Şanlıurfa İlinde Koyunculuk İşletmelerinin Sosyo-Ekonomik Durumu: Siverek İlçesi Örneği

Yıl 2017, Cilt: 7 Sayı: 2, 268 - 279, 31.07.2017

Köksal Karadaş

Öz

Bu çalışmanın amacı Şanlıurfa İli koyunculuk işletmelerinin demografik
özelliklerini ve koyunculuk faaliyeti ile ilgili sorunlarını belirleyerek bu
sorunların çözümüne ve daha karlı bir faaliyet sürdürebilmelerine olanak
sağlayacak önerilerde bulunmaktır. Bu amaçla Basit Tesadüfi Örnekleme
Yöntemiyle belirlenen ve Şanlıurfa İli Siverek İlçesinde bulunan 127 adet
koyunculuk işletmesi ile anket yapılmıştır. Anketlerden elde edilen verilerin
değerlendirilmesi sonunda işletmecilerin ortalama yaşı 48 ve hayvancılık
tecrübesi 29 yıl olarak belirlenmiştir. Her işletmede Erkek İş Birimi (EİB)
cinsinden ortalama nüfus 5.39 ve işletmecilerin % 15.7 sinin okuryazarlığı
olmayıp % 74.8’i ilkokul seviyesinde eğitime sahiptir. İşletmecilerin % 36.2
sinin koyunculuk faaliyeti dışında ortalama 23937 TL yıllık işletme dışı
tarımsal gelirleri bulunmaktadır. İşletmelerde ortalama 39.6 da lık alanda 2.43
adet parselde buğday, arpa ve mercimek üretimi yapılmaktadır. İşletmelerin
dönem sonunda ortalama 62875 TL değerinde 125 adet koyunu ve 43500 TL değerinde
125 adet kuzusu bulunmaktadır. Tamamı herhangi bir tarımsal örgüte üye olmayan
işletmecilerin % 52.7 sinin dönem sonunda ortalama 5701 TL ve 7 ay vadeli borcu
bulunmakta olup borç kaynağı akraba ve komşulardır. Üreticilerin % 85 i
koyunculuktan elde ettiği ürünleri aracılar vasıtası ile pazarlamaktadır.
Koyunculuğu olumsuz yönde etkileyen faktörlerden önemlileri yem fiyatlarının yüksek olması, hayvanların içme suyu temini
zorluğu ve yem bitkileri üretiminde karşılaşılan sorunlardır. Bölgede
koyunculuğun geliştirilmesi için koyunculuk işletmelerinin yem bitkileri
üretimi teşvik edilerek köy içi ve meralarda su sorunu çözümlenmelidir. 

Anahtar Kelimeler

Demografik Özellikler, Koyunculuk, Şanlıurfa, Üretici Sorunları

Socioeconomic Status of Sheep Breeding Farms in Sanliurfa Province: Case of Siverek District

Öz

The aim of this study were
to give suggestions for solving the problems and sustaining more profitable
breeding by determining demographic characteristics and the sheep related
problems of sheep breeding farms in Sanlıurfa province. With this aim, a
questionnaire study on 127 sheep farms in Siverek district determined by a
simple random sampling was conducted. As a result of evaluating the data
obtained from the questionnaire study, average age (48) and experience (29
years) of the farmers were determined. In each farm, average population (5.39)
in male work unit, as well as 15.7 (%) illiterate and 74.8 (%) primary school
levels of the farmers were found. In 36.2 (%) of them, there was an income of
23937 TL from other agricultural activities expect for sheep breeding. At the
farms, wheat, barley and lentil were produced at 39.6 da and 2.4 parcels
averagely. At the end of period, there were average 125 heads sheep having the
value of 62875 TL and 125 heads lambs having the value of 43500 TL. All of them
were nonmember farmers to any agricultural organization and 52.7 (%) of them
had 5701 TL dept at seven month time loan. The sources of their loans were
relatives and neighbors. 85 (%) of the producers were marketing the obtained
products by means of middlemen. The factors negatively affecting sheep breeding
were high feed prices, lack of animal’s drinking water and the problems
encountered in producing forage crops. In conclusion, water problem should be
solved in village pastures by promoting forage crops of sheep breeding farms
for developing sheep breeding in the region.

