Öz
In this study, the granitoid rocks exposed in the Pelitli (Bayburt) area was investigated to determineits petrographical and geochemical characteristics. In the studied area located on the northernzone in the eastern Pontides, the basement is represented by Eocene aged andesite and pyroclastic rocks. These units are cut by the Eocene Pelitli Granitoid (46 Ma, U-Pb zircon) and are overlaine uncorformably by Quaternary alluvium.
Pelitli Granitoid is in ellipse shape and settled approximately in an area of 16 km2. The Pelitli Granitoid consists of diorite, tonalite, granodiorite and granite, and includes plagioclase, orthoclase, quartz, hornblende, biotite and rare pyroxene as main minerals. The rocks of the granitoid are generally I-type, low to high K calc-alkaline, metaluminous to slightly peraluminous characteristics. They are enriched in large ion lithophile elements (LILE) and light rare earth elements (LREE) relative to high field strength elements (HFSE). (La/Lu)N values are between 5.6 and 12.2 with pronounced negative Eu anomalies (Eu/Eu*=0.3-0.9) of the Pelitli Granitoid rocks. Major and trace element variations indicate significant role of plagioclase, pyroxene, hornblende and Fe-Ti oxide fractionation during the evolution of granitoid. As determined by zircon and apatite saturation thermometry, the estimated crystallization temperatures range from 690 °C to 897 °C. The geochemical compositions of the Pelitli Granitoid suggest an origin through partial melting of meta-igneous (amphibolitic) source rocks.
Anahtar Kelimeler
Eastern Pontides Eocene Pelitli Granitoid Petrography Geochemistry
Kaynakça
- Arslan, M. ve Aslan, Z., 2006, Mineralogy, Petrography and Whole-rock Geochemistry of the Tertiary Granitic Intrusions in the Eastern Pontides (Turkey), Journal of Asian Earth Sciences, 27, 177–193.
- Aslan, Z., 1998, Saraycık-Sarıhan Granitoyidleri (Bayburt) ve Çevre Kayaçlarının Petrolojisi, Jeokimyası ve Sarıhan Granitoyidinin Jeokronolojik İncelenmesi, Doktora Tezi, K.T.Ü Fen Bilimleri Enstitüsü, Trabzon.
- Aslan, Z., Arslan, M., Şen, C., 1999, Doğu Pontidlerin Kuzey ve Güney Zonlarında Yüzeylenen Eosen Yaşlı Granitik Sokulumların Karşılaştırılmalı Jeolojik, Petrografik ve Jeokimyasal Özellikleri. Türkiye Jeoloji Kurultayı Bildiriler Kitabı, s.223–230.
- Atherton, M.P., Petford, N., 1993, Generation of Sodium-Rich Magmas from Newly Underplated Basaltic Crust, Nature, 362, 144–146.
- Bacon, C.R., Druitt, T.H., 1988, Compositional Evolution of the Zoned Calc-alkaline Magma Chamber of Mount Mazama, m ol ar K 2 O /N a 2 O MP MA MGW MB
Öz
Bu çalışma, Pelitli (Bayburt) civarında yüzeylenen granitoyidik kayaçların petrografik ve jeokimyasal özelliklerinin belirlenmesi amacıyla yapılmıştır. Doğu Pontid Kuzey Zonu'nda yer alan inceleme alanının tabanında Eosen yaşlı andezit ve piroklastları bulunmaktadır. Bu birimler Eosen yaşlı Pelitli Granitoyidi (46 My, U-Pb zirkon) tarafından kesilmiş olup, Kuvaterner yaşlı alüvyonlar ile uyumsuz olarak örtülmüştür.
Pelitli Granitoyidi elips şekilli olup, yaklaşık 16 km2 lik bir alanda yüzeylenmiştir. Diyorit, tonalit, granodiorit ve granit bileşimli kayaçlardan oluşmuş olup, başlıca mineralleri plajiyoklas, ortoklas, kuvars, hornblend, biyotit ve az oranda piroksen oluşturur. Granitoyid, genel olarak I-tipi, düşük-yüksek K'lu kalk-alkali karakterli olup, genellikle metalümin az oranda da peralümin karakterlidir. Büyük iyon yarıçaplı litofil elementler (LILE) ve hafif nadir toprak elementlerce (LREE) zenginleşmiş, kalıcılığı yüksek elementlerce (HFSE) tüketilmişlerdir. Pelitli Granitoyidini oluşturan kayaçların (La/Lu)N değerleri 5.6-12.2 arasında olup, negatif Eu anomalisi (Eu/Eu*=0.3-0.9) gösterirler. Ana ve iz element değişimleri, granitoyidin gelişiminde plajiyoklas, piroksen, hornblend ve Fe-Ti oksit fraksiyonlaşmasının etkili olduğunu göstermektedir. Apatit-zirkon jeotermometresine göre hesaplanan kristallenme sıcaklıkları 690-897 °C arasındadır. Jeokimyasal veriler, granitoyidin meta-magmatik (amfibolitik) kayaçların kısmı ergimesinden türeyebileceğini göstermektedir.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- Arslan, M. ve Aslan, Z., 2006, Mineralogy, Petrography and Whole-rock Geochemistry of the Tertiary Granitic Intrusions in the Eastern Pontides (Turkey), Journal of Asian Earth Sciences, 27, 177–193.
- Aslan, Z., 1998, Saraycık-Sarıhan Granitoyidleri (Bayburt) ve Çevre Kayaçlarının Petrolojisi, Jeokimyası ve Sarıhan Granitoyidinin Jeokronolojik İncelenmesi, Doktora Tezi, K.T.Ü Fen Bilimleri Enstitüsü, Trabzon.
- Aslan, Z., Arslan, M., Şen, C., 1999, Doğu Pontidlerin Kuzey ve Güney Zonlarında Yüzeylenen Eosen Yaşlı Granitik Sokulumların Karşılaştırılmalı Jeolojik, Petrografik ve Jeokimyasal Özellikleri. Türkiye Jeoloji Kurultayı Bildiriler Kitabı, s.223–230.
- Atherton, M.P., Petford, N., 1993, Generation of Sodium-Rich Magmas from Newly Underplated Basaltic Crust, Nature, 362, 144–146.
- Bacon, C.R., Druitt, T.H., 1988, Compositional Evolution of the Zoned Calc-alkaline Magma Chamber of Mount Mazama, m ol ar K 2 O /N a 2 O MP MA MGW MB
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Bölüm | Makaleler |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 11 Mart 2014 |
| Gönderilme Tarihi | 11 Mart 2014 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2014 Cilt: 4 Sayı: 1 |
