Eski Gümüşhane Süleymaniye Ve Yakın Çevresindeki Alterasyon Alanlarının Landsat Uydu Görüntüsü Kullanılarak Crosta Tekniği ile Araştırılması

Yıl 2012, Cilt: 2 Sayı: 1, 36 - 48, 01.04.2012

A. Vural , Ö. Çorumluoğlu , İ. Asri

Öz

Çalışma sahası Gümüşhane İli güneyinde Eski Gümüşhane Süleymaniye ve yakın çevresi olup, yaklaşık 15 km2 ’lik bir alanı kapsamaktadır. Bölgede çok sayıda alterasyon ve cevherleşme alanı bulunmaktadır. Bu çalışmada Eski Gümüşhane ve yakın çevresindeki kurşun, çinko cevherleşmeleri açısından önemli Kırkpavli ve Dere Madeni ile ilişkili alterasyon alanları Crosta tekniği kullanılarak tespit edilmeye çalışılmıştır. Bu amaçla Eski Gümüşhane yakın çevresine ait arazi çalışmaları sayısal ortama aktarılmıştır. Sahaya ait Landsat uydu görüntüsü, gerekli düzeltmeler yapılarak, Crosta tekniği ile elde edilen veriler sahada yapılmış çalışmalar ile karşılaştırılmıştır. Crosta tekniği, özellikle demirce zengin ve hidrotermal alterasyonun geliştiği madenlerde, cevherleşme alanlarını belirlemede yaygın olarak kullanılmaktadır. Çalışma alanında, hidrotermal alterasyona uğramış ve demiroksitçe zenginleşmiş olan alanlar Süleymaniye mahallesi ve yakın civarı özellikle seçilmiş ve Crosta tekniği ile farklı band kombinasyonları kullanılarak irdelenmiştir. Çalışma sonunda, elde edilen veriler göz önüne alındığında, klasik metodlar kullanılarak daha önce belirlenmiş cevherleşme bölgelerinin, kullanılan Crosta tekniği ile de başarı ile tespit edildiği görülmüştür. Bu görüntülerde başka alanlar da belirlenmiş ve bu alanların saha kontrolleri yapılarak belrlenen sahalarda da benzer alterasyonların isabetli olarak tespit edildiği görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Uzaktan algılama, crosta tekniği, maden arama, hidrotermal alterasyon, Gümüşhane

Determination of alteration in old Gümüşhane Süleymaniye by crosta technique using landsat images

Öz

The Study area which is 15 km2 covers Old Gumushane known as Suleymaniye district and its near vicinity located in the south of Gumushane province. In the region, it can be seen several alteration structures and ore developments. Alterations related with Kirkpavli and Dere mines where they are important places in terms of saturn and zinc ore deposits were determined by Crosta technique. Data from field works previously done in the region were entered to digital medium. Study results from Crosta were analyzed and compared with data from field works. Crosta is widely used for the determination of ore deposit for the regions being rich in hydrothermal alterations and iron ore. For this reason, Crosta was studied carefully in the study area Suleymaniye district which is rich in ferroxide and exposed by hydrothermal alterations. As a conclusion of this study, it is seen that Crosta works successfully for the determination of ore deposits when the results of both crosta and field work were compared. Target locations were also determined in the Crosta’s PC images. The locations were then controlled in the field and it is realized that Crosta successfully pointed them.

Anahtar Kelimeler

Remote sensing, Crosta techniques, mineral exploration, hydrothermal alteration, Gümüşhane

