A performance assessment in the field of health with data envelopment analysis

Yıl 2022, , 327 - 343, 15.01.2022

Pelin Kasap , Fikretcan Güç

https://doi.org/10.17714/gumusfenbil.880357

Cited By: 1

Öz

Data envelopment analysis has been widely used for performance evaluation in sectors such as banking, health, education in recent years. In this study, data envelopment analysis, one of the non-parametric efficiency analysis methods, has applied in order to determine the efficiency values of the departments operating within Samsun Ondokuz Mayıs University Training and Research Hospital. Analyzes have performed using input and output oriented Charnes-Cooper-Rhodes and Banker-Charnes-Cooper models. In this regard, 27 departments with outpatient clinics with services for active and inpatients, which serve for 11 months, including January and November, have included in the scope of the study. The current data set has analyzed using two different models (Charnes-Cooper-Rhodes and Banker-Charnes-Cooper) and four different sub-models connected to these models (input oriented Banker-Charnes-Cooper, output oriented Banker-Charnes-Cooper, input oriented Charnes-Cooper-Rhodes and output oriented Charnes-Cooper-Rhodes), and the efficiency values of the departments were revealed. As a result, 11 departments are found to be active in all four models examined.

Anahtar Kelimeler

BCC model, CCR model, Data envelopment analysis

Veri zarflama analizi ile sağlık alanında bir performans değerlendirmesi

Öz

Veri zarflama analizi, son yıllarda bankacılık, sağlık, eğitim gibi sektörlerde performans değerlendirmesi için yaygın olarak kullanılmaktadır. Bu araştırmada Samsun Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim ve Araştırma Hastanesi bünyesinde faaliyet gösteren anabilim dallarının etkinlik değerlerinin belirlenmesi amacıyla parametrik olmayan etkinlik analiz metotlarından veri zarflama analizi uygulanmıştır. Analizler girdi ve çıktı yönelimli olmak üzere Charnes-Cooper-Rhodes ve Banker-Charnes-Cooper modelleri ile yapılmıştır. Bu hususta 2018 yılı kapsamında Ocak ve Kasım ayları da dahil olmak üzere 11 ay boyunca hizmet veren aktif ve yatan hastalar için servisleri bulunan polikliniklere sahip 27 anabilim dalı araştırma kapsamına dahil edilmiştir. Mevcut veri seti iki farklı model (Banker-Charnes-Cooper, Charnes-Cooper-Rhodes) ve bu modellere bağlı dört farklı alt model (Girdi yönlü Banker-Charnes-Cooper, çıktı yönlü Banker-Charnes-Cooper, girdi yönlü Charnes-Cooper-Rhodes ve çıktı yönlü Charnes-Cooper-Rhodes) kullanılarak analiz edilmiş olup, anabilim dallarına ait etkinlik değerleri ortaya konulmuştur. Sonuç olarak, incelenen dört modelde de 11 anabilim dalının etkin halde olduğu görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

