Farklı Ekim Zamanlarının Soya Fasulyesi Çeşitlerinde Bazı Tarımsal Özellikler Üzerine Etkileri

Yıl 2020, Cilt: 10 Sayı: 4, 972 - 982, 15.10.2020

Melih Okcu

https://doi.org/10.17714/gumusfenbil.737533

Cited By: 2

Öz

Bu araştırma farklı ekim zamanı uygulamalarının farklı soya fasulyesi çeşitlerinde bazı tarımsal özellikler üzerine etkilerini belirlemek amacıyla Gümüşhane Üniversitesi Gümüşhane Meslek Yüksekokulu deneme alanında 2014 ve 2015 yıllarında yürütülmüştür. Deneme, Şansa Bağlı Tam Bloklar deneme planına göre 3 tekrarlamalı olarak kurulmuş, Nova, SA-88, Ataem-7, Bravo, A-3127, Arısoy, Yeşilsoy ve Yemsoy çeşitleri kullanılmış ve 3 farklı ekim zamanında (1 Nisan, 15 Nisan ve 30 Nisan) ekim yapılmıştır. En yüksek tohum verimi her iki yılda da sırasıyla 202.24 (kg/da), 210 (kg/da) ile Yemsoy çeşidinden, en düşük değer ise 2014 yılında 68.40 (kg/da) ile Bravo çeşidinden, 2015 yılında ise 120 (kg/da) ile Ataem-7 çeşidinden elde edilmiştir. Gümüşhane ekolojik şartlarında 1 Nisan tarihinin en uygun ekim tarihi olduğu tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Ekim Zamanı, Glycine max.L., Soya Fasulyesi, Tohum Verimi

Destekleyen Kurum

GÜMÜŞHANE ÜNİVERSİTESİ BİLİMSEL ARAŞTIRMA PROJELERİ KOORDİNATÖRLÜĞÜ

Proje Numarası

GÜBAP 15.B0123.02.01.

Teşekkür

Bu araştırma Gümüşhane Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri Koordinatörlüğü tarafından (GÜ-BAP) 15.B0123.02.01. proje numarasıyla desteklenmiştir. Maddi katkılarından dolayı teşekkür ederiz.

