Kentsel Tarihi Çevrelerde Sokak Sağlıklaştırma Çalışmaları: Bartın Örneği

Yıl 2019, Cilt: 9 Sayı: 4, 664 - 673, 15.10.2019

Deniz Çelik Dilara Demirtaş

https://doi.org/10.17714/gumusfenbil.515868

Cited By: 1

Öz

Tarihi çevreler bulunduğu
bölgenin gelenek ve göreneklerini, yaşam tarzını, sosyal yapısını, ekonomik
durumunu, kültürünü, teknolojisini, mimarisini, vb. özelliklerini bugüne
taşıyan kültürel varlıklardır. Geçmiş ile günümüz arasında köprü kuran tarihi
belge niteliğindedirler. Fakat zaman içinde doğal ya da insan kaynaklı
nedenlerden dolayı tahribat, eskime, yıpranma gibi sorunlarla karşı karşıya
kalmaktadırlar.  Bu nedenle korunmaları,
iyileştirilmeleri gerekmektedir.  Koruma
kapsamında yapıların restorasyonu, restitüsyonu, sıhhileştirilmesi ya da sokak
sağlıklaştırma çalışmaları yapılmaktadır. Günümüzde sadece fiziki mekânı değil
sosyo kültürel yapıyı da içine alan bütüncül koruma anlayışı ön plana
çıkmaktadır. Aynı zamanda tarihi çevreleri koruma ve yaşatma faaliyetleri ile
çekim noktaları, cazibe merkezleri de oluşturulabilmektedir. Bu bağlamda
araştırmanın amacı, Bartın kenti Hükümet Caddesi ve etkileşim içinde olduğu
tarihi kent merkezinde koruma kullanma dengesi gözeterek, kentsel peyzaj odaklı
sokak sağlıklaştırma çalışmalarında uyulması gereken ilkeleri belirlemektir.
Araştırma literatür taraması, alan analizleri, verilerin değerlendirilmesi,
sonuç ve öneriler olmak üzere dört aşamada gerçekleştirilmiştir. Araştırma
sonucunda, alanının Bartın kent kimliğini kısmen yansıttığı, eskime, yıpranma
gibi fiziksel sorunlar yaşandığı saptanmıştır. Hükümet Caddesi ve etkileşim
alanı özelinde kentsel peyzaj odaklı sokak sağlıklaştırma projelerinde
planlama, tasarım, uygulama bağlamında ölçütler geliştirilmiştir. Sonuç olarak,
tarihi çevreleri koruma ve geliştirmeye yönelik hedefler/politikalar imar
planları, koruma amaçlı imar planları, kalkınma planları, turizm planları ile birlikte
düşünülmelidir. Bu kararları benimseyecek politik irade olmalıdır. Ayrıca yerel
halkın, yatırımcıların, üniversitenin, kanaat önderlerinin birlikte hareket
etmesi ve parasal araçların belirtilmesi önem taşımaktadır.

Anahtar Kelimeler

Kentsel peyzaj, Koruma, Kimlik, Peyzaj tasarımı, Tarihi çevre

Street Rehabilitation in Urban Historical Environments: The of Case Bartın

Öz

The historic
environments are the cultural beings which have the traditions and customs of
the region, life style, social structure, economical status, culture,
technology, architecture, etc. They are the historical documents that bridge
the past and the present. However, due to natural or man-made reasons, they
have faced some problems such as destruction. Therefore, they must be protected
and rehabilited. The restoration, restitution, rehabilitation or street
rehabilitation works are carried out within the scope of the conservation.
Today, holistic protection concept including not only physical space, but also
socio-cultural structure, comes to the fore. At the same time, it is possible
to create attraction points and attraction centers with the protection and
survival activities of historic environments. In this context, the aim of the
study is to determine the principles to be followed in urban landscape-oriented
street rehabilitation studies by considering the balance of use and protection
Hukumet Avenue in Bartın city and the historical city center where it
interacts. The research has created with four stages: literature review, field
analysis, evaluation of data, results and recommendations. As a result of the
research, principles have been developed in the context of planning, design and
implementation in the urban landscape-oriented street rehabilitation projects
in the Hukumet Avenue and interaction area. As a result, targets / policies for
conservation and development of historic environments should be considered
together with development plans, development plans for conservation, and
tourism plans. There must be a political will to adopt these decisions. It is
also important that local people, investors, universities and opinion leaders
act together and specify financial instruments.

Anahtar Kelimeler

Urban landscape, Conservation, Identity, Landscape design, Historical environment