BCC modeli, CCR modeli, Veri zarflama analizi

Kaynakça

• Aydagün, A. (2003). Veri zarflama analizi (HUTEN yıl sonu semineri). Hava Harp Okulu, Havacılık ve Uzay Teknolojileri Enstitüsü, İstanbul.
• Atan, M. (2005). Üretim ve verimliliği artırma teknikleri, Gazi Üniversitesi Ekonometri Bölümü, Ankara.
• Bakırer, A. (2016). 663 sayılı KHK’nin devlet hastanelerinin verimliliklerine olan etkisinin veri zarflama analizi ile ölçümü. [Cumhuriyet Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Sivas].
• Bal, V. (2010). Bilgi sistemlerinin sağlık işletmeleri performansına etkinlerinin veri zarflama analizi ile ölçümü: Türkiye’deki devlet hastanelerinde bir araştırma. Doktora Tezi, Isparta Süleyman Demirel Üniversitesi.
• Banker, R.D., Charnes, A., & Cooper, W.W. (1984). Some models for estimating technical and scale in efficiencies in data envelopment analysis. Management Science, 30(9), 1078-1092.
• Barutçugil, İ. (2002). Performans yönetimi. Kariyer yayıncılık. Ankara.
• Baş, M., & Artar, A. (1990). İşletmelerde verimlilik denetimi ölçme ve değerlendirme modelleri. MPM yayınları. Ankara.
• Başkaya, Z., & Avcı, B. (2011). Veri zarflama analizi. 1. baskı, Dora yayınları, Bursa.
• Bektaş, A. (2007). Ankara’daki özel liselerin etkinliğinin veri zarflama analizi ile ölçümü. Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi, Ankara.
• Charnes, A., Cooper, W.W., & Rhodes, E. (1981). Evaluating program and managerial efficiency: an application of data envelopment analysis to program follow through. Management Science, 27(6), 668-697.
• Charnes, A., Cooper, W.W., & Rhodes, E. (1978). Measuring the efficiency of decision making units. European Journal of Operational Research, 2(6), 429-444.
• Charnes, A., Cooper, W.W., Lewin, A.Y., & Seiford, L.M. (Eds.) (1994). Data envelopment analysis: Theory, methodology and applications. Boston: Kluwer.
• Chen, Y. & Ali, A.I. (2002). Continuous optimization output–input ratio analysis and DEA frontier, European Journal of Operational Research. 12(142): 476–479. Cook, W.D., & Seiford, L.M. (2009). Data envelopment analysis (DEA) – Thirty years on. European Journal of Operational Research, 192(1), 1-17.
• Debreu, G. (1951). The coefficient of resource utilization en econometrica. Journal of the Econometric Society. Depren, Ö. (2008). Veri zarflama analizi ve bir uygulama, Yüksek Lisans Tezi, Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Dilts, D.M., Zell, A., & Orwoll, E. (2015). A novel approach to measuring efficiency of scientific research projects: data envelopment analysis. Clinical and Translational Science, 8(5), 495-501.
• Erdoğan, İ. (1991). İşletmelerde personel seçimi ve başarı değerleme teknikleri, Beta yayınları, İstanbul. Erpolat, S. (2011). Veri zarflama analizi, Evrim yayınevi, İstanbul.
• Farrell, M.J. (1957). The measurement of productive efficiency. Journal of the Royal Statistical Society: Series A (General), 120(3), 253-281.
• Güç, F. (2019). Veri zarflama analizi ile performans değerlendirmesi ve sağlık alanında bir uygulama. [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ondokuz Mayıs Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, İstatistik Anabilim Dalı, Samsun].
• Güç, F. & Kasap, P. (2019). CCR modeli ile veri zarflama analizi ve bir uygulama, Tam Metin Sunumu, 2.Uluslararası İstatistik, Matematik ve Analitik Yöntemler Kongresi, İstanbul.
• Gülcü, A., Tutar, H., & Yeşilyurt, C. (2004). Sağlık sektöründe veri zarflama analizi yöntemi ile göreceli verimlilik analizi. Eskişehir: Seçkin Yayıncılık
• Güran, M.C., & Cingi, S. (2002). Devletin ekonomik müdahalelerinin etkinliği, Akdeniz İİBF Dergisi, Sayı.3, s. 56-89.
• İleri, İ. (1997). VZA kullanılarak bankacılık sektöründe bir uygulama, [Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul].
• Kecek, G. (2010). Veri zarflama analizi teori ve uygulama örneği. 1. baskı, Siyasal kitabevi, Ankara.
• Koopmans, T.C. (1951). An analysis of production as an efficient combination of activities. Activity analysis of production and allocation.
• Kutlar, A., & Kartal M. (2004). Cumhuriyet üniversitesinin verimlilik analizi: fakülteler düzeyinde veri zarflama yöntemiyle bir uygulama. Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 8(2):49-79.
• Matthews, K., & Ismail, M. (2006). Efficiency and productivity growth of domestic and foreign commercial banks in Malaysia, Cardiff Economics Working Papers, 20(13)5 – 25.
• Norman, M., & Stoker, B. (1991). Data envelopment analysis: The assessment of performance, Wiley, New York.
• Oruç, K.O., Güngör İ., & Demiral, M.F. (2009). Üniversitelerin etkinlik ölçümünde bulanık veri zarflama analizi uygulaması. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 22, 279-294
• Prokopenko, J. (1998). Globalization, competitiveness and productivity strategies. ILO.
• Sathye, M. (2003). Efficiency of banks in a developing economy: The case of India. European Journal of Operational Research. 12(148): 662 – 671.
• Timur, H. (2001). Personel başarı değerlendirmesi ve Türk adli yargı örneği. Amme İdaresi Dergisi 7(2), 129 – 137.
• Ulucan, A. (2004). Yöneylem araştırması işletmecilik uygulamalı bilgisayar destekli uygulama. Ankara: Siyasal kitabevi.
• Uyargil, C. (1994). İşletmelerde performans yönetim sistemi İstanbul. İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi Yayını.
• Yaylalı, M., Oktay, E., Akan, Y., & Kaynak, S. (2007). Türkiye ve Avrupa Birliğine üye ülkelerin bilgi ekonomisi performanslarının veri zarflama analizi metoduyla karşılaştırılması. Marmara Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 22(1),1-25.
• Yeşilyurt, C. (2009). Türkiye’deki iktisat bölümlerinin göreceli performanslarının veri zarflama analizi yöntemiyle ölçülmesi: KPSS 2007 verilerine dayalı bir uygulama. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 23(4), 135- 147.
• Yolalan, R. (1993). İşletmeler arası göreli etkinlik ölçümü, MPM yayınları, No: 483, Ankara.
• Yun, Y.B., Nakayama, H., & Tanıno, T. (2004). Continuous optimization a generalized model for data envelopment analysis. European Journal of Operational Research. 25(157), 89 – 91.
• Yükçü, S., & Atağan, G. (2009). Etkinlik, etkililik ve verimlilik kavramlarının yarattığı karışıklık, Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 23(4), 1–12.