Ağrı yöresi geven ballarının kimyasal kalitesi: prolin miktarı ve şeker profili üzerine bir çalışma

Yıl 2024, Cilt: 14 Sayı: 4, 1195 - 1206, 15.12.2024

Dilruba Tabay Sümbül

https://doi.org/10.17714/gumusfenbil.1394347

Öz

Bu çalışma, Türkiye’nin Ağrı ilindeki bazı ilçelerde üretilen balların kalite parametrelerini belirlemek amacıyla yapılmıştır. Bu amaçla prolin, fruktoz+glukoz, fruktoz/glukoz ve sakkaroz miktarları üzerine bir araştırma gerçekleştirilmiştir. Araştırmada, 30 farklı üreticiye ait bal örnekleri analiz edilmiştir. Yapılan analizler sonucunda prolin, fruktoz+glukoz, fruktoz/glukoz ve sakkaroz miktarlarının yörelerdeki sıcaklık ve yağış miktarı değişimi, bitki çeşitliliği, toprak özellikleri, kullanılan arı türleri, arıcılık yöntemleri ve çevresel etkenler gibi çeşitli faktörlere bağlı olarak farklı olduğu gözlemlenmiştir. Ortalama değerlere göre, sakkaroz miktarının % 0.34 (0.0015-2.38), fruktoz+glukoz toplamı % 65.87 (59.66-81.90), fruktoz/glukoz oranının 1.32 (1.17-1.59) ve prolin miktarının 665.68 mg/kg (312-986) arasında değiştiği belirlenmiştir. Bu sonuçlar, incelenen bal örneklerinin şeker profilleri ve prolin miktarları açısından Türk Gıda Kodeksi Bal Tebliği (Tebliğ No: 2020/7)'nde belirtilen yasal limitlere uygun olduğunu göstermektedir.

Anahtar Kelimeler

Ağrı, Bal, Fruktoz, Glukoz, Prolin, Sakkaroz

Destekleyen Kurum

Ağrı İbrahim Çeçen Üniversitesi Merkezi Araştırma ve Uygulama Laboratuvarı

Chemical quality of geven honey from Ağrı region: a study on proline content and sugar profile

Öz

This study was conducted to determine the quality parameters of honey produced in some districts of Ağrı province of Turkey. For this purpose, a study was carried out on proline, fructose+glucose, fructose/glucose and sucrose contents. In the study, honey samples from 30 different producers were analyzed. As a result of the analysis, it was observed that the amounts of proline, fructose+glucose, fructose/glucose and sucrose were different depending on various factors such as temperature and rainfall variations, plant diversity, soil characteristics, bee species used, beekeeping methods and environmental factors. According to the average values, sucrose content varied between 0.34% (0.001-2.38), fructose+glucose total 65.87% (59.66-81.90), fructose/glucose ratio 1.32 (1.17-1.59) and proline content 665.68 mg/kg (312-986). These results show that the examined honey samples comply with the legal limits specified in the Turkish Food Codex Honey regulation.

