., Ma, Q., Yu, X., & Zhu, J. (2015). Significant concentration changes of chemical components of PM1 in the Yangtze River Delta area of China and the implications for the formation mechanism of heavy haze–fog pollution. Science of the Total Environment, 538, 7-15. https://doi.org/10.1016/j.scitotenv.2015.06.104