Kaynakça

• Acar, F., 2015. Doğu Geçit Bölgesinde Bazı Soya (Glycine max. L) Çeşitlerinin Verim ve Verim Unsurlarının Belirlenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Bingöl Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Tarla Bitkileri Ana Bilim Dalı, Bingöl.
• Ali, N., 2010. Soybean Processing and Utilization, The Soybean Botany, Production and Uses, Editor”, Singh, G., 2010.
• Altınyüzük, H., 2017. Soya Çeşitlerinin Çukurova Koşullarında II. Ürün Olarak Verim ve Kalite Özelliklerinin İncelenmesi. Selçuk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi. Konya.
• Bellaloui, N., Hu, Y., Mengistu, A., Kassem, M.A. ve Abel, C.A.,2013. Effects of Foliar Boron Application on Seed Composition, Cell Wall Boron, and Seed &15 N and &13 C İsotopes İn Water-Stressed Soybean Plants. Frontiers in Plant Science. Volume:4,1-12.
• Bohn, T., Cuhra, M., Travail, T., Sanden, M., Fagan, J. ve Primicerio, R. 2014. Compositional Differences İn Soybeans on The Market: Glyphosate Accumulates in Roundup Ready GM Soybeans. Food Chemistry. 153: 207-215.
• Boquet, D.J ve Clawson, E.L. 2007. Planting Dates For Soybean Varieties in North Louisiana. Ouisiana Agriculture Magazine, LSUA, center.com
• Boydak, E., Kayantaş, B., Acar, F. ve Fırat, R.,2018. Bazı Soya Fasulyesi (Glycine max.L) Çeşitlerinin Yüksek Rakımlarda Verim ve Verim Unsurlarının Belirlenmesi. Harran Tarım ve Gıda Bilimleri Dergisi. 22(4):544-550.
• Boydak, E., İşler, N. ve Karaarslan, D., 1998. Harran Ovası Şartlarında II. Ürün Soyanın (Glycine max L.) En Uygun Ekim Zamanının Belirlenmesi. Harran Üniv. Ziraat Fakültesi Dergisi, 2(1), 25-34.
• Calvino, P.A., Sadras, V.O. ve Andrade, F.H., 2003a. Quantification of Environmental and Management Effects on The Yield of Late-Sown Soybean. Field Crops Research. 83: 67-77.
• Calvino, P.A., Sadras, V.O. ve Andrade, F.H., 2003b. Development, Growth and Yield of Late-Sown Soybean in the Southern Pampas. Europ. J. Agro., 19: 265-275.
• Chen, G.H. ve Wiatrak, P. 2010. Soybean Development and Yield Are İnfluenced By Planting Date and Environmental Conditions İn Southeastern Coastal Plan, United States. Agron. J., 102:1731-1737.
• Çetintaş, Z. ve Koç, H., 1993. Tokat Yöresinde Farklı Ekim Zamanlarının Farklı Soya (Glycine max (L.) Merrîl) Çeşitlerinin Verim ve Kalitesine Etkileri Üzerinde Araştırmalar, Gaziosmanpaşa Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 10: 193-201.
• Dolapçı, F., 2012, Kahramanmaraş Ekolojik Koşullarında Bazı Soya Çeşitlerinin Tohum Ve Yağ Verimi İle Verim Unsurlarını Belirlemek Amacı İle Yürütülen Çalışma, Yüksek Lisans Tezi, Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Tarla Bitkileri Anabilim Dalı, Kahramanmaraş.
• Doğan, Y., Koyutürk, Ö. ve Aktaş, H., 2015. Mardin-Kızıltepe Ekolojik Koşullarında Ekim Zamanı Uygulamalarının Bazı Soya Fasulyesi (Glycine max. L.) Çeşitlerinde Verim ve Verim Öğeleri Üzerine Etkisi. Y.Y.Ü. Tarım Bilimleri Dergisi.25 (3):293-303.
• Erdoğmuş, M., Arslan, D. ve Olgun, H., 2007. Bazı Soya Çeşitlerinin Organik ve Geleneksel Yetiştirme Sistemlerinde Performanslarının Karşılaştırılması. 1.Ulusal Yağlı Tohumlu Bitkiler ve Biyodizel Sempozyumu, Poster bildiriler kitabı, 28-31 Mayıs, 74-78. Samsun.
• Ghodrati, G.R., Sekhavat, R. ve Gholami, A.,2013. Evaluation of Correlations and Path Analysis of Components Seed Yield in Soybean. İnternational Journal. Agriculture.3:795-800.