Anahtar Kelimeler

Ağrı, Honey, Fructose, Glucose, Proline, Sucrose

Kaynakça

• Akdeniz, G., & Kantar, A. (2022). Analysis of honey export potential and competitiveness of Türkiye. Bee Studies. 14(2), 55-61.
• Alvarez-Suarez, J. M., Tulipani, S., Romandini, S., Bertoli, E., & Battino, M. (2010). Contribution of honey in nutrition and human health: a review. Mediterranean journal of Nutrition and Metabolism, 3, 15-23.
• Andrade, P., Ferreres, F., & Amaral, M. T. (1997). Analysis of honey phenolic acids by HPLC, its application to honey botanical characterization. Journal of Liquid Chromatography & Related Technologies, 20(14), 2281-2288.
• Bakoğlu, A., Kutlu, M., & Bengü, A. (2014). Bingöl ilinde arıların yoğun olarak konakladıkları alanlarda üretilen ballarda bulunan polenlerin tespiti. Türk Tarım ve Doğa Bilimleri Dergisi, 1(3), 348-353.
• Barden, B., & Engel, M. S. (2020). Fossil social insects. Encyclopedia of Social Insects, 1-21. https://doi.org/10.1007/978-3-319-90306-4_45-1
• Bayıl-Oguzkan, S., & Çetinkaya, T. (2024). Physicochemical Characteristics of Astragalus Honey Obtained from Erzurum Province. The Eurasia Proceedings of Science, Technology, Engineering, Mathematics, 28, 185-190.
• Bayram, N. E., Kutlu, N., & Gercek, Y. C. (2023). Utilization of response surface methodology in optimization of proline extraction from Castanea sativa honey. Chemistry, Biodiversity, 20, 2-8. https://doi.org/10.1002/cbdv.202201092
• Bengü, A. Ş. (2022). Balın kimyası, özellikleri ve sağlığımız. Bingöl Üniversitesi Sağlık Dergisi, 2(2), 93-98.
• Boussaid, A.; Chouaibi, M.; Rezig, L.; Hellal, R.; Donsì, F.; Ferrari, G.; & Hamdi, S. (2018). Physicochemical and bioactive properties of six honey samples from various floral origins from Tunisia. Arabian Journal of Chemistry, 11, 265–274.
• Can, Z., Yildiz, O., Sahin, H., Akyuz Turumtay, E., Silici, S., & Kolayli, S. (2015). An investigation of Turkish honeys: Their physico-chemical properties, antioxidant capacities and phenolic profiles. Food Chemistry, 180, 133–141.
• Codex Alimentarius. (2001). Codex Standards in the WHO South-East Asia Region. World Health Organization, 58p., Rome-Italy.
• Cotte, J. F., Casabianca, H., Giroud, B., Albert, M., Lheritier, J., & Grenier-Loustalot, M.F. (2004). Characterization of honey amino acid profiles using high-pressure liquid chromatography to control authenticity. Analytical and Bioanalytical Chemistry, 378, 1342–1350. https://doi.org/10.1007/s00216-003-2430.
• Çetin, C. (2008). Türk düğün gelenekleri ve kutsal evlilik ritüeli. Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Dergisi, 48(2), 111-126.
• da Silva, P. M., Gauche, C., Gonzaga, L. V., Costa, A. C. O., & Fett, R. (2016). Honey: Chemical composition, stability and authenticity. Food Chemistry, 196, 309-323
• Demir, M. (2014). Kars İlinin Arıcılık Potansiyeli ve Değerlendirme Durumu. Doğu Coğrafya Dergisi, 32, 209-229.
• Doğru, A. (2019). Bitkilerde düşük sıcaklık stresi ve soğuğa uyum. Osmaniye Korkut Ata Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 2(1), 45-52.
• Diafat, A. E. O., Benouadah, A., Bahloul, A., Meribai, A., Mekhalfi, H., Bouaziz, F., Techache, D., Laabachi, H., & Arrar, L. (2017). Physicochemical properties and pollen analyzes of some Algerian honeys. International Food Research Journal, 24(4), 1453-1459
• Finola, M. S., Lasagno, M. C., & Marioli, J. M. (2007). Microbiological and chemical characterization of honeys from central Argentina. Food Chemistry, 100(4), 1649-1653. https://doi.org/10.1016/j.lwt.2013.09.024
• Guerzou, M., Aouissi, H. A., Guerzou, A., Burlakovs, J., Doumandji, S., & Krauklis, A. E. (2021). From the beehives: ıdentification and comparison of physicochemical properties of algerian honey. Resources, 10(94), 1-11. https://doi.org/10.3390/resources10100094
• Gül, A., & Pehlivan, T. (2018). Antioxidant activities of some monofloral honey types produced across Turkey. Saudi Journal of Biological Sciences, 25(6), 1056-1065.
• Gündoğdu, E., Çakmakçı, S., & Şat, İ.G. (2019). Overview of honey: ıts composition, nutritional and functional properties. Journal of Food Science and Engineering, 10-14. http://doi.org/10.17265/2159-5828/2019.01.003
• Güzel, N., & Bahçeci, K. S. (2020). Çorum yöresi ballarının bazı kimyasal kalite parametrelerinin değerlendirilmesi. The Journal Of Food, 2(45), 230-241.
• Hermosin, I., Chicon, R.M., & Cabezudo, M.D., (2003). Free amino acid composition and botanical origin of honey. Food Chemistry, 83, 263-268.
• International Food Standart. (2022). World Health Organization: Food and agriculture organization of the united nations (CXS 346-2021). https://www.codexalimentarius.org
• İbrahim, M. A., Shah, A. S. M., & Mohd, R. A. (2017). Concept of shıfa’ ın al-quran: ıslamıc medıcıne approach ın healıng physıcal dısorder. International Journal of Islamic Studies 2(6), 23-30.
