Kızılcıkta Cornus mas L. aşı kaynaşması ile çelik köklenmesinin anatomik ve histolojik olarak incelenmesi üzerine bir araştırma

Yıl 2011, Cilt: 1 Sayı: 2, 106 - 122, 01.08.2011

Özgün Kalkışım Faik Ekmel Tekintaş

Öz

Bu araştırma, kızılcıkta Cornus mas L. aşı kaynaşması ve adventif kök oluşumu sırasında meydana gelen gelişmeleri anatomik ve histolojik yönden değerlendirmek amacıyla yürütülmüştür. Ayrıca çalışmada aşı başarı oranları da tespit edilmiştir. Aşı teknikleri olarak yongalı göz, omega aşı ve T-göz aşılarının ortalama aşı başarı oranı yaklaşık % 50 düzeyinde gerçekleşmiştir. Omega aşı tekniğinde, uygulanan diğer aşı tekniklerine göre daha fazla nekrotik tabaka oluşduğu için kallus dokusu zayıf, hatta bazı örneklerde çok az teşekkül etmiş ve kallus köprüsü tam olarak kurulamamıştır. T-göz aşısında ise; kallus dokusu meydana gelmiş ancak birçok aşı örneğinde kallus köprüsü kurulamamıştır.Omega ve T-göz aşısı tekniklerindeki bu olumsuzluklara rağmen her dönemde kallus köprüsü kurulmuş örneklere de rastlanılmıştır.Yongalı göz aşı tekniğinde ise bütün dönemlere ait örneklerde kallus köprüsünün kurulduğu saptanmıştır.Kızılcıkta aşı kaynaşmasının üç aşı tekniğinde de diğer meyve türlerine benzer şekilde meydana geldiği, ancak en olumlu gelişmelerin yongalı göz aşı tekniğinde ortaya çıktığı sonucuna varılmıştır. Odun çeliklerinde adventif kök oluşumunun gelişme safhaları, kök bölgesi örneklerinden alınan kesitlerde mikroskobik olarak incelenmiştir. Bu incelemeler sonucunda 30 günlük örneklerin sekonder floem bölgesinde değişikliğe uğramış hücre guruplarına rastlanılmıştır. Bu hücre guruplarının kök başlangıçları olduğu ve daha sonraki aşamalarda çoğalarak dışa doğru bir şişkinlik oluşturdukları gözlenmiştir

Anahtar Kelimeler

Kızılcık, Aşı kaynaşması, Çelik köklenmesi

Anatomical and histological investigetions on the effects of graft union and rooting cuttings in cranberry Cornus mas L.

Öz

This investigation was conducted to evaluate developments occurred during the graft union and adventitious rooting formation in Cranberry Cornus mas L. in terms of the anatomical and histological aspects. The graft success rates have been also identified in the study. The average success rate for the graft techniques as chip-budding, omega graft and T-budding stood at about 50%. Because there were more necrotic layer in the omega grafting technique than others, the callus tissue was weak, even formed a very small amount in some samples and callus bridge was not fully established. However, in T-butting the callus tissue occurred, but the callus bridge could not be established in many graft samples. Although this negativeness in omega and T-budding techniques, the samples that established the callus bridge were also found in each period. As for chip-budding technique, the callus bridge established in samples of all periods was determined. It was concluded that in three techniques mentioned above, the graft fusion of Cranberry Cornus mas L. occurred in a similar way to other fruit species, but most positive developments emerged in chip-budding technique. Development phases of adventitious rooting formation in wood cuttings were examined microscopically in the sections of root zone samples. As a result of these investigations, a group of changed cells were observed in the secondary phloem of 30-day samples. It was observed that these groups of stem cells are beginnings of root and multiplying formed an outward bulge at a later stage