Kaynakça

• Ahunbay, Z., 2004. Tarihi Çevre Koruma ve Restorasyon , Üçüncü baskı, Yapı Yayınları, İstanbul, 212s.
• Altınörs Çırak, A., 2017. Plan Kararlarının Uygulanmasında Bir Konsensüs Oluşturma ve İşbirliği Deneyimi: İzmir Kemeraltı Sokak Sağlıklaştırma Çalışmalarının Öyküsü. Planlama, 27(3): 286-302.
• Anonim, 2003. Bartın-Kentsel Sit Alanı, Etkileme Geçiş Alanı Korunacak Sokaklar Koruma Amaçlı İmar Planı Plan Koşulları. Bartın Belediyesi, İmar ve Şehircilik Müdürlüğü, Bartın.
• Anonim, 2006. Bartın Nazım İmar Planı Araştırma Raporu. Bartın Belediyesi 01.05.2006 Tarih 86 Sayılı Meclis Kararı, Bartın.
• Anonim, 2007. Kültür Kenti Bartın’ı Keşfedin, Mitolojiden Gezginlere. Kültür ve Turizm Envanteri, Bartın İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü Yayını, Ankara, 180s.
• Anonim, 2008. Bartın 2023 stratejik amaçlar ve il gelişme planı, Bartın Valiliği İl Planlama ve Koordinasyon Müdürlüğü, Bartın.
• Anonim, 2009. Tarihi Çevre Koruma, Tarihi Çevre Koruma: Yaklaşımlar, Uygulamalar, Dosya14.1, TMMOB Mimarlar Odası Ankara Şubesi.
• Anonim, 2014. Yerel Yönetimler Kentleşme ve Demokrasi, Sempozyum, 23-24 Ocak 2004, TMMOB Mimarlar Odası, İstanbul. Aşcıoğlu, E., 2001. Bartın. Bartın Ticaret ve Sanayi Odası Yayını, Ankara.
• Bartın Belediyesi, 2014. Bartın belediyesi 2015-2019 dönemi stratejik planı, Eylül 2014, ss.179, Bartın.
• Çelik, D. ve M. E. Yazgan, 2007. Kentsel Peyzaj Tasarımı Kapsamında Tarihi Çevre Korumaya Yönelik Yasa ve Yönetmeliklerin İrdelenmesi. ZKÜ Bartın Orman Fakültesi Dergisi. 9 (11): 1-10.
• Çelik, D., Açıksöz, S., 2008. Tarihi Kentlerde Kent Estetiği Kaygısı: Bartın Örneği Bartın Orman Fakültesi Dergisi, 10(14): 57-65.
• Çelikyay, H. S., & Karayılmazlar, S., 2016. Bartın Kent Merkezindeki Kamusal Alanların Kentsel Ergonomi ve Kent Kimliği Açısından İrdelenmesi. Bartın Orman Fakültesi Dergisi, 18(2): 224–238.
• Çelikyay, H. S., & Öztaş, R. G., 2018. LEED ND yeşil sertifika sistemleri bağlamında ekolojik mahalle tasarımı. Presented at the International Eurasian Conference on Science, Engineering and Technology (Eurasian Sci En Tech 2018), Ankara.
• Çelimli, M. A., 2016. Divriği Kent Dokusundaki Geleneksel Konut Mimarisinin İncelenmesi ve Örnek Sokak Sağlıklaştırması Üzerine Bir Değerlendirme (Yüksek Lisans Tezi), Erciyes Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Mimarlık Anabilim Dalı, Kayseri.
• Çetin R. Z., Sönmez İ. S., 2014. Tarihi Kent Merkezlerinde Yeniden Canlandırma Stratejileri. Ege Mimarlık, 18-21.
• Elnokaly A., Elseragy A., 2013. Sustainable Heritage Development: Learning from Urban Conservation of Heritage Projects in Non Western Contexts. European Journal of Sustainable Development, 2: 31–54.
• Kiper, P., 2008. Küreselleşme Sürecinde Kentlerin Tarihsel-Kültürel Değerlerin Korunması: Türkiye- Bodrum Örneği, Sosyal Araştırmalar Vakfı Yayını.
• Kuban, D. 2000. Tarihi Çevre Korumanın Mimarlık Boyutu Kuram ve Uygulama, Birinci Baskı, Yapı Endüstri Merkezi (YEM) Yayınları, İstanbul, 207s.
• Madden, K., 2001. How to turn a place around: A handbook for creating successful public spaces. New York.
• Madran, E., Özgönül, N., 2005. Kültürel ve Doğal Değerlerin Korunması. 1. Baskı, Yalçın Matbaacılık, Ankara.
• Ojo B., Kayode F., 2006. The Role of Colour in Environmental Beautification and Urban Aesthetics: The Nigerian Example. Indoor Built Environment, 15(6): 543–550.
• Özyaba, M., vd. 1999. Kentsel Alanların Planlanması ve Tasarımı. Karadeniz Teknik Üniversitesi Mühendislik- Mimarlık Fakültesi, ders notları, no:54, s.424-467, Trabzon.
• Rodwell, D., 2007. Conservation and Sustainability in Historic Cities. Malden, Mass. Blackwell Publ. 262 s.
• Smith, B. 2002. Tarihi Kentlerin Korunmasında Yöntemler. Türkiye'de Tarihî Kent Dokularının Korunması ve Geleceğe Taşınması Sempozyumu, TC Kültür Bakanlığı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Genel Müdürlüğü, 8-11 Şubat 2002 - Kemer, Antalya, s.125-129.
• UNESCO (United Nations Educational, Scientifc and Cultural Organization), 2013. New Life for Historic Cities, Paris.
• URL-1, http://www.icomos.org.tr/?Sayfa=Tuzukler1&dil=tr. 15 Aralık 2018.
• URL-2, http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2005/06/20050618.htm. 05 Aralık 2018.
• URL-3, http://www.odunpazari.bel.tr/haber-1390-odunpazarinda_hemsehrilerimizin_daha_saglam_ saglikli_ve_estetik_evlerde_yasamalarini_istiyoruz#PopupGoster[popup]/0/. 28 Nisan 2019.
• URL-4, http://artibirproje.com/Sayfa.aspx?Pid=20. 22 Mart 2019.
• URL-5, https://biruni.tuik.gov.tr/medas/?kn=95&locale=tr. 25 Mayıs 2019.
• Ünver, H., 2017. Sokak Sağlıklaştırmanın Tanımsal Olarak İrdelenmesi. Düzce Üniversitesi Bilim ve Teknoloji Dergisi, 5: 96-106.