• Kara, Y., Şahin, H., & Kolaylı, S. (2020). GEOGRAPHICAL fıngerprınt of Astragalus (Astragalus mıcrocephalus wılld.) honey supplıed from Erzıncan regıon of Turkey. Ulu Arıcılık Dergisi, 20(2), 123-131.
• Kaygusuz, H., Tezcan, F., Erim, F.B., Yildiz, O., Sahin, H., Can, Z., & Kolayli, S. (2016). Characterization of Anatolian honeys based on minerals, bioactive components and principal component analysis, Food Science and Technology, 68, 273-279.
• Kaya, F. (2008). Ağrı ilinde arıcılık yapısı ve değerlendirme durumu. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 12(2). 35-55. https://dergipark.org.tr/tr/pub/ataunisosbil/issue/2822/38061
• Kukurova, K., Karovicova, J., Kohajdova, Z., & Bilikova, K. (2008). Authentication of honey by multivariate analysis of its physico-chemical parameters. Journal of Food and Nutrition Research, 47(4), 170-180.
• Küçükaydın, S., Tel-Çayan, G., Çayan, F., Taş-Küçükaydın, M., Eroğlu, B., D, M., & Öztürk, M. (2023). Characterization of Turkish Astragalus honeys according to their phenolic profiles and biological activities with a chemometric approach., Food Biosience, https://doi.org/10.1016/j.fbio.2023.102507.
• Manzanares, A. B., García, Z. H., Galdon, B. R., Rodríguez, E. R., & Romero, C. D. (2014). Physicochemical characteristics of minor monofloral honeys from Tenerife, Spain. LWT – Food Science and Technology, 55(2), 572–578. https://doi.org/10.1016/j.lwt.2013.09.02
• MAYBİR (2024.). https://www.maybir.org.tr/bal
• Mendes, E., Proença, E. B., Ferreira, I. M. P. L. V. O., & Ferreira, M. A. (1998). Quality evaluation of Portuguese honey. Carbohydrate Polymers, 37(3), 219-223
• Mutlu, C. (2016). Balın biyoaktif bileşenlerinin korunarak kurutulması ve üretilen bal tozlarından soğuk içecek karışımı hazırlama imkanlarının araştırılması. Akdeniz Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, http://acikerisim.akdeniz.edu.tr/xmlui/handle/123456789/2842
• Mutlu, C., Erbaş, M., & Tontul, S. A. (2017). Bal ve diğer arı ürünlerinin bazı özellikleri ve insan sağlığı üzerine etkileri. Akademik Gıda, 15(1), 75-83. https://doi.org/10.24323
• Nakilcioğlu, E., & Nurko, E. (2022). Kovandaki gizli mucize: arı poleni ve arı ekmeği ile gıdaların zenginleştirilmesi. The Journal Of Food, 47(4), 604-615
• Nikhat, S., & Fazil, M. (2022). History, phytochemistry,experimental pharmacology and clinical uses of honey: a comprehensive review with special reference to unani medicine. Journal of Ethnopharmacology, 282, 114614
• Otero, M. C. B., & Bernolo, L. (2020). Honey as functional food and prospects in natural honey production. Functional Foods and Nutraceuticals (pp. 197-210). https://dx.doi.org/10.1007/978-3-030-42319-3_11
• Pavlova, T., Stamatovska, V., Dimov, I., Nakov, G. (2018). Qualıty characterıstıcs of honey: a review. Vol. 57, book 10.2, 31-37
• Saxena, S., Gautam, S., & Sharma, A. (2010). Physical, biochemical and antioxidant properties of some Indian honeys. Food Chemistry, 118(2), 391-397. http://doi.org/10.1016/j.foodchem.2009.05.001
• SERKA-Serhat kalkınma ajansı (2021, Ağustos). https://www.serka.gov.tr/assets/upload/dosyalar/agri-bal-raporu.pdf
• Toy, N. Ö., & Şahinler, N. (2022). Önemli bir arı ürünü olan balın kalite parametreleri. Turkish Journal of Agriculture-Food Science and Technology, https://doi.org/10.24925/turjaf.v10isp1.2841-2847.5859
• Türk Gıda Kodeksi Bal Tebliği. (2020). Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığından: Türk gıda kodeksi bal tebliği (Tebliğ no: 2020/7). https://mevzuattakip.com.tr/mevzuat/turk-gida-kodeksi-bal-tebligi-no-2020-7
• Türk patent. (2022). https://ci.turkpatent.gov.tr/cografi-isaretler
• Türk Standardı 3036 Bal. (T4/2023). Türk Standartları Enstitüsü (ICS 65.140) https://intweb.tse.org.tr
• Türk Standardı 13357 Balda Prolin Muhtevasının Tayini. (2008). Türk Standartları Enstitüsü (ICS 65.180.10) https://intweb.tse.org.tr
• Türk Standardı 13359 Bal-Fruktoz, glukoz, sakaroz, turanoz ve maltoz muhtevası tayini- Yüksek performanslı sıvı kromatografisi (HPLC) metodu (2008). Türk Standartları Enstitüsü (ICS 65.180.10) https://intweb.tse.org.tr
• Türk, G., & Şen, K. (2021). Changes of various quality characteristics and aroma compounds of astragalus honey obtained from different altitudes of Adana-Turkey. Journal of Food Processing and Preservation, https://doi.org/10.1111/jfpp.15852
• Uludağ Arıcılık Dergisi. (2008, Mayıs). https://dergipark.org.tr/tr/download/issue-full-file/53265
• Yildiz, O., Gurkan, H., Sahingil, D., Degirmenci, A., Er Kemal, M., Kolayli, S., & Hayaloglu, A. A. (2022). Floral authentication of some monofloral honeys based on volatile composition and physicochemical parameters. European Food Research and Technology, 248(8), 2145-2155.