Anahtar Kelimeler

Cranberry, Graft union, Rooting cutting

Kaynakça

• [1] Şen, S. M., 1986, Karadeniz Bölgesinin Meyvecilik Problemleri ve Çözüm Yolları. Zirai Eğitim ve Öğretimin Başlamasının 140. Yılı kutlama Sempozyumu (10 Ocak 1986). Ondokuzmayıs Üniv. Ziraat Fak., Yayın No:14, sayfa 198, Samsun.
• [2] Yalçınkaya, E. ve Kaşka, N., 1992, Kızılcık Çeşit Seleksiyon Uygulama Projesi, Türkiye I. Ulusal Bahçe Bitkileri Kongresi (13-16 Ekim 1992), Cilt. I, Sayfa: 623, Ege Üniv. Ziraat Fak. Bornova-Izmir.
• [3] Eriş, A., Soylu, A., Barut, E. ve Dalkılıç, Z., 1992, Bursa Yöresinde Yetişmekte Olan Kızılcık Çeşitlerinde Seleksiyon Çalışmaları. Türkiye I. Ulusal Bahçe Bitkileri Kongresi (13-16 Ekim 1992), Cilt: I , Sayfa: 623, Ege Üniv. Ziraat Fakültesi, Bornova - Izmir.
• [4] Pamuk, H.A., Şifalı Bitkiler Ansiklopedisi, 786, Pamuk Yayınları, Istanbul. (1983).
• [5] Hartman, H.T. and Kester, D.E., (Çevirenler: Kaşka, N. ve Yılmaz M.) Bahçe Bitkileri Yetiştirme Tekniği, 611, Çukurova Üniversitesi, Ziraat Fak., Yayın No: 79, Adana, (1974).
• [6] Polat, A.A. ve Kaşka, N., Adana Ekolojik Koşullarında Yeni Dünya (Eriobotrya japonica L.) için En Uygun Aşılama Zamanı ve Aşılama Metodunun Saptanması Üzerine Araştırmalar. Doğa Türk Tarım ve Ormancılık Dergisi, 15(4): 975-986. (1991).
• [7] Lagerstedt, H.B., 1981b, Nut Tree Culture In North America NNGA. Broken Arrow. Rood, Hamden. Conneticult, 06518. 2nd Printing. P.240-271.
• [8] Özbek, S., Hormonlar ve Bağ-Bahçe Ziraati, Ankara Üniv. Ziraat Fak. Yayınları, No: 418, Ders Kitabı: 145, Ankara (1971).
• [9] Düzgüneş, O., Kesici, T., Kavuncu, O. ve Gürbüz, F., Araştırma ve Deneme Metodları, Ankara Üniv. Zir. Fak. Yay. No: 1021, Ankara, (1987).
• [10]Marcinkowski, J., 1989. The Influence Of Temperature Pre-Treatment Of Hardwood Cuttungs Of Cornus forsythia and Weigela On Rooting In Greenhouse Conditions. Instytut Sadownictwai Kwiaciarstwa, 96-100, Skierniewice, 14,99-103, 9 ref., Poland.
• [11] Grimstone, A.V. and Skaer, R.J., A Guidebook to Microscopical Methods Cambridge At The Unıv. Press., London, (1972).
• [12] Durry, R.A.B., Wallington, E.A. and Cameron, S.R., Carleton's Histological Technique, Oxford Unıv. Press, London, (1973).
• [13] Dolgun, O., Bahçe Bitkileri Preparasyon Tekniği Uygulamalarında Mikro Dalga Işınımlarından Yararlanabilme Imkanları Üzerinde Araştırmalar. Yüksek Lisans Tezi, Yüzüncü Yıl Üniv. Fen Bilimleri Enstitüsü, Van, (1995).
• [14] Moore, R., 1981, What's New In Plant, Physiology, Vol:8, No: 4, 13-16p.
• [15] Moore, R. and Walker, D.B., 1981, Studies Of Vegetative Compatibility-Incompatibility In Higher Plants I.A, Structural Study Of a Compatible Autograft In Sedum telephoides. American Journal Bototany, 68(6), 820-830.
• [16] Ashurov, A.A., 1977, Anatomical Characteristic Of The Graft Union After Budding Of Pears. Horticultura Abstract, Vol. 47: 10253.
• [17] Lagerstedt, H.B., The Hot-Callusing Pipe-A Grafting Aid. 72nd Annual Report Of The Northern Nut Growers Association, 27-33 (1981a).
• [18] Tekintaş, F.E., Cevizlerde (Juglans regia L.) Aşı Kaynaşması ve Aşı Ile Ilgili Sorunlar Üzerinde Araştırmalar. Ege Üniversitesi Fen-Bilimleri Enstitüsü, Doktora Tezi, Sayfa: 107, Bornova-Izmir, (1988).