Kaynakça

• Rutz-Armenta, J. R. and Prol-Ledesma, R. M. 1998. Techniques for enhancing the spectral response of hydrothermal alteration minerals in Thematic Mapper images of Central Mexico, International Journal of Remote Sensing, 19, pp. 1981-2000.
• Abrams, M. J., Brown, D., Lepley, L. and Sadowski, R. 1983. Remote sensing for porphyry copper deposits in Southern Arizona. Economic Geology, 78; pp. 591-604.
• Kaufman, H., 1988. Mineral exploration along the Agaba-Levant structure by use of TM-data concepts, processing and results. International Journal of Remote Sensing, 9, pp. 1630-1658.
• Tangestani, M.H. and Moore, F., 2001, Comparison of three principal component analysis techniques to porphyry copper alteration mapping. A case study, Meiduk area, Kerman, Iran. Canadian Journal of Remote Sensing, 27, pp. 176-182
• Sabins, F. F. 1997 Sabins, F.F., Jr. 1997. Remote Sensing – Principles and Interpretation. 3rd ed., W.H. Freeman, New York.
• Sabins, F. F. 1999. Remote Sensing for Mineral Exploration, Ore Geology Reviews, 14, pp. 157- 183.
• Drury, S.A. 2001. Image Interpretation in Geology, Blackwell Science Inc. (USA), Nelson Thornes (UK), 3th edition, 304p
• Aydal, D., Vural, A. and Polat, O. 2004. Volkanik kayaçlarda baz metal ve altın içeren hidrotermal altere alanların Landsat 7 TM ile tanımlanması ve verilerin CBS ortamında değerlendirilmesi : Bayramiç (Çanakkale) çalışmaları (Definition Of The Base Metal And Gold Bearing Hydrotermally Altered Areas In Volcanic Rocks Using By Landsat 7 TM Imagery: Case Study From Bayramiç (Çanakkale). 57. Türkiye Jeoloji Kurultayı Bildiri Özleri Kitabı; 89-90.
• Aydal, D., Vural, A., Taşdelen-Uslu, İ. ve Aydal, E. G., 2006a. Kuşçayırı-Kartaldağı (Bayramiç- Çanakkale) cevherleşme bölgesinin LANDSAT 7 ETM+ kullanılarak Crosta tekniği ile incelenmesi. İstanbul Teknik Üniversitesi 1.Uzaktan Algılama-CBS Çalıştay ve Paneli Bildiri Özleri Kitabı ( in Turkish with English abstract).
• Aydal, D., Vural, A., Taşdelen-Uslu, İ. ve Aydal, E. G. 2006b. Kuşçayırı-Kartaldağı (Bayramiç- Çanakkale) cevherleşme bölgesinin LANDSAT 7 ETM+ kullanılarak Crosta tekniği ile incelenmesi. İstanbul Teknik Üniversitesi 1.Uzaktan Algılama-CBS Çalıştay ve Paneli Kitabı, 11 sayfa
• Aydal, D., Vural, A., Taşdelen-Uslu, İ. ve Aydal, E. G., 2006c. Crosta Tecninique Aplication on Bayramic (Alakeçi-Kisacik) Mineralized Area By Using Landsat 7 TM Data. 30th Anniversary Fikret Kurtman Geology Symposium, Selçuk Univ. Geology Eng. Dep. Absracts Book, p.195
• Aydal, D., Vural, A., Taşdelen-Uslu, İ. ve Aydal, E. G., 2007a. Crosta Technique Application On Bayramic (Alakeçi-Kısacık) Mineralized Area By Using Landsat 7 Etm+ Data. J. Fac.Eng.Arch. Selcuk Univ., v.22, n.3, p. 29-40.
• Aydal, D., Arda, E. and Dumanlılar, Ö. 2007b, Applications of Crosta Tecniques on alteration mapping of the granitoidic rocks using Landsat ETM+ 7: A case study in eastern taurite belt, SE Turkey; International Journal of Remote Sensing, v. 28, n.17. pp. 3895-3913.
• Vural, A., Çorumluoğlu, Ö., Asri, İ., 2011 “ Investigation with Remote Sensing Tecniques Of Litologic Differianions and Alteratoins in Gümüşhane Field (Hazine Mağarası ve Dere Madeni), TUFUAB VI. Teknik Sempozyumu Programi, 21 Şubat, Antalya
• Loughlin, W. P. 1991, Principal Component Analysis for alteration mapping. Photogrammetric Engineering and Remote Sensing, 57, pp. 1163-1169.
• Bennet, S. A. and Atkinson, W.W. and Kruse, F. A., 1993, Use of Thematic Mapper imagery to identify mineralization in the Santa Teresa district, Sonara, Mexico. International Geology Review, 35, pp. 1009-1029.
• Ranjbar, H., Honarmand, M. and Moezifar, Z. 2002, Application of the Crosta technique for porphyry copper alteration mapping, using ETM+ data, : A case study of Meiduk and SAR Cheshmeh areas, Kerman, Iran, Exploration and Mining Geology, 11; 43-48.
• Crosta, A. and Moore, J. McM. 1989. Enhancement of Landsat Thematic Mapper imagery for residual soil mapping in SW Minais Gerais State, Brazil: a prospecting case history in Greenstone belt terrain. In: Proceedings of the 7th ERIM Thematic Conference: Remote sensing for exploration geology; 1173-1187.
• Tangestani, M. H. and Moore, F., 2000, Iron oxide and hydroxyl enhancement using the Crosta Method: a case study from the Zagros Belt, Fars province, Iran, Communication, JAG, 2, 2, pp. 140- 146
• Güner, S., Er, M., Gümüşel, A., Boğuşlu, M., (1985), Gümüşhane-Eski Gümüşhane yöresindeki cevherleşmelere ait jeoloji raporu. Rap. 230, 525 MTA Ankara
• Kahraman, İ., Kansız, H., Dursun, A., Yılmaz, H., Erçin, A.İ.,1985 Gümüşhane ili yöresinin jeolojisi ve cevherleşmelerinin etüdü. MTA Rapor No:1957. MTA Ankara
• Güner, S.,Yazıcı, E.N., Gümüşhane Yöresindeki Au-Ag cevherleşmelerine ait rapor, MTA Ankara, (2005)
• Aslan, N., ve Akçay, M., 2011. Mastra (Gümüşhane) Au-Ag Yatağının Jeolojik, Mineralolojik ve Jeokimyasal Özellikleri. 64. TJK Kurultayı Bildiri Özleri Kitabı s-181-182.
• Akçay, M., Gündüz, Ö., Yaşar, R., ve Gümrük, O., 2011. Hazine Mağara ve Kırkpavli (Gümüşhane) Polimetalik Pb-Zn-Cu-Au-Ag Madenlerinin Jeokimyasal ve Kökensel Özellikleri. 64. TJK Kurultayı Bildiri Özleri Kitabı s-183-184.
• Güner, S., Yazıcı, E.N, Dursun, A., Yılmaz, H., Ağan, A. ve Yılmaz Z. 2003. Gümüşhane Yöresi Epitermal Altın Aramaları Prospeksiyon Raporu. MTA Rapor No.10745. Ankara.