• Gizlenci, Ş., Üstün, A., Acar, M., Dok, M. ve Aygün, Y., 2005, Orta Karadeniz Sahil Kuşağında Orta Erkenci ve Erkenci Soya İçin En Uygun Ekim Zamanının Belirlenmesi. Türkiye IV. Tarla Bitkileri Kongresi, 1, Antalya, 381-386s.
• Han, T.F., C.X. Wu, Z. Tong, R.S. Mentreddy, K.H. Tan ve Gai, J.Y. 2006. Post Flowering Photoperiod Regulates Vegetative Growth and Reproductive Development of Soybean. Environmental and Experimental Bot., 55: 120-129.
• Hoeft, R.G., Nafziger, E.D., Johnson, R.R. ve Aldrich, S.R.,2000. Modern Corn and Soybean Production. MCSP Publications, Champaign, LJ.
• Hu, M.ve Wiatrak, P. 2012. Effect of Planting Date on Soybean Growth, Yield, and Grain Quality: Review. Agronomy Journal., 104: 785-790.
• İlisulu, K.,1973. Yağ Bitkileri ve Islahı. Ankara Üniversitesi Ziraat Fak. Endüstri Bitkileri Kürsüsü. Çağlayan Kitabevi.S:195-199. Ankara
• Kang, B-K., H-T. Kim, M-S. Choi, S-C. Koo, J-H. Seo, H-S. Kim, S-O. Shin, H-T. Yun, I-S. Oh, K.P. Kulkarni ve J.D. 55 Lee. 2017. Genetic and Environmental Variation of First Pod Height in Soybean [Glycine max (L.) Merr.]. Plant Breed. Biotech. 5(1):36~44. https://doi.org/10.9787/PBB.2017.5.1.36.
• Kara, K. ve Okçu, M., 2003. Erzurum Şartlarında Soyanın Farklı Olgunlaşma Dönemlerinde Hasadının Ot Verim ve Kalitesi Üzerine Etkileri. Türkiye 5. Tarla Bitkileri Kongresi, 13-17 Ekim, 649-654, Diyarbakır.
• Karaaslan, D., Boydak, E. ve Gür, M.A., 1998. Farklı Ekim Zamanlarının Bazı Soya Fasulyesi (Glycine max L.) Çeşitlerinde Verim ve Verim Komponentlerine Etkisi. Harran Üniv. Zir.Fak. Dergisi, 2(4),55-64.
• Kang, K.B., Kim, T.H., Choi, S.M., Koo, C.S., Seo, J.H., Kim, S,H., Shin, O.S., Yun, T.H., Oh, S.I., Kularni, P.K. ve Lee, D.J.,2017. Genetic and Environmental Variation of First Pod Height in Soybean (Glycine max. L.Merr). Plant Breed. Biotech. 5(1):36-44.
• Karagül, E. T., Ay, N., Nazlıcan, N. A. ve Demircioğlu, M. C., 2011. Ege Bölgesi İkinci Ürün Koşullarında Bazı Soya Fasulyesi (Glycine Max L. Merr.) Genotiplerinin Verim ve Kalite Özelliklerinin Belirlenmesi. Türkiye 9.Tarla Bitkileri Kongresi, Cilt II, Bursa, 1057-1062.
• Karasu, A., Öz, M. ve Göksoy, A. T., 2002, Bazı Soya Fasulyesi [Glycine max (L.) Merill] Çeşitlerinin Bursa Koşullarına Adaptasyonu Konusunda Bir Çalışma. Uludağ Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 16 (2), 25-34.
• Kınacı, M., 2011, Çanakkale Koşullarında Soya Fasulyesi Çeşitlerinin Verim Bazı Kalite Unsurlarının Belirlenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Konya.
• Kumudini, S.V., P.K. Pallikonda ve Steele, C., 2007. Photoperiod and E-Genes İnfluence The Duration Of The Reproductive Phase İn Soybean. Crop Science., 47: 1510–1517.
• Naeve, S.L., Potter, B.D., Quiring, S.R., O’Neil, T.A. ve Kurle, J.E., 2004. İnfluence of Soybean Plant and Population and Row Spacing On Development And Yield Across Planting Dates İn Minnesota. Available at www.soybeans.umn.edu/pdfs/2004asaposter_1_spacingplanting_screen .pdf. Universty of Minnesota, Minneapolis.
• Ngalamu, T., Meseka, S. ve Ashraf, M., 2012. Performance of Soybean (Glycine max. L. Merill) Genotypes Under Different Planting Dates in Sennar State of The Sudan. Journal of Applied Biosciences. 49:3363-3370.
• Okcu, M., Tozlu, E., Pehluvan, M., Kaya, C., Kumlay, M. ve Dizikısa, T.,2007. Erzurum- Pasinler Ekolojik Şartlarında Farklı Soya Fasulyesi (Glycine max L.) Çeşitlerinin Uyumu Üzerine Bir Araştırma. 1.Ulusal Yağlı Tohumlu Bitkiler ve Biyodizel Sempozyumu, Sunulu bildiriler kitabı, 28-31 Mayıs 2007, 219-224. Samsun.
• Oz, M., Karasu, A., Goksoy, T.A. ve Turan, M.,2009. Interrelationships of Agronomical Characteristics in Soybean (Glycine max) Grown in Different Environments. International Journal of Agriculture & Biology ISSN Print: 1560–8530; ISSN Online: 1814–9596 08–276/AWB/2009/11–1–85–88.
• Rahman, M.M., Hampton, J.G. ve Hill, M.J. 2005. Soybean Seed Yield As Affected By Time of Sowing in A Cool Temperature Environment. Seed Science Technology., 7: 1-15.
• Ram, H., Singh, G. ve Aggarwal, N., 2010. Effect of Tıme of Sowıng on The Performance of Soybean [Glycine Max (L.) Merrıll] In Punjab. Journal Research Punjab Agric Univ 47 (3 & 4): 127-31, Sep. & Dec. 2010
• Ramteke, R., Sıngh, D. ve Murlıdharan, P.,2012. Selecting Soybean (Glycine Max) Genotypes For İnsertion Height of The Lowest Pod, The Useful Trait For Combine Harvester. Indian Journal of Agricultural Sciences 82 (6): 511–5, June 2012
• Rehman, M., Khaliq, T., Ahmad, A., Wajid, S.A., Rasul, F., Hussain, J. ve Hussain, S.,2014. Effect of Planting Time and Cultivar on Soybean Performance in Semi-Arid Punjab, Pakistan. Global Journal of Science Frontier Research: D Agriculture and Veterinary. Volume 14. Issue 3. 41-45.
• Robinson, A.P., Conley, S.P., Volenec, J.J. ve Santini, J.B. 2009. Analaysis of High Yielding, Early-Planted Soybean İn İndia. Agronomy Journal., 101,131-139.
• Sadeghi, S.M ve S.A. Niyaki., 2013. Effects of Planting Date and Cultivar on The Yield and Yield Components of Soybean in North of Iran. ARPN Journal of Agricultural and Biological Science, 8(1):81-85.
• Sezen, Y., 1991. Gübreler ve Gübreleme. Atatürk Üniv. Ziraat Fak. Yayınları No:679,s.39-96,Erzurum.
• Sincik, M., Göksoy, A. T. ve Turan, Z. M., 2005. Bursa Koşullarında Bazı Soya (Glycine max (L.) Merill) Çeşitlerinin Verim ve Verim Öğelerinin Belirlenmesi Üzerine Bir Araştırma, Türkiye VI. Tarla Bitkileri Kongresi, (Araştırma Sunusu II), Antalya, 1095-1099.
• Ünal, İ., 2007. Melezleme Yöntemiyle Elde Edilen Soya [Glycine max (L.) Merr.] Hatlarının Bazı Tarımsal Özelliklerinin Belirlenmesi. Selçuk Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Konya, 54s.
• Wade, F.F. ve Johnston T.H., 1975. Effect of Seeding Date on Growth And Performance of Rice in Arkansas Agri Exp Sta Univ Arkansas, Report Series, 224.
• Whigham, D.K. ve Minor, H.C.,1978. Agronomic Characteristics and Environmental Stress, Soybean Agronomy, Physiology, and Utilization. Geoffrey Norman, A. (Ed.), Academic Press, London.pp 78-116,247.
• Yaver, S. ve Paşa, C., 2009. Tekirdağ Koşullarında Bazı Soya Fasulyesi Çeşitlerinin Verim Kriterleri Üzerine Bir Araştırma. Türkiye VIII. Tarla Bitkileri Kongresi, 197-200. Hatay.
• Yıldız, N. ve Bircan, H., 1994. Araştırma ve Deneme Metodları. Atatürk Üniv. No: 697, Zir. Fak. No: 305, Ders Kit. No: 57, 277 s, Erzurum.
• Yılmaz, A., Beyyavaş, V., Cevheri, İ. ve Haliloğlu, H., 2005, Harran Ovası Ekolojisinde İkinci Ürün Olarak Yetiştirilebilecek Bazı Soya (Glycine max. L. Merrill.) Çeşit ve Genotiplerinin Belirlenmesi, HÜ ZF Dergisi, 9 (2), 55-61.
• Zhang, Qiu-ying., Qing-lu Gao, S.J., Herbert, Yan-sheng Li ve Hashemi, A.M. 2010. Influence of Sowing Date on Phenological Stages, Seed Growth And Marketable Yield of Four Vegetable Soybean Cultivars İn North-Eastern USA. African Journal Agriculture Research. 5(18): 2556-2562.