Ophrys mammosa subsp. mammosa Desf.’nın stolon anatomisi

Yıl 2022, Cilt: 12 Sayı: 3, 818 - 825, 15.07.2022

Mehmet Aybeke

https://doi.org/10.17714/gumusfenbil.1054305

Öz

Yapılan detaylı literatür incelemeleri neticesinde orkidelerin stolon anatomisine yönelik sınırlı sayıda çalışmanın bulunduğu tespit edilmiştir. Bu çalışma ile Türkiye’de yayılış gösteren Ophrys mammosa subsp. mammosa taksonunun stolon anatomisi incelenerek cinsin yumru ontogenisinin açıklanmasına katkı sağlanması amaçlanmıştır. Materyal olarak O. mammosa subsp. mammosa stolonlarında historesin kiti ile gömme preperatlardan mikrotom kesitleri alınmış ve toluidin blue ile boyanmıştır. Anatomik kesitlerden; stolonun orta kısmının boşluklu ve meristele düzeni iletim demetlerinin asimetrik olarak dağıldığı ve alt tarafında statosit hücrelerinin varlığı, en dışta bir sıra velamen ve altında birkaç sıralı ekzodermisin varlığı, içte parankimatik bir geniş korteksin olduğu tespit edilmiştir. Sonuç olarak; orkide stolon anatomisinin, ileride gelişecek olan yumruya kısmen benzediği vurgulanmış ve bulguların yumru biyolojisi açısından önemi tartışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Anatomi, Ophrys, Orkide, Stolon

Destekleyen Kurum

Trakya Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri Koordinasyon Birimi

Proje Numarası

TÜBAP 2020-94

Stolon anatomy on Ophrys mammosa subsp. mammosa Desf.

Öz

As a result of the detailed literature reviews, it has been determined that there are a limited number of studies on the stolon anatomy of orchids. In this study, Ophrys mammosa subsp. mammosa taxon by examining the stolon anatomy of the, it is aimed to contribute to the explanation of the tuber ontogeny of the genus. As material, microtome sections were taken from the embedding preparations with historesin kit in Ophrys mammosa subsp. mammosa stolons and stained with toluidin blue. From anatomical sections; It was determined that the vascular bundles in the middle part of the stolon are spaced and meristele distributed asymmetrically and the presence of statocyte cells in the lower part, the presence of a velamen in the outermost and several rows of exodermis under it, and an inner parenchymatic wide cortex. As a result; It has been emphasized that the anatomy of the orchid stolon is partially similar to the tuber that will develop in the future, and the importance of the findings in terms of tuber biology is discussed.