Anahtar Kelimeler

Demographic Characteristic, Sheep Breeding, Sanliurfa, Producer Problems

Kaynakça

• Akçapınar, H., 2000. Koyunculuga Genel Bakış, Koyun Yetistiriciligi. (2.baskı), İsmat Matbaacılık, ISBN: 975-96978-1-5. s 3-11, Ankara.
• Akçapınar, H., Ünal, N., Atasoy, F., Özbeyaz, C. ve M., 2002. Karayaka ve Bafra (Sakız × Karayaka G1) Koyunlarının Lalahan Hayvancılık Araştırma Enstitüsü Şartlarına Uyum Kabiliyeti. Lalahan Hay Araşt Enst Derg, 42, 11-24.
• Aktaş, A., 2009. Konya İli Karapınar İlçesi Koyunculuk İşletmelerinin Ekonomik Analizi. Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü. Konya.
• Aktürk, D., Savran, F., Hakyemez, H., Daş, G. ve Savaş, T., 2005. Gökçeada’da Ekstansif Koşullarda Hayvancılık Yapan İşletmelerin Sosyo-Ekonomik Durumu, Tarım Bilimleri Dergisi, 11, 229-235.
• Alçiçek, A. ve Yurtman, Y., 2009. Entansif Koyunculukta Beslenme. Uludağ Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi. 23, 1-13.
• Altınçekiç, Ş. Ö., 2014. Bursa İli Koyunculuk İşletmelerinin Yapısal Özellikleri ve Refah Ölçütleri Açısından Değerlendirilmesi. Doktora Tezi, Uludağ Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü. Bursa.
• Anonim, 2011. TUİK. Türkiye İstatistik Kurumu. Nüfus ve Konut Araştırmaları. http://www.tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri.do?id=15843 Erişim Tarihi: 15.02.2017
• Anonim, 2012. Küçükbaş Hayvancılık Çalıştay Raporu. Doğu Anadolu Kalkınma Ajansı. 8-9 Haziran 2012. Hakkari. 167 s.
• Anonim, 2014a. FAOSTAT. Food and Agricultural Organization of the United Nations. http://www.fao.org/faostat/en/#data/QA Erişim Tarihi: 10.02.2017
• Anonim, 2014b. TUİK. Türkiye İstatistik Kurumu. Hayvancılık İstatistikleri. https://biruni.tuik.gov.tr/hayvancilikapp/hayvancilik.zul Erişim Tarihi: 09.02.2017
• Anonim, 2015. Türkiye İstatistik Kurumu. Hayvansal Üretim istatistikleri http://www.tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri.do?id=21822 Erişim Tarihi: 09.02.2017
• Anonim, 2016. TUİK. Türkiye İstatistik Kurumu. Hayvancılık İstatistikleri. http://rapory.tuik.gov.tr/17-02-2017-16:16:00-21191502262850069831280502936.html?
• Aydın, S., 2001. Artvin İlinin Koyun Yetiştiriciliğinin Yapısal Özellikleri Üzerine Bir Araştırma, Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü. Ankara.
• Ayvazoğlu, Demir., P, Adıgüzel Işık, S., Aydın, E., Yazıcı, K. ve Ayvazoğlu, C., 2015. Ardahan İlinde Koyun Yetiştiriciliğinin Sosyo-Ekonomik Önemi, Van Veteriner Journal, 26, 141-146.
• Browne, N., Kingwell, R., Behrendt, R. and Eckard, R., 2012. Comparing the Profitability of Sheep, Beef, Dairy and Grain Farms in Southwest Victoria Under Different Rainfall Scenarios. 56th AARES Annual Conference. Fremantle, Western Australia, February 7. P:3-16.
• Connoly, L., 2000. Economic Performance in Irish Sheep Production. End of Project Reports: Sheep Series No:9, Project 4015, Research Centre, Athenry, Co. Galway, 14 pages.
• Çağlıyan, A. ve Durmuş, E., 2010. Diyarbakır Havzası ve Yakın Çevresinde Küçükbaş Hayvancılık, Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 20, 29-56.
• Ceyhan, A., Şekeroğlu, A., Ünalan, A., Çınar, M., Serbester, U., Akyol, E. ve Yılmaz, E., 2015. Niğde İli Koyunculuk İşletmelerinin Yapısal Özellikleri ve Sorunları Üzerine Bir Araştırma, KSÜ Doğa Bil. Derg, 18, 60-68.
• Çelik, H. T., 2016. Ordu İli Küçükbaş Hayvancılığının Mevcut Durumu, Sorunları ve Çözüm Önerileri, Gıda Bilim ve Teknoloji Dergisi, 4, 345-351.
• Direk, M., Öztürk, A. ve Boztepe, S., 2000. Konya İlindeki Koyunculuk İşletmelerinin Yapısal Özellikleri, Selçuk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 1, 49-58.
• Dayan, Y. A., 2007. Norduz Koyunu Yetiştiriciliği Yapılan Kimi İşletmelerin Yapısal Özellikleri. Yüksek Lisans Tezi, Yüzüncü Yıl Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü. Van.
• Deniz, A., 2009. Hakkari İli Merkez İlçede Koyunculuk Yapan İşletmelerin Ekonomik Analizi. Yüksek Lisans Tezi, Yüzüncü Yıl Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü. Van.
• Ertuğrul, M., Dellal, G., Soysal, İ., Elmacı, C., Akın, O., Arat, S., Barıtçı, İ., Pehlivan, E. ve Yılmaz, O., 2009. Türkiye Yerli Koyun Irklarının Korunması. Türkiye Ulusal Koyunculuk Kongresi 12-13 Şubat, İzmir.
• Geeta, M., Sunanda, K. and Bhavani, K., 1999. Karnataka Sheep Farmers, Indian Journal of Small Ruminants, 5, 82-84.
• Günaydın, G., 2009. Koyun Yetiştiriciliğinin Ekonomi Politiği, Uludağ Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 23, 15-32.
• Karaca, O., Arık, İ. Z., Biçer, O., Cemal, İ., Yılmaz, O. ve Ulutaş, Z., 2009. Türkiye Koyunculuğunda Üretim Sistemleri ve Stratejik Öneriler. Türkiye Ulusal Koyunculuk Kongresi, 12-13 Şubat, İzmir.
• Karadaş, K., 2000. Erzurum İlinde Patates Üretim Ekonomisi. Yüksek Lisans Tezi, Atatürk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü. Erzurum.
• Karadaş, K., 2016. Ağrı İli Tarım İşletmelerinde Buğday Üretim Maliyetlerinin Hesaplanması. Alınteri Zirai Bilimler Dergisi, 31, 33-41.
• Karakuş, F. ve Akkol, S., 2013. Van İli Küçükbaş Hayvancılık İşletmelerinin Mevcut Durumu ve Verimliliği Etkileyen Sorunların Tespiti Üzerine Bir Araştırma. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 18, 09-16.
• Koca, A., 2014. Karaman İlinde Koyunculuk Üretim Faaliyetine Yer Veren İşletmelerin Yapısal Analizi. Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü. Konya.