Anahtar Kelimeler

Anatomy, Ophrys, Orchid, Stolon

Proje Numarası

TÜBAP 2020-94

Kaynakça

• Akbulut, M. K., Süngü Şeker, Ş. & Şenel, G. (2017). Farklı ekolojik koşullarda yetişen Spiranthes spiralis’in (Orchidaceae) yaprak stoma özellikleri. Afyon Kocatepe Üniversitesi Fen ve Mühendislik Bilimleri Dergisi, 17, 372-376. https://doi.org/10.5578/fmbd.58663
• Akbulut, M. K., Süngü Şeker, Ş. & Şenel, G. (2019). Monotipik Steveniella satyrioides türünün anatomik morfolojik ve mikromorfolojik özellikleri. BŞEÜ Fen Bilimleri Dergisi, 6, 2: 573-584. https://doi.org/10.35193/bseufbd.603395
• Aksenova, N.P, Konstantinova, T.N., Golyanovskaya, S.A., Sergeeva, L. I. & Romanov, G.A. (2012). Hormonal regulation of tuber formation in potato plants. Russian Journal of Plant Physiology, 59 (4): 451–466. https://doi.org/ 10.1134/S1021443712040024
• Attri, L.K., Bhanwra, R.K. & Nayyar, H. (2020). Pollination induced embryology studies in Aerides multiflora (ROXB.). International Journal of Botanical Studies, 5(4): 211-215.
• Aybeke, M. (2004). Trakya Bölgesi’nde Yetişen Bazı Orkide Türleri Üzerinde Anatomik Araştırmalar [Doktora Tezi, Trakya Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü].
• Aybeke, M. (2012). Comparative anatomy of selected rhizomatous and tuberous taxa of subfamilies Orchidoideae and Epidendroideae (Orchidaceae) as an aid to identification. Plant Systematic and Evolution, 298 (9): 1643–1658. https://doi.org/10.1007/s00606-012-0666-9
• Aybeke, M., Sezik, E. & Olgun, G. (2010). Vegetative anatomy of some Ophrys, Orchis and Dactylorhiza (Orchidaceae) taxa in Trakya region of Turkey. Flora, 205 (2): 73-89. https://doi.org/10.1016/j.flora.2008.11.009
• Aybeke, M. (2017). Vessel anatomy studies in orchids (Orchidaceae). Acta Biologica Turcica, 30 (4): 89-93.
• Benzing, D. H., Henderson, K., Kessle, B. & Sulak, J. (1976). The absortive capacities of bromeliad trichomes. American Journal of Botany, 63: 1009-1014.
• Boissier, E. (1884). Flora Orientalis sive enumeratio plantarum in oriente a Graecia Et Aegyptia and Indiae. Fines Hucusuque Observatorum Aucture, Monocotyledonearum. 5, 74-80, Cenevre.
• Dycus, A. M. & Knudson, L. (1957). The role of the velamen of the aerial roots of orchids. Botanical Gazette, 119: 78-87.
• Güner, A., Aslan, S., Ekim, T., Vural, M. ve Babaç, M.T. (2012). Türkiye Bitkileri Listesi (Damarlı Bitkiler). Nezahat Gökyiğit Botanik Bahçesi ve Flora Araştırmaları Derneği yayını.
• Haberlandt, G. F. J. (1914). Physiological plant anatomy. Macmillan Co.
• Kasaplıgil, B. (1961). Foliar xeromorphy of certain geophytic monocotyledons. Madrono, 16: 43-70.
• Keller, G. & Schlechter, R. (1928). Monographie und Iconographie der orchideen europas und mittelmeergebites, 1, repert. specierum nov. regni vegetabilis. Sonderbeiheft A. Verlag Dei Repertoriums.
• Kocyan, A. & Endress, P. K. (2001). Floral structure and development of Apostasia and Neuwiedia (Apostasioideae) and their relationships to other Orchidaceae. International. Journal of Plant Sciences, 162 (4): 847-867.
• Kolcu, S. S. (2014). Ordu yöresinde yayılış gösteren bazı Cephalanthera L.C.M. Richard (Orchidaceae) türleri üzerinde morfolojik, mikromorfolojik ve anatomik bir araştırma [Yüksek lisans tezi, Ordu Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü].
• Kreutz, V.J.A. (2000), Orchidaceae. In: Güner, A., Özhatay, N., Ekim, T. & Başer, K.H.C. (Eds.), Flora of Turkey and the East Aegean Islands. (Supplement 2), pp. 274-305, Edinburg Univ. Press.
• Noel, A. R. A. (1974). Aspects of cell wall structure and development of the velamen in Ansellia gigantea Reichb.f. Annales of Botany, 38, 495-504.
• O'Brien T. P., Feder, N. & McCully, M. E. (1964). Polychromatic staining of plant cell walls by toluidine blue O. Protoplasma, 59, 368–373. https://doi.org/10.1007/BF01248568
• Öztürk, D. (2020). Morphological, anatomical and ecological studies on Orchis simia (Orchidaceae) taxon of Eskişehir, Turkey. Eurasian Journal of Biological and Chemical Sciences, 3 (2), 110-115. https://doi.org/10.46239/ejbcs.729798
• Prete, C. D. & Miceli, P. (1999). Histoanatomical and taxonomical observations on some central mediterranean entities of Orchis sect. Labellotrilobatae P.Vermeul. subsections Masculae Newski and Provinciales Newski (Orchidee). Caesiana, Quaderno 12, 21-44.
• Pridgeon, A. M. & Chase, M. W. (1995). Subterranean axes in tribe Diurideae (Orchidaceae): morphology, anatomy, and systematic significance. American Journal of Botany, 82(12), 1473-1495.
• Renz, J. & Taubenheim, G. (1984), Orchidaceae. In: Davis, P.H. (Ed.), The flora of Turkey and the East Aegean Islands, Vol.8. pp. 450-552, Edinburg Univ. Press.
• Rodrigues, F. G., Marulanda, N. F., Silva, S. R., Płachno, B. J., Adamec, L. & Miranda, V. F. O. (2017), Phylogeny of the ‘orchid-like’ bladderworts (gen. Utricularia sect. Orchidioides and Iperua: Lentibulariaceae) with remarks on the stolon–tuber system. Annals of Botany, 120, 709–723. https://doi.org/10.1093/aob/mcx056
• Salep Eylem Planı. (2014). Salep Eylem Planı 2014-2018. T.C. Orman ve Su İşleri Bakanlığı Orman Genel Müdürlüğü. https://web.ogm.gov.tr/ekutuphane/Yayinlar/Salep%20Eylem%20Plan%C4%B1.pdf
• Sanford, W. W. (1973). The ecology of orchids. In Withner, C. L. (ed). The Orchids: A Scientific Survey (Vol. 2, ss. 1-100). Ronald Press Co.
• Sezik, E. (1984). Orkidelerimiz, Türkiye’nin Orkideleri. Sandoz Kültür Yayınları.
• Sezik, E. (1967). Türkiye'nin Salepgilleri, Ticari Salep Çeşitleri ve Özellikle Muğla Salebi Üzerinde Araştırmalar [Doktora Tezi, İstanbul Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü].
• Sezik, E. (1982). Türkiye’de Orchidaceae familyası. IV. Bitkisel İlaç Hammaddeleri Toplantısı (ss 77-83), Eskişehir.
• Stern, W. L. (1997). Vegetative anatomy of subtribe Orchidinae (Orchidaceae). Botanical Journal of Linnean Society, 124, 121-136. https://doi.org/10.1111/j.1095-8339.1997.tb01786.x
• Silva, K. R., Versieux, L. M. & Oriani, A. (2018). Anatomy of vegetative organs, inflorescence axis and pedicel in the Neoregelia bahiana complex (Bromeliaceae): taxonomic and ecological importance. Nordic Journal of Botany, e01800. https://doi.org/10.1111/njb.01800
• Stpiczynska, M. P. (2001). Osmophores of the fragrant orchid, Gymnadenia conopsea L. (Orchidaceae). Acta Socieatis Botanicorum Poloniae, 70 (2), 91-96. https://doi.org/10.5586/asbp.2001.012
• Süngü Şeker, Ş., Şenel, G. & Akbulut, M.K. (2021). Comparative vascular anatomies of some orchid species. Anatolian Journal of Botany, 5 (2), 84-90. https://doi.org/10.30616/ajb.905956
• Wickham, L. D., Wilson, L. A. & Passam, H. C. (1981). Tuber Germination and Early Growth in Four Edible Dioscorea Species. Annals of Botany, 47 (1), 87-95. https://doi.org/10.1093/oxfordjournals.